VNReport»Top»12 quốc gia nguy cơ vỡ nợ công

12 quốc gia nguy cơ vỡ nợ công

16:52 - 18/07/2022

Nhiều nước đang phát triển đối mặt với khủng hoảng tài chính công khi chi phí nhập khẩu nhiên liệu và thực phẩm tăng cao, trong khi đồng USD đắt hơn làm gia tăng áp lực trả nợ bằng ngoại tệ.

Những dấu hiệu của khủng hoảng nợ công – bao gồm giá trị đồng nội tệ sụp đổ, lợi suất trái phiếu chênh 1.000 điểm cơ bản (10% so với trái phiếu chính phủ Mỹ) và dự trữ ngoại hối cạn kiệt – cho thấy một số lượng kỷ lục các nước đang phát triển gặp khó khăn.

Lebanon, Sri Lanka, Nga, Suriname và Zambia đã vỡ nợ, Belarus đứng trước bờ vực vỡ nợ và hàng chục quốc gia khác đang ở trong vùng nguy hiểm khi chi phí đi vay tăng, lạm phát và nợ nần làm dấy lên lo ngại về sự sụp đổ kinh tế.

Các nhà phân tích ước tính rằng tổng giá trị các khoản nợ được xếp vào ngưỡng nguy hiểm (có chênh lệch lợi suất với trái phiếu chính phủ Mỹ hơn 1.000 điểm cơ bản) trên toàn cầu lên đến 400 tỷ USD. Argentina đứng đầu với hơn 150 tỷ USD, xếp sau là Ecuador và Ai Cập với 40-45 tỷ USD.

Các nước sau đây có nguy cơ, nhưng vẫn có thể tránh được vỡ nợ, đặc biệt là nếu thị trường toàn cầu bình tĩnh và được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hỗ trợ.

  1. Argentina

Nước giữ kỷ lục thế giới về số lần vỡ nợ công có vẻ sẽ thêm vào “bảng thành tích” của mình. Đồng peso hiện được giao dịch với mức chiết khấu gần 50% trên thị trường chợ đen, dự trữ ngoại hối ở mức cực kỳ thấp và trái phiếu giao dịch ở mức 20% mệnh giá – chưa bằng một nửa so với giá trị sau đợt tái cơ cấu nợ năm 2020.

Chính phủ không có bất kỳ khoản nợ đáng kể nào phải trả cho đến năm 2024, nhưng áp lực tăng lên sau đó và xuất hiện lo ngại rằng Phó Tổng thống quyền lực Cristina Fernandez de Kirchner có thể thúc đẩy việc bội ước với IMF.

  1. Ukraine

Các nhà đầu tư lớn như Morgan Stanley và Amundi cảnh báo rằng cuộc xâm lược của Nga có nghĩa là Ukraine gần như chắc chắn sẽ phải cơ cấu lại khoản nợ hơn 20 tỷ USD của mình.

Cuộc khủng hoảng dự kiến bắt đầu vào tháng 9 khi 1,2 tỷ USD thanh toán trái phiếu đến hạn. Tiền viện trợ và dự trữ có nghĩa là Kyiv có khả năng thanh toán. Nhưng với việc công ty năng lượng nhà nước Naftogaz yêu cầu khoanh nợ 2 năm, các nhà đầu tư nghi ngờ chính phủ sẽ làm điều tương tự.

  1. Tunisia

Châu Phi có một loạt các quốc gia cầu cứu IMF nhưng Tunisia có vẻ là một trong những nước có nguy cơ cao nhất. Nước này thâm hụt ngân sách gần 10%, chi phí tiền lương của khu vực công vào hàng cao nhất thế giới. Đồng thời, Tunisia có thể khó được IMF cứu trợ vì Tổng thống Kais Saied đang cố gắng củng cố quyền lực của mình.

Chênh lệch lợi suất trái phiếu của Tunisia (so với trái phiếu chính phủ Mỹ) tăng lên hơn 2.800 điểm cơ bản. Cùng với Ukraine và El Salvador, Tunisia nằm trong danh sách 3 quốc gia có khả năng vỡ nợ hàng đầu theo Morgan Stanley. Giám đốc ngân hàng trung ương Tunisia Marouan Abassi cho biết: “Một thỏa thuận với Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã trở nên cấp thiết”.

  1. Ghana

Việc đi vay nhiều khiến tỷ lệ nợ trên GDP của Ghana tăng vọt lên gần 85%. Đồng nội tệ cedi đã mất gần 1/4 giá trị trong năm nay và nước này chi hơn một nửa doanh thu từ thuế để trả lãi nợ. Lạm phát cũng lên đến gần 30%.

Cho đến gần đây, nước này từ chối tìm kiếm sự cứu trợ từ IMF. Nhưng vào đầu tháng 7, chính phủ chấp nhận đàm phán với IMF, sau khi hàng trăm người biểu tình ở thủ đô Accra để phản đối giá cả tăng cao và các vấn đề khác.

