VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Doanh nghiệp Trung Quốc tăng đầu tư vào Việt Nam

Doanh nghiệp Trung Quốc tăng đầu tư vào Việt Nam

16:07 - 25/02/2025

Các doanh nghiệp Trung Quốc đang chiếm gần 1/3 các khoản đầu tư mới vào Việt Nam, một dấu hiệu cho thấy họ đã chuyển hoạt động ra nước ngoài

 

Việt Nam là một trong những nước hưởng lợi lớn nhất từ ​​căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Thặng dư của Việt Nam với Mỹ đã đạt kỷ lục 123,5 tỷ USD vào năm ngoái, lớn thứ ba sau Trung Quốc và Mexico.

Một phần trong đó do hoạt động xuất khẩu của các công ty như Apple và Intel – đã chuyển dây chuyền sản xuất từ ​​Trung Quốc sang Việt Nam để phân tán rủi ro chuỗi cung ứng và tránh thuế quan cao.

Nhưng Việt Nam cũng đang nhận được ngày càng nhiều đầu tư từ các doanh nghiệp Trung Quốc – chiếm 28% số dự án mới vào năm ngoái, tăng từ 22% vào năm 2023.

“Vốn Trung Quốc buộc phải đổ vào Việt Nam, mặc dù giá không còn rẻ nữa”, theo Meir Tlebalde, tổng giám đốc của Sunwah Kirin Consulting Vietnam chuyên tư vấn cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Bà cho biết nhiều khách hàng Trung Quốc của bà đang chịu áp lực chuyển ra khỏi Trung Quốc từ người mua ở Mỹ và Châu Âu.

Bà cho biết hầu hết các khoản đầu tư sản xuất của Trung Quốc vào Việt Nam được thực hiện để tránh thuế quan Mỹ và đảm bảo một “giấy chứng nhận xuất xứ” khác cho hàng hóa do doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất.

Tuy nhiên, chuỗi cung ứng của Việt Nam vẫn phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc. “Ít nhất một nửa nguyên liệu thô đến từ Trung Quốc”, bà nói.

Trong tháng 1/2025, doanh nghiệp Trung Quốc chiếm 30% số dự án. Tiền đầu tư của Trung Quốc cũng đến thông qua Hong Kong và Singapore, và Singapore là nhà đầu tư hàng đầu tại Việt Nam tính theo USD, các nhà phân tích cho biết.

Việc Trung Quốc tăng đầu tư vào Việt Nam và sự phụ thuộc của Việt Nam vào nguyên liệu thô của Trung Quốc có thể thu hút sự chú ý từ chính quyền Trump – họ đã cáo buộc Bắc Kinh lách thuế quan bằng cách đưa sản phẩm qua các nước thứ ba.

Giống như nhiều quốc gia khác, Việt Nam cũng rất dễ bị ảnh hưởng nếu ông Trump áp thuế quan đối ứng. Ông cũng đã đe dọa sẽ đánh thuế 25% đối với thép nhập khẩu, trong khi Việt Nam là nước xuất khẩu thép lớn thứ năm vào Mỹ.

Thuế quan cao sẽ có tác động lớn đến kinh tế Việt Nam, ngăn cản đầu tư và làm chậm lại một trong những tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Mỹ chiếm gần 30% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

“Có một số lo ngại rằng Mỹ có thể coi [việc tăng đầu tư của Trung Quốc] là hành vi trốn thuế gián tiếp của các công ty Trung Quốc, và họ có thể điều tra thêm nhiều hàng hóa đến từ Việt Nam”, theo Jack Nguyen, tổng giám đốc của Incorp Vietnam chuyên tư vấn cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Hầu hết đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam là trong lĩnh vực lắp ráp và sản xuất từ ​​cấp thấp đến cấp trung, từ ô tô đến tấm điện mặt trời. Các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt của Trung Quốc trong đại dịch Covid-19 cũng thúc đẩy một số công ty đa dạng hóa ra bên ngoài nước này.

Một tỷ lệ nhỏ hàng hóa Trung Quốc cũng được dán nhãn “Made in Vietnam” mà không có bất kỳ giá trị gia tăng nào và sau đó chuyển hướng sang Mỹ, theo các chuyên gia. Hành vi này là bất hợp pháp.

Ông Nguyen cho biết Hà Nội đã tăng cường kiểm tra các sản phẩm và đầu tư của Trung Quốc. “Họ sẽ không cho phép Việt Nam được sử dụng làm quốc gia trung chuyển sang Mỹ vì có nguy cơ Mỹ sẽ trừng phạt Việt Nam”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính thừa nhận rủi ro đối với Việt Nam. Tháng trước, phát biểu tại Davos, ông nói rằng Hà Nội đang xây dựng “các giải pháp chính trị và kinh tế” để giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại.

Ông nói thêm rằng Việt Nam sẽ mua từ 50 đến 100 máy bay từ Boeing trong 10 năm tới cũng như các thiết bị công nghệ cao khác của Mỹ, và đồng ý chơi golf với ông Trump “cả ngày” nếu cần.

Tháng này, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết Việt Nam sẵn sàng tăng nhập khẩu nông sản từ Mỹ và sẽ không áp dụng bất kỳ biện pháp hạn chế thương mại nào với Mỹ.

Việt Nam cũng có thể phải tăng cường áp lực đối với hành vi trung chuyển hàng hóa của Trung Quốc. Hung Nguyen – một chuyên gia về chuỗi cung ứng tại Đại học RMIT Việt Nam – cho biết Hà Nội có thể thúc đẩy các công ty Trung Quốc đầu tư vào sản xuất giá trị cao hơn và thắt chặt các yêu cầu về thành phần trong nước để buộc họ thiết lập chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

“Tôi dự đoán [Việt Nam] sẽ sử dụng các rào cản kỹ thuật để từ chối một số khoản đầu tư của Trung Quốc”, ông nói.

Nhưng Nguyễn Khắc Giang – học giả thỉnh giảng tại Viện Iseas-Yusof Ishak ở Singapore – cho biết Việt Nam sẽ phải duy trì sự cân bằng giữa Trung Quốc và Mỹ, hai đối tác thương mại lớn nhất của mình.

“Tôi không kỳ vọng Việt Nam sẽ công khai phản đối đầu tư của Trung Quốc”, ông Giang nói.

Koen Soenens – một giám đốc tại chủ đầu tư khu công nghiệp Deep C – cho biết 80% đầu tư từ Trung Quốc và Đài Loan tại Việt Nam là từ những công ty phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu sang Mỹ và Châu Âu. Doanh nghiệp Trung Quốc hiện chiếm hơn 40% doanh thu của Deep C, tăng từ chỉ 15% vào đầu thập kỷ này.

Theo: https://www.ft.com/content/d214d732-4126-406b-a926-3850a6168333