VNReport»Sự kiện & Bình luận»Quốc tế»Các nước hưởng lợi bất ngờ từ bản đồ năng lượng mới của thế giới

Các nước hưởng lợi bất ngờ từ bản đồ năng lượng mới của thế giới

14:25 - 20/09/2023

Algeria, Congo và Azerbaijan tăng cường nguồn cung khí đốt đến châu Âu để thay thế nguồn cung từ Nga.

Từ ngoài khơi Congo đến Azerbaijan, những góc khuất một thời của ngành năng lượng thế giới đang bùng nổ khi châu Âu tìm nguồn khí đốt mới để thay thế nguồn cung của Nga. Điều này đang nhanh chóng vẽ lại bản đồ năng lượng thế giới.

Tại Bir Rebaa, sâu trong sa mạc Sahara, công ty năng lượng Eni của Ý và công ty năng lượng nhà nước của Algeria đang khoan hàng chục giếng, khai thác khí đốt từ các mỏ chưa từng được khai thác trước đây. Ba đường ống dưới biển Địa Trung Hải kết nối trữ lượng khí đốt khổng lồ của Algeria với châu Âu. Trong phần lớn thập kỷ trước, gã khổng lồ khí đốt Gazprom của Nga giữ giá ở mức thấp, đẩy các nhà cung cấp khác như Algeria ra khỏi thị trường châu Âu.

Algeria từ lâu đã có liên minh chặt chẽ với Nga, mua số lượng lớn vũ khí từ Moscow. Cơn khát đột ngột của châu Âu đối với khí đốt của Algeria đang thử thách mối quan hệ đó. Mohamed Arkab – Bộ trưởng năng lượng của Algeria – cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Chúng tôi có quan hệ hữu nghị và chính trị, nhưng kinh doanh là kinh doanh”.

Các quan chức Algeria đang đàm phán những hợp đồng khí đốt mới với người mua châu Âu bao gồm Đức, Hà Lan. Eni của Ý đang đầu tư lớn vào khai thác ở Algeria. Chính phủ Algeria đang đàm phán với Chevron và Exxon Mobil của Mỹ các thỏa thuận cho phép họ lần đầu tiên khai thác khí đốt ở nước này.

Một cơ sở khai thác khí đốt ở Algeria.

Một cơ sở khai thác khí đốt ở Algeria.

Một liên doanh do BP của Anh dẫn đầu đang tăng cường khai thác khí đốt ở Azerbaijan, một nước cộng hòa Liên Xô cũ. Chuỗi đường ống dài 3.400 km nối Azerbaijan với Ý. Các quan chức Azerbaijan cho biết họ đang đi trước tiến độ cam kết tăng gấp đôi lượng khí đốt cung cấp cho châu Âu vào năm 2027.

Eni sắp khai thác khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ một cơ sở nổi ngoài khơi Congo.

Những hoạt động này đang chuyển hướng dòng khí đốt toàn cầu. Trước đây, khí đốt từng chảy chủ yếu theo hướng tây nam từ Nga tới Địa Trung Hải. Hiện nay, châu Âu chuẩn bị tăng nhập khẩu từ châu Phi, với khí đốt chảy qua Ý đến Áo và các nước khác. Xuất khẩu LNG toàn cầu tăng lên mức cao kỷ lục, thúc đẩy bởi lượng xuất khẩu của Mỹ sang châu Âu tăng mạnh.

Châu Âu hy vọng dòng chảy mới sẽ cung cấp một vùng đệm năng lượng trong 3 năm tới, giai đoạn mà các quan chức và giới phân tích lo ngại tình trạng khủng hoảng nguồn cung sẽ nghiêm trọng nhất. Họ hy vọng nguồn khí đốt mới sẽ giúp giảm giá năng lượng sau khi nguồn cung từ Nga bị cắt đứt, và giúp thay thế loại khí đốt đắt tiền hơn mà châu Âu phải phụ thuộc vào trong một năm qua, bao gồm LNG từ Mỹ và Qatar.

Trước khi xâm lược Ukraine, Nga cung cấp 45% lượng khí đốt nhập khẩu của Liên minh châu Âu. Con số đó hiện là 13%. Tuy nhiên, Moscow có thể gây căng thẳng cho nguồn cung năng lượng của châu Âu bằng cách cắt giảm nguồn cung đó, như họ từng làm trong những tháng trước và sau cuộc xâm lược vào tháng 2/2022.

Cuộc xâm lược của Nga xảy ra vào thời điểm bấp bênh đối với ngành năng lượng. Trong đại dịch Covid-19, các doanh nghiệp phải giảm đầu tư do giá dầu và khí đốt thấp. Họ không chuẩn bị cho nhu cầu tăng mạnh khi các lệnh phong tỏa được nới lỏng, hay sự gián đoạn thị trường do chiến tranh gây ra.

Eni đã khai thác dầu từ ngoài khơi Congo trong nhiều năm và sắp khai thác LNG tại đây.

