Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gia tăng, doanh nghiệp Trung Quốc thúc đẩy đầu tư vào Việt Nam, Mexico

Doanh nghiệp Trung Quốc tăng cường đầu tư vào các quốc gia tạo con đường gián tiếp cho hàng hóa vào Mỹ.

Các doanh nghiệp Trung Quốc ngày càng ưa chuộng đầu tư vào những nước như Việt Nam và Mexico, khi căng thẳng thương mại gia tăng giữa các chính phủ phương Tây và Bắc Kinh.

Theo dữ liệu mới nhất từ FDI Markets, trong 3 tháng đầu năm 2024, ít nhất 41 dự án sản xuất và logistics của Trung Quốc đã được công bố ở Mexico, trong khi ít nhất 39 dự án được công bố ở Việt Nam.

Đây là số dự án được công bố cao nhất ở cả hai quốc gia kể từ khi FDI Intelligence bắt đầu theo dõi tin tức đầu tư nước ngoài và các thông báo của doanh nghiệp vào năm 2003. Cả Mexico và Việt Nam hiện đã vượt qua Mỹ để trở thành điểm đến hàng đầu cho các dự án sản xuất và logistics của Trung Quốc. Thái Lan, Malaysia, Hungary và Ai Cập cũng đón số kỷ lục các dự án của Trung Quốc trong 3 tháng đầu năm.

Những diễn biến này cho thấy rõ rằng các doanh nghiệp sản xuất Trung Quốc đang xây dựng cơ sở ở nước ngoài, khi các doanh nghiệp và chính phủ phương Tây tìm cách chấm dứt sự phụ thuộc kéo dài hàng thập kỷ vào các nhà máy ở Trung Quốc và hạn chế vai trò của nước này trong cung cấp các sản phẩm quan trọng.

Cả Mexico và Việt Nam đã vượt Mỹ để trở thành những điểm đến hàng đầu cho các dự án đầu tư sản xuất và logistics của Trung Quốc.

Với việc Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng trước công bố tăng thuế quan đối với hàng hóa trị giá 18 tỷ USD của Trung Quốc, ngay cả các doanh nghiệp sản xuất nhỏ của Trung Quốc cũng đang tìm cách đầu tư mở rộng ra nước ngoài.

Khi Mỹ tăng nhập khẩu từ các nước ngoài Trung Quốc, các doanh nghiệp Trung Quốc đồng thời đẩy mạnh xuất khẩu sang những nước này. Theo dữ liệu hải quan Trung Quốc, tổng giá trị xuất khẩu của nước này sang Mexico và Thái Lan đã tăng hơn gấp đôi từ năm 2017 đến năm 2023 lên 158,7 tỷ USD. Xuất khẩu linh kiện máy tính của Trung Quốc sang Việt Nam tăng hơn gấp 3 lần trong cùng kỳ lên 1,7 tỷ USD. Trong khi đó, tổng xuất khẩu của Trung Quốc chỉ tăng 49%.

Tuy nhiên, công ty tư vấn Eurasia Group đã chỉ ra rằng việc thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ tăng đáng kể không chỉ do sự chuyển dịch sản xuất thực tế từ Trung Quốc, mà còn vì các doanh nghiệp Trung Quốc chỉ đơn giản đưa sản phẩm đến Mỹ thông qua Việt Nam.

“Nhập khẩu trực tiếp [từ Trung Quốc] có thể giảm. Nhưng chỉ cần nhìn vào những con đường gián tiếp mà qua đó Mỹ tiếp tục dính vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc”, theo Davin Chor, giáo sư kinh tế tại Đại học Dartmouth.

Trong 26 năm qua, hãng sản xuất dao và dụng cụ Summit Enterprise chỉ có một nhà máy duy nhất ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Nhưng Audrey Liang – một đại diện bán hàng của hãng – cho biết họ đang thi công thiết kế một cơ sở thứ hai ở Việt Nam, hy vọng sẽ đưa nơi này vào hoạt động từ cuối năm sau.

Bà Liang cho biết khách hàng đã yêu cầu Summit Enterprise xem xét đặt một địa điểm ở Việt Nam vì “lý do chính trị” và thuế quan thấp hơn đối với hàng hóa Việt Nam, dù chi phí sản xuất cao hơn và trình độ tay nghề của người lao động thấp hơn. “Nếu khách hàng không có yêu cầu này thì chúng tôi đã không sang Việt Nam”, bà nói thêm.

Jack Ye – một đại diện bán hàng của hãng sản xuất ba lô Trung Quốc Xiamen Obaili Manufacturing – cho rằng vẫn có nhiều lợi thế khi sản xuất tại Trung Quốc, bao gồm về thời gian giao hàng, chi phí và chất lượng. Tuy nhiên, công ty sẽ xem xét các địa điểm ở nước ngoài nếu Donald Trump – người đã đe dọa hạn chế hơn nữa thương mại với Trung Quốc – tái đắc cử Tổng thống Mỹ.

Nguồn: https://www.ft.com/content/ede919f5-0d3e-43e5-8ef9-407a17551bb9