Doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc chuẩn bị cho tình huống xấu nhất nếu Donald Trump thắng cử

Ứng cử viên đảng Cộng hòa đã đe dọa áp thuế 60% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, khiến các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc phải tính đến di dời sang hoặc mở rộng sản xuất ở các nơi khác như Việt Nam và Ấn Độ.

Nếu Donald Trump thắng cử tổng thống Mỹ vào tháng sau, công ty sản xuất đồ chơi của Mike Sagan sẽ giảm một nửa chuỗi cung ứng tại Trung Quốc trong vòng một năm.

KidKraft, công ty cũng sản xuất thiết bị vui chơi ngoài trời, đã chuyển 20% năng lực sản xuất ra khỏi Trung Quốc sang Việt Nam, Ấn Độ và những nơi khác sau khi ông Trump áp thuế 7,5-25% vào tháng 7/2018, giữa nhiệm kỳ đầu của ông.

Bây giờ, ông Trump đe dọa áp thuế toàn diện 60% đối với Trung Quốc, biện pháp mà ông Sagan cho rằng sẽ thay đổi hoàn toàn cuộc chơi.

Ông đánh giá Kamala Harris sẽ nhẹ nhàng hơn, dù vẫn tiếp tục đối đầu với Trung Quốc về thương mại.

“Rõ ràng là tình hình sẽ khó “, vị phó chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng và vận hành tại KidKraft cho biết. Công ty đã giảm số nhà cung cấp Trung Quốc xuống còn 41 từ 53 vào đầu năm nay. “Câu hỏi là: liệu mọi chuyện sẽ cực kỳ khó hay chỉ khó thôi?”

Trung Quốc xuất khẩu hơn 400 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ hàng năm. Ảnh: David Kirton/Reuters.

Chỉ riêng đe dọa thuế quan đã làm rung chuyển ngành công nghiệp của Trung Quốc, hàng năm bán hàng hóa trị giá hơn 400 tỷ USD và hàng trăm tỷ USD nữa các thành phần sản phẩm mà người Mỹ mua từ nơi khác.

Trong số 27 nhà xuất khẩu Trung Quốc có ít nhất 15% doanh số bán hàng sang Mỹ mà Reuters đã phỏng vấn, 12 công ty dự định đẩy nhanh di dời sản xuất nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng. 4 công ty khác, vẫn đang hoàn toàn ở Trung Quốc, cho biết họ sẽ mở nhà máy ở nước ngoài nếu ông Trump tăng thuế. 11 công ty còn lại không có kế hoạch cụ thể nào liên quan đến kết quả bầu cử, nhưng hầu hết đều bày tỏ lo ngại họ có thể mất khả năng tiếp cận thị trường Mỹ.

Các nhà sản xuất dự báo thuế cao hơn sẽ phá vỡ chuỗi cung ứng và làm giảm thêm lợi nhuận doanh nghiệp, đầu tư, tăng trưởng và gây tổn hại đến việc làm của Trung Quốc. Một cuộc chiến thương mại sẽ làm tăng chi phí sản xuất và giá tiêu dùng ở Mỹ ngay cả khi các nhà máy được di dời, họ bổ sung.

Matt Cole – đồng sáng lập m.a.d Furniture Design vào năm 2010 – nằm trong số vẫn chưa di dời sản xuất. Một thẩm định năm 2018 ở Đông Nam Á của ông cho thấy công ty vẫn cần nhập khẩu 60% thành phần đồ nội thất từ Trung Quốc. Chi phí logistics và các chi phí do hiệu suất khác tương đương với thuế nhập khẩu 25%. Dù thấy việc di dời không có lợi 6 năm trước, giờ đây, ông cảm thấy bị đe dọa.

Nếu ông Trump thắng cử, ông Cole cho biết sẽ đưa sản phẩm sang Mỹ nhiều nhất có thể trước khi bị áp thuế, giúp ông có thời gian để tìm hiểu các địa điểm khác. “Một số người đã đưa ra quyết định đúng đắn khi đến các nước thứ ba. Tôi khá chắc rằng họ không phải lo về cuộc bầu cử Mỹ như tôi”, ông Cole nói. “Tôi có thể sẽ sớm bay đến Malaysia hoặc Việt Nam”.

Ông Sagan của KidKraft cho biết chi phí sản xuất của công ty mình bên ngoài Trung Quốc cao hơn khoảng 10% và có khả năng sẽ tăng. Nhưng lo ngại lớn hơn là chất lượng sản phẩm. Nếu bà Harris thắng, việc di dời sẽ được tiến hành với tốc độ thận trọng hơn để giảm thiểu rủi ro đó.

Chất lượng là “một trong những sự đánh đổi lớn nhất mà bạn phải thực hiện ngay từ đầu vì cần có thời gian để đảm bảo chuỗi cung ứng phụ” và “tìm đúng người”, ông nói.

Đe dọa sinh tồn

Thuế quan năm 2018 có lợi cho Đông Nam Á, nơi nổi lên là điểm lắp ráp ưa thích cho các sản phẩm hướng đến Mỹ phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc.