Eni đã khai thác dầu từ ngoài khơi Congo trong nhiều năm và sắp khai thác LNG tại đây.

Các quan chức và giám đốc doanh nghiệp châu Âu bắt tay vào một chiến dịch ngoại giao năng lượng lớn. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni và người tiền nhiệm Mario Draghi đã tới Algeria để sắp xếp những hợp đồng khí đốt mới. Thủ tướng Đức Olaf Scholz thăm các quốc gia châu Phi có trữ lượng năng lượng đáng kể trong những tháng sau chiến tranh. Claudio Descalzi và Guido Brusco – các lãnh đạo của Eni – đi khắp lục địa này để tìm kiếm nguồn khí đốt mới cho Ý.

Cựu ngoại trưởng Ý Luigi Di Maio đến thăm Azerbaijan để tìm kiếm cam kết cung cấp khí đốt mới.

Cơ sở dầu khí của Eni ở Bir Rebaa nằm ở Sahara, cách thủ đô Algiers của Algeria 800 km về phía đông nam. Chính phủ tăng cường an ninh tại cơ sở này sau khi phiến quân Hồi giáo liên kết với al Qaeda tấn công một nhà máy dầu khí của BP ở đông nam Algeria cách đây một thập kỷ và bắt công nhân làm con tin, khiến 38 người thiệt mạng.

Alessandro Tiani – giám đốc điều hành của Eni ở Algeria – đến vài tuần sau khi chiến tranh bắt đầu, với sứ mệnh đảm bảo rằng Ý – và nói rộng ra là toàn bộ châu Âu – sẽ có đủ khí đốt để chống chọi với khả năng Nga cắt nguồn cung. Giới chức Algeria cho biết năm nay, nước này có thể xuất khẩu 100 tỷ m3 khí đốt – tương đương khoảng 65% trong số gần 160 tỷ m3 mà EU nhập khẩu từ Nga vào năm 2021.

Nhiều năm trước, trước khi khí đốt giá rẻ của Nga xuất hiện, Algeria là nhà cung cấp hàng đầu cho Ý. Giờ đây, nước này một lần nữa giữ vị trí dẫn đầu, giúp Ý gần như thay thế hoàn toàn lượng khí đốt mà họ nhập từ Nga – nơi cung cấp 40% khí đốt của Ý trong năm 2021.

Ý muốn tận dụng thành công này để xuất khẩu một phần khí đốt sang Áo, Đức và những nước lân cận khác. Gần đây, chính phủ Ý đẩy nhanh xây dựng một đường ống về hướng bắc.

Khi Algeria trở thành một nhà cung cấp năng lượng quan trọng hơn, Mỹ và Châu Âu cố gắng đẩy chính phủ nước này rời xa Nga. Algeria là một trong những khách hàng lớn nhất thế giới mua thiết bị quân sự của Nga và nhiều thế hệ sĩ quan Algeria được đào tạo ở Nga. Hồi tháng 6, Tổng thống Algeria Abdelmadjid Tebboune gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow và nhất trí về điều mà họ gọi là “tăng cường quan hệ đối tác chiến lược”.

Tổng thống Algeria Abdelmajid Tebboune gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Moscow hồi tháng 6.

Tổng thống Algeria Abdelmajid Tebboune gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Moscow hồi tháng 6.

Algeria lên kế hoạch sử dụng lợi nhuận từ dầu khí để tăng gần gấp đôi ngân sách quốc phòng. Giới chức phương Tây lo rằng phần lớn khoản chi tiêu đó có thể rơi vào ngành công nghiệp vũ khí của Nga. Các quan chức Mỹ cảnh báo Algeria rằng nước này có thể bị trừng phạt nếu mua lượng lớn vũ khí từ Nga. Các cường quốc quân sự của Mỹ và châu Âu cho biết họ có thể giúp lấp đầy khoảng trống.

Tại Azerbaijan, liên doanh do BP đứng đầu đang nỗ lực thúc đẩy sản xuất từ dự án Shah Deniz ở Biển Caspian. Các công ty cũng cố gắng khai thác khí nằm dưới trữ lượng dầu tại mỏ ACG, ở Biển Caspian cách Baku khoảng 100 km về phía đông. Những nguồn cung mới này sẽ giúp Azerbaijan đáp ứng thỏa thuận ký năm ngoái nhằm tăng nguồn cung khí đốt từ 10 tỷ m3 lên 20 tỷ m3 vào năm 2027.

Ở Congo, Eni đã khai thác dầu từ các mỏ ngoài khơi trong nhiều thập kỷ, bơm lượng khí đốt tự nhiên dư thừa vào bể chứa dưới đáy biển. Khi các lệnh phong tỏa thời Covid nới lỏng, công ty lên kế hoạch bán lượng khí đốt đó và khai thác nhiều hơn bằng cách hóa lỏng khí đốt.