VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Đề xuất bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu

Đề xuất bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu

11:36 - 16/06/2022

Về đề xuất bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu của Bộ Tài chính, có ý kiến cho rằng điều này là không nên vì cơ quan quản lý chưa có cơ chế khác để điều chỉnh giá. Ngược lại, có chuyên gia cho rằng nên bỏ vì quỹ không có tác dụng giảm giá xăng trong giai đoạn vừa qua.

Từ đầu năm đến nay, giá xăng trong nước đã 12 lần tăng và 3 lần giảm, hiện lên mức kỷ lục 32.370 đồng/lít đối với xăng RON 95. Trong 15 kỳ điều hành đối với loại xăng này, cơ quan điều hành có 6 lần chi và 9 lần trích quỹ bình ổn. Trong đó, mức chi cao nhất là 1.000 đồng/lít vào kỳ 11/3 và mức trích cao nhất là 650 đồng/lít vào kỳ 12/4.

Theo số liệu của cơ quan quản lý, trong quý I năm nay, số tiền các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu trích lập vào quỹ là gần 602 tỷ đồng, tuy nhiên, số tiền quỹ chi lên đến 1.671 tỷ đồng.

Theo quy định, quỹ bình ổn giá xăng dầu không nằm trong cân đối ngân sách nhà nước. Toàn bộ nguồn trích, chi sử dụng quỹ theo điều hành giá xăng dầu. Thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu có trách nhiệm trích lập, chi, sử dụng, báo cáo, công khai về Quỹ bình ổn giá xăng dầu và quản lý Quỹ theo quy định.

Về lý thuyết, Quỹ này thu tiền trước của người dân, trích ra từ giá xăng dầu để cơ quan điều hành làm công cụ điều chỉnh giá. Tuy nhiên, khi giá xăng dầu tăng, Quỹ phải chi mạnh khiến nhiều doanh nghiệp bị âm quỹ lớn; và khi giá giảm, cơ quan điều hành phải trích kinh phí để bù vào số âm trước đó, dẫn đến mức giảm “nhỏ giọt” như trong 3 kỳ điều chỉnh vừa qua.

Giá xăng dầu trong nước tăng lên mức kỷ lục trong thời gian gần đây.

Giá xăng dầu trong nước tăng lên mức kỷ lục trong thời gian gần đây.

Hiện, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến ​​về dự thảo Luật Giá (sửa đổi), trong đó đề xuất Chính phủ xem xét bỏ quỹ bình ổn để giá xăng dầu được vận động hoàn toàn theo cơ chế thị trường. “Hiện nay chỉ tồn tại quỹ bình ổn giá xăng dầu, tuy nhiên gắn với quy định về đưa mặt hàng này vào diện quản lý theo giá tham chiếu thì đã có thể xem xét bỏ quỹ bình ổn để giá xăng dầu được vận động hoàn toàn theo cơ chế thị trường và tôn trọng các nguyên tắc thị trường”, Bộ Tài chính cho biết.

Theo PGS TS Đinh Trọng Thịnh, việc bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu là rất khó. “Thực tế, nhiều chuyên gia kinh tế và bản thân tôi cũng muốn bỏ quỹ này, tuy nhiên hiện nay chưa phải lúc. Bởi nếu muốn bỏ quỹ bình ổn mặt hàng xăng dầu, cơ quan quản lý phải có một cơ chế khác để điều chỉnh. Muốn giá xăng dầu vận động hoàn toàn theo cơ chế thị trường thực sự là một vấn đề lớn”, ông nói.

Ông cho biết hiện giá xăng dầu vẫn do nhà nước quy định và coi đây là mặt hàng chiến lược để định giá. “Ở các nước phát triển như Mỹ, Nhật Bản, châu Âu, giá xăng dầu lên xuống hàng ngày theo biến động thị trường và nhà nước có kho dự trữ rất lớn, muốn tác động giá sẽ xả các kho này. Còn ở Việt Nam, kho dự trữ xăng dầu quốc gia rất mỏng và vẫn gộp chung với kho dự trữ của các doanh nghiệp đầu mối”, ông nhận định.

“Vấn đề quan trọng là làm sao thực hiện đúng các quy định nhà nước về việc trích lập cũng như xử lý quỹ bình ổn này. Khoảng 2-3 năm gần đây, công tác sử dụng quỹ này đã được liên bộ công khai, minh bạch và cơ chế trích, xả quỹ tương đối rõ ràng”, ông cho biết thêm.

Ông Trần Duy Đông – Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) – cho biết, hiện cơ chế dự trữ quốc gia chưa có hệ thống kho riêng nên việc dự trữ giao cho các doanh nghiệp đầu mối. “Theo đó, Bộ Công Thương sẽ có đề xuất với Chính phủ đầu tư hơn về mặt tài chính, xây dựng các kho dự trữ chiến lược, tách dự trữ quốc ra khỏi dự trữ lưu thông phân phối, không gửi ở doanh nghiệp nữa và can thiệp bằng thuế, phí”.

Trong khi đó, PGS TS Phạm Thế Anh cho rằng nên bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu, vì quỹ này không làm giảm giá xăng.

“Quỹ bình ổn giá xăng dầu phải thể hiện đúng vai trò, chức năng, nhiệm vụ của nó là làm cho giá xăng ổn định quanh một mức trung bình nào đó, không bị tăng quá sốc hoặc không giảm quá mạnh … Vì vậy, việc bỏ hay không bỏ quỹ bình ổn phải dựa trên mục tiêu của quỹ và xem cách thức vận hành tốt không. Theo đánh giá của tôi trong giai đoạn vừa qua, quỹ này chưa thực hiện tốt việc ổn định giá xăng, trong khi điều đó phụ thuộc nhiều vào dự báo giá xăng dầu thế giới”, ông nhận định.

“Đồng thời, việc trích quỹ chưa có sự nhịp nhàng, khi giá xăng thấp thì xả quỹ, còn lúc giá xăng dầu lên cao lại trích quỹ. Người quản lý quỹ không dự báo được tốt vấn đề này đôi khi dẫn đến nghịch lý như đã nêu, càng làm bất ổn giá xăng chứ không tạo ra sự bình ổn. Do đó, công tác dự báo giá xăng dầu thế giới kém thì không nên duy trì quỹ bình ổn”, ông cho biết thêm.