  1. Ai Cập

Ai Cập có tỷ lệ nợ trên GDP gần 95% và chứng kiến ​​một trong những đợt rút tiền mặt quốc tế lớn nhất trong năm nay – khoảng 11 tỷ USD theo JPMorgan. Công ty quỹ FIM Partners ước tính Ai Cập có khoản nợ ngoại tệ 100 tỷ USD phải trả trong 5 năm tới.

Cairo đã phá giá đồng bảng Ai Cập 15% và đề nghị IMF trợ giúp vào tháng 3 nhưng chênh lệch lợi suất trái phiếu hiện lên đến hơn 1.200 điểm cơ bản. Thị trường phái sinh ước tính khả năng nước này vỡ nợ là 55%.

Francesc Balcells của FIM Partners ước tính khoảng một nửa số tiền 100 tỷ USD mà Ai Cập cần trả vào năm 2027 là cho IMF hoặc song phương – chủ yếu là các nước ở Vùng Vịnh. “Trong điều kiện bình thường, Ai Cập có thể trả tiền”, ông cho biết.

  1. Kenya

Kenya dành khoảng 30% thu ngân sách để trả lãi. Trái phiếu của nước này mất gần một nửa giá trị và Kenya hiện không có khả năng tiếp cận thị trường vốn – một vấn đề đối với số trái phiếu trị giá 2 tỷ USD sắp đáo hạn vào năm 2024.

Về Kenya, Ai Cập, Tunisia và Ghana, David Rogovic của Moody’s cho biết: “Những quốc gia này dễ bị tổn thương nhất vì số nợ sắp đến hạn so với dự trữ [ngoại hối], và những thách thức tài khóa trong việc ổn định gánh nặng nợ”.

  1. Ethiopia

Ethiopia có kế hoạch trở thành một trong những quốc gia đầu tiên được xóa nợ theo chương trình Khuôn khổ chung của nhóm Các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20).

Tiến độ bị trì hoãn bởi cuộc nội chiến đang diễn ra, mặc dù hiện tại, Ethiopia vẫn tiếp tục thanh toán khoản trái phiếu quốc tế duy nhất trị giá 1 tỷ USD của mình.

  1. El Salvador

Làm cho Bitcoin trở thành tiền tệ hợp pháp gần như đã đóng hoàn toàn cánh cửa đối với El Salvador cho hy vọng được IMF giải cứu.

Niềm tin đã giảm đến mức trái phiếu 800 triệu USD đáo hạn trong 6 tháng của nước này đang giao dịch với mức chiết khấu 30% và trái phiếu dài hạn hơn với mức chiết khấu 70%.

  1. Pakistan

Pakistan đã đạt được một thỏa thuận quan trọng với IMF trong tuần trước. Bước đột phá này đến vô cùng kịp thời, vì giá năng lượng nhập khẩu tăng cao đang đẩy đất nước đến bờ vực khủng hoảng cán cân thanh toán.

Dự trữ ngoại tệ đã giảm xuống mức thấp nhất là 9,8 tỷ USD, không đủ cho 5 tuần nhập khẩu. Đồng rupee của Pakistan suy yếu xuống mức thấp kỷ lục. Chính phủ mới cần cắt giảm chi tiêu nhanh chóng ngay bây giờ vì họ phải dành 40% thu ngân sách để trả lãi.

  1. Belarus

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây khiến Nga rơi vào tình trạng vỡ nợ vào tháng trước và Belarus hiện phải đối mặt với điều tương tự khi chọn sát cánh với Moscow trong cuộc chiến tranh ở Ukraine.

Trái phiếu của nước này hiện giao dịch ở mức dưới 20% mệnh giá và đồng nội tệ hiện đã mất giá gần 1/4 so với trước chiến tranh.

  1. Ecuador

Quốc gia Mỹ Latinh này chỉ mới vỡ nợ cách đây 2 năm nhưng đã trở lại khủng hoảng trong bối cảnh các cuộc biểu tình bạo lực và nỗ lực lật đổ Tổng thống Guillermo Lasso.

Họ có rất nhiều nợ; đồng thời, việc chính phủ trợ cấp nhiên liệu và lương thực khiến JPMorgan nâng dự báo thâm hụt tài khóa của khu vực công lên 2,4% GDP trong năm nay và 2,1% trong năm tới. Chênh lệch lợi suất trái phiếu đã lên đến 1.500 điểm cơ bản.

  1. Nigeria

Chênh lệch lợi suất trái phiếu hơn 1.000 điểm cơ bản nhưng khoản thanh toán trái phiếu trị giá 500 triệu USD tiếp theo của Nigeria trong một năm tới sẽ dễ dàng được trang trải nhờ dự trữ ngoại hối được cải thiện đều đặn kể từ tháng 6. Mặc dù vậy, chính phủ đang dành gần 30% thu ngân sách để trả lãi.