VNReport»Kinh tế»Tại sao Quốc hội dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 8 năm trước?

Tại sao Quốc hội dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 8 năm trước?

11:14 - 29/11/2024

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng khi đó khẳng định việc dừng dự án là do tình hình kinh tế trong nước, với nguồn cung điện đã được đảm bảo và cần tập trung nguồn vốn đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng trọng điểm khác.

Ngày 28/11, Chính phủ đề xuất với Quốc hội khởi động lại dự án điện hạt nhân ở tỉnh Ninh Thuận, vốn đã bị dừng vào năm 2016, nhằm tăng nguồn cung điện và đóng góp vào quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh, bền vững.

Dự án này – gồm hai nhà máy Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 – đã được Quốc hội thông qua vào ngày 25/11/2009. Công suất lắp đặt mỗi nhà máy khoảng 2.000 MW.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã trình Thủ tướng phê duyệt các hồ sơ về địa điểm và báo cáo nghiên cứu khả thi. Các hệ thống cấp điện phục vụ thi công nhà máy Ninh Thuận 1 đã được xây dựng, và công tác khảo sát, thiết kế các khu tái định cư cũng đã hoàn tất.

Từ năm 2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng EVN cũng đã cử 445 sinh viên và cán bộ sang học các chuyên ngành liên quan đến điện hạt nhân tại Nga, Pháp và Nhật Bản.

Nhưng vào ngày 22/11/2016, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận với 92% phiếu tán thành.

Quyết định được đưa ra trong bối cảnh sự cố hạt nhân Fukushima năm 2011 khiến niềm tin về sự an toàn của năng lượng hạt nhân giảm mạnh ở Nhật Bản và các nước khác. Đức tăng tốc kế hoạch đóng các nhà máy điện hạt nhân. Thụy Sĩ và Tây Ban Nha cấm xây các lò phản ứng mới. Mexico thay kế hoạch phát triển 10 lò phản ứng bằng các nhà máy điện khí…

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng trong cuộc họp báo về dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Ảnh: Người Lao Động.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng trong cuộc họp báo về dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Ảnh: Người Lao Động.

Tuy nhiên, trong cuộc họp báo sau khi Quốc hội quyết định dừng dự án, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết việc dừng dự án “không phải vì lý do công nghệ, an toàn mà lý do chính là do tình hình kinh tế cụ thể của Việt Nam”, theo báo Người Lao Động.

Ông khẳng định công nghệ hạt nhân của các đối tác Nga và Nhật Bản đều thuộc loại tiên tiến nhất khi đó với mức độ an toàn cao. Tuy nhiên, tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam năm 2016 khác so với năm 2009. Ông lưu ý dư địa tiết kiệm điện khá tốt và việc mua điện từ các nước láng giếng, đặc biệt là Lào, sẽ được tăng cường. Việc sử dụng năng lượng tái tạo cũng đã trở nên khả thi về kinh tế.

Mặt khác, ông Dũng cho biết Chính phủ khi đó đang tập trung nguồn vốn đầu tư ưu tiên các dự án trọng điểm quốc gia như sân bay Long Thành, đường bộ cao tốc Bắc Nam, đường sắt cao tốc Bắc Nam và các chương trình đối phó với biến đổi khí hậu.

Những hạng mục công việc đã triển khai cho dự án thì tiếp tục sử dụng cho phát triển kinh tế xã hội tại Ninh Thuận, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng, ví dụ như hạ tầng điện giao cho Tổng công ty Điện lực Ninh Thuận. Các sinh viên đã được đưa đi đào tạo sẽ được sử dụng cho nhu cầu phát triển khoa học hoặc về tham gia vận hành các nhà máy nhiệt điện khác.

Trả lời VnExpress, ông Vượng khẳng định “quyết định dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận không dễ nhưng là đúng đắn”, và đây là bài học sâu sắc để “làm chính sách chiến lược, quy hoạch chiến lược sát thực tiễn hơn”.

Ông Dũng khẳng định việc dừng dự án không ảnh hưởng đến an ninh cung ứng điện, vì theo tính toán, 2 nhà máy nếu hoàn thành sẽ đóng góp 3,6% công suất điện và 5,7% sản lượng điện sản xuất. Việt Nam có thể bổ sung các nguồn điện khác như nhiệt điện than, điện khí thiên nhiên và hóa lỏng, năng lượng tái tạo và nhập khẩu điện đặc biệt từ Lào.

Ông Dũng cho biết từ 2016 đến 2030, Việt Nam sẽ xem xét thay thế điện hạt nhân bằng các nhà máy nhiệt điện than công nghệ tiên tiến và các nhà máy tua-bin khí sử dụng khí hóa lỏng nhập khẩu, với tổng công suất đạt 6.000 MW. Sau năm 2030, Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển các nguồn năng lượng trên, đồng thời đẩy mạnh dùng năng lượng tái tạo.