VNReport»Kinh tế»Tài chính»Các ông trùm sa ngã và giấc mơ dang dở của tiền mã hóa

Các ông trùm sa ngã và giấc mơ dang dở của tiền mã hóa

17:00 - 27/11/2023

Tham vọng thay thế hệ thống tài chính truyền thống của ngành tiền mã hóa ngày càng xa vời, sau khi hai ông trùm Sam Bankman-Fried và Changpeng Zhao vướng vòng lao lý.

Sam Bankman-Fried bị kết tội và vào tù, Changpeng Zhao nhận tội và chờ kết án. Bất chấp những bê bối đó, thế giới tiền mã hóa vẫn quay trở lại với hoạt động yêu thích của mình: đầu cơ.

Đầu tháng này, phiên tòa xét xử nhà sáng lập sàn FTX phơi bày chân tướng một vụ lừa đảo nhiều tỷ USD. Tuần trước, nhà sáng lập sàn Binance từ chức CEO và nhận tội vi phạm các yêu cầu chống rửa tiền của Mỹ. Nhưng giá tiền mã hóa không giảm mà còn tăng mạnh. Từ đầu tháng 10, giá Bitcoin đã tăng khoảng 37% và lên mức cao nhất trong một năm rưỡi.

Trong khi đó, tham vọng thay thế hệ thống tài chính truyền thống của những người ủng hộ tiền mã hóa vẫn chỉ là giấc mơ xa vời.

Changpeng Zhao (trái) và Sam Bankman-Fried.

Changpeng Zhao (trái) và Sam Bankman-Fried.

Những công ty từng được coi là trụ cột của ngành – như FTX hay công ty cho vay tiền mã hóa Genesis Global – đều đã phá sản. Đầu tư vốn mạo hiểm vào tiền mã hóa rơi xuống mức thấp nhất kể từ năm 2020. Giới đầu tư rút lui khỏi những nỗ lực từng nóng một thời nhằm xây dựng các hệ thống tương tự như ngân hàng và sàn giao dịch sử dụng công nghệ blockchain.

Ông Bankman-Fried từng là người ủng hộ nhiệt thành ý tưởng tiền mã hóa sẽ nuốt chửng hệ thống tài chính truyền thống. Khi còn là một nhân vật được ngưỡng mộ, ông từng mơ đến việc mua lại Goldman Sachs, và bày tỏ tham vọng biến FTX thành một dạng siêu thị tài chính, cung cấp mọi dịch vụ từ thanh toán, cho vay đến giao dịch chứng khoán.

Những ý tưởng đó của ông Bankman-Fried sẽ không trở thành hiện thực, và theo đó là một số tham vọng của ngành tiền mã hóa.

Vàng kỹ thuật số?

Một trong những yếu tố hỗ trợ giá Bitcoin trong những tháng gần đây là kỳ vọng rằng cơ quan quản lý chứng khoán Mỹ sẽ cho phép giao dịch một quỹ ETF nắm Bitcoin.

Tâm lý hứng khởi dựa trên quan điểm rằng Bitcoin có thể đóng vai trò như một phương tiện lưu trữ giá trị – một dạng vàng kỹ thuật số. Giới đầu tư kỳ vọng quỹ ETF Bitcoin sẽ cho phép các nguồn tiền trên sàn chứng khoán truyền thống đổ vào tiền mã hóa, giống như từng đổ vào các quỹ ETF vàng.

Điều này cũng cho thấy giấc mơ thay thế phố Wall của ngành tiền mã hóa ngày càng xa vời. Những công ty quản lý quỹ truyền thống như BlackRock và Fidelity sẽ kiếm được doanh thu từ phí nếu quỹ ETF Bitcoin của họ được bật đèn xanh.

Quỹ ETF Bitcoin cũng không giúp tài sản này tiến gần hơn đến việc trở thành một dạng tiền tệ dùng để mua hàng hóa và dịch vụ. Đó là viễn cảnh của Bitcoin mà nhà sáng lập có bí danh Satoshi Nakamoto vẽ ra trong sách trắng công bố 15 năm trước. Ngày nay, gần như không thể sử dụng tiền mã hóa để thanh toán thông thường, và các công ty trong ngành cũng không coi trọng phát triển cách dùng này.

“Cần phải làm tốt hơn”

Những tín đồ súng bái tiền mã hóa vẫn hy vọng tạo ra một hệ thống tài chính phi tập trung. Họ nói rằng việc bò tủ những tội phạm như ông Bankman-Fried sẽ giúp các nhà phát triển trung thực dễ làm việc hơn.

“Chu kỳ tiếp theo, cả ngành chúng ta cần phải làm tốt hơn”, Hayden Adams – người tạo ra sàn giao dịch phi tập trung Uniswap – viết trên X sau phán quyết kết tội ông Bankman-Fried. Ông Adams kêu gọi tập trung vào công nghệ và giá trị, nhận ra những dấu hiệu cảnh báo và không sùng bái cá nhân.

Tài chính phi tập trung (DeFi) là một trong những lĩnh vực nóng nhất của tiền mã hóa vài năm trước. Ý tưởng là đưa các hoạt động tài chính truyền thống như giao dịch và cho vay lên blockchain, loại bỏ ngân hàng và những người trung gian khác. Người ủng hộ DeFi cho biết nó có thể giúp ích cho người không có tài khoản ngân hàng trên toàn thế giới.

Ước mơ đó xa vời thực tế. Hiện nay, DeFi phần lớn là các dự án cạnh tranh với nhau để tăng tốc độ và hiệu suất giao dịch các đồng tiền mã hóa. Nói cách khác, chúng là công cụ để đầu cơ.

Giới đầu tư đã chán nản với DeFi. Theo nhà cung cấp dữ liệu DefiLlama, tổng giá trị được khóa – đo số tiền cam kết cho các dự án tài chính phi tập trung – hiện khoảng 42 tỷ USD, giảm mạnh so với mức đỉnh gần 180 tỷ USD vào tháng 11/2021.

Những hội nghị về tiền mã hóa cũng vắng vẻ hơn. Mainnet – một sự kiện tiền mã hóa thường niên tổ chức tại New York – thu hút khoảng 2.000 người vào tháng 9 so với hơn 3.000 người vào năm ngoái, theo đơn vị tổ chức.

Theo PitchBook, các quỹ đầu tư mạo hiểm rót 2 tỷ USD vào ngành tiền mã hóa trong quý III, giảm so với mức đỉnh 11,5 tỷ USD trong quý I/2022. Các quỹ đầu tư này có vẻ đang chuyển trọng tâm sang những lĩnh vực sôi động hơn như trí tuệ nhân tạo.