Nhưng chúng ít gây thiệt hại cho tăng trưởng của Trung Quốc và không làm thay đổi sự phụ thuộc kinh tế toàn cầu vào tiêu dùng của Mỹ và sản xuất của Trung Quốc. Thực tế, Trung Quốc đã tăng thị phần trong sản xuất toàn cầu kể từ khi có thuế, vì nước này chuyển hướng tín dụng từ lĩnh vực bất động sản sang các nhà máy – một phần trong nỗ lực thúc đẩy các động lực kinh tế mới của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Thuế có tác động nhỏ hơn đến thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc so với lệnh phong tỏa Covid-19 năm 2022 của Bắc Kinh, một bằng chứng nữa về sự phụ thuộc kinh tế lẫn nhau của hai nước.

Nhưng chiến tranh thương mại Trump 2.0 sẽ là “ngày tận thế” đối với nhiều nhà xuất khẩu Trung Quốc, khi mà lợi nhuận đang lao dốc dưới áp lực giảm phát nặng nề, do nhà nước chỉ đạo tăng đầu tư vào các nhà máy khi nhu cầu người tiêu dùng trong nước kém.

“Nếu là thuế 60%, không ai có thể chịu được”, theo Zeng Zhaoliang, đứng đầu công ty Guangzhou Liangsheng bán 30-40% bếp tỷ lệ lợi nhuận thấp của mình sang Mỹ.

Chiến tranh thương mại Trump 2.0 sẽ là “ngày tận thế” đối với nhiều nhà xuất khẩu Trung Quốc vốn đang khó khăn. Ảnh: China Daily, Reuters.

Thuế cũng đẩy chi phí tăng lên ở những nơi khác, theo chủ tịch GL Wholesale Lance Ericson. Ông đã tìm nguồn cung từ Trung Quốc trong 30 năm và đang tìm các nhà cung cấp ở Ấn Độ, Việt Nam và Campuchia để thay thế 40% đơn hàng bị mất kể từ khi ông Trump lên làm tổng thống. “Ấn Độ đã tăng giá 10%”, ông nói. “Điều này sẽ không tốt cho Trung Quốc. Điều này sẽ không tốt cho tôi”.

Các mặt hàng xuất khẩu mà Trung Quốc có lợi thế – chẳng hạn như xe điện – đã phải đối mặt với thuế cao ở Mỹ, Châu Âu và những nơi khác. Ông Trump đe dọa sẽ truy đuổi đến cùng với thuế suất 200% với xe điện mà các doanh nghiệp Trung Quốc bán cho Mỹ từ Mexico, nơi BYD dự định xây các nhà máy mới.

Các mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc bị theo dõi nhiều nhất là tấm quang năng, xe điện và pin, nhưng một số thị trường như Indonesia và Ấn Độ tăng thuế đối với các mặt hàng khác của Trung Quốc như may mặc, gốm sứ và thép.

“Chúng tôi đang xây dựng các nhà máy ở nước ngoài không chỉ vì thị trường Mỹ, mà còn để chuẩn bị cho những thay đổi trong bối cảnh toàn cầu”, theo Cheng Xinxian, một giám đốc điều hành tại công ty sản xuất thiết bị gia dụng Hangzhou Yongyao Technology.

Phản ứng của Trung Quốc

Theo các nhà kinh tế, thời điểm sớm nhất thuế suất 60% có thể có hiệu lực là vào giữa năm 2025, ước tính làm giảm tăng trưởng của Trung Quốc 0,4-0,7 điểm phần trăm trong năm thông qua chuyển hướng đầu tư, giảm việc làm và sản lượng.

Bắc Kinh có thể giảm thiểu tác động bằng cách tăng kích thích, kiểm soát xuất khẩu và giảm giá trị đồng tiền, mặc dù những bước đi này có các rủi ro như dòng vốn tháo chạy, nợ và xung đột thương mại nhiều hơn.

“Nếu Bắc Kinh định hoàn tiền cho các nhà máy và những điều tương tự, thì thuế suất sẽ chỉ ngày càng tăng cao hơn”, theo chuyên gia chuỗi cung ứng châu Á Larry Sloven. “Nếu bạn không tự mở rộng, bạn sẽ chết, bạn sẽ gặp nguy hiểm lớn”.

Hầu như tất cả các nhà xuất khẩu đều hy vọng ông Trump sẽ tiết chế lập trường của mình nếu thắng cử.

Yang Qiong, một giám đốc điều hành tại Chongqing Hybest Tools Group chuyên sản xuất máy khoan tay, máy đóng đinh bằng khí nén và máy bấm ghim, cho biết công ty của bà sẽ mở rộng các nhà máy tại Việt Nam nếu ông Trump trở lại, nhưng sẽ giữ nguyên nếu bà Harris trở thành tổng thống.

Mark Williams, nhà kinh tế trưởng về châu Á tại Capital Economics, cho biết nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump sẽ làm suy yếu tăng trưởng trong ngắn hạn của Trung Quốc thông qua “những thách thức đối với trật tự kinh tế toàn cầu từng giúp Trung Quốc thịnh vượng”. Nhưng nó cũng có nguy cơ làm tan rã liên minh các đồng minh của Mỹ từ châu Âu đến Đông Á vốn ngày càng chia sẻ quan điểm của Washington về Bắc Kinh. Nếu bà Harris giữ các đồng minh ở lại, “Trung Quốc có thể sẽ bị hạn chế kinh tế hơn trong trung hạn”, ông nói.

Theo: https://www.reuters.com/markets/chinas-exporters-run-cover-us-election-nears-2024-10-23/