VNReport»Công nghệ»Thế giới số»Người tiêu dùng đừng lạc lối giữa “ma trận” thực phẩm chức năng

Người tiêu dùng đừng lạc lối giữa “ma trận” thực phẩm chức năng

11:37 - 12/03/2025

Giữa “ma trận” thực phẩm chức năng (TPCN) đang vô cùng sôi động với hàng ngàn sản phẩm được quảng cáo có công dụng “thần kỳ”, người tiêu dùng dễ dàng bị lạc lối và rơi vào những cạm bẫy khó lường. Trong năm 2024, Bộ Y tế đã xử phạt hơn 11 tỷ đồng đối với các đơn vị quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật.

Khoản 23 Điều 2 Luật An toàn thực phẩm 2010 quy định như sau: “Thực phẩm chức năng là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của cơ thể con người, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh, bao gồm thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, thực phẩm dinh dưỡng y học”. Thực phẩm chức năng thường có dạng viên nang, viên hoàn, viên nén, cao, cốm, bột, lỏng hoặc các dạng chế biến khác. Trong những năm qua, thực phẩm chức năng đã từ một phương pháp hỗ trợ sức khỏe trở thành một trào lưu phổ biến.

Hiện nay, hơn một nửa người lớn ở Mỹ sử dụng thực phẩm bổ sung để giải quyết nhiều vấn đề sức khỏe và tâm lý. Trên các nền tảng như TikTok, nhiều người nổi tiếng quảng bá thực phẩm bổ sung với những lời hứa về tăng cường sức khỏe, làm đẹp và kéo dài tuổi thọ.

Thế nhưng, ngày càng xuất hiện nhiều bằng chứng cho thấy thực phẩm bổ sung có thể gây hại hơn là có lợi. Các nhà khoa học cảnh báo về sự gia tăng tổn thương gan liên quan đến việc lạm dụng thực phẩm chức năng, với các triệu chứng như thay đổi tâm trạng, vấn đề tiêu hóa và mệt mỏi. Theo tờ NatGeo, trong năm 2022, thực phẩm bổ sung đã chiếm tới 43% các trường hợp tổn thương gan do thuốc ở Mỹ. Ba yếu tố chính gây ra tình trạng này bao gồm thành phần độc hại, tương tác thuốc có hại và việc người tiêu dùng sử dụng liều vượt mức khuyến cáo.

Tại Việt Nam, Tạp chí Kinh Tế Việt Nam – VnEconomy dẫn nguồn Hiệp hội Thực phẩm chức năng cho biết, số người sử dụng thực phẩm chức năng ngày càng tăng, chiếm khoảng 1/5 dân số và có tốc độ tăng trưởng khoảng 15% mỗi năm. Tuy nhiên, thị trường này vẫn đối mặt với nhiều thách thức về chất lượng và kiểm soát hàng giả.

Kẹo Kara được quảng cáo là cung cấp chất xơ thay thế rau xanh, tuy nhiên, kết quả kiểm nghiệm cho thấy mỗi viên kẹo chỉ chứa rất ít chất xơ.

Trong bối cảnh mạng xã hội và thương mại điện tử ngày càng phát triển, người tiêu dùng Việt Nam đang bị bủa vây bởi nhiều quảng cáo hấp dẫn trên các nền tảng này với những kết quả đầy hứa hẹn như “giảm cân thần tốc” hay “đẹp da tức thì”. Nhiều người tiêu dùng đã tin vào những quảng cáo này và mua sản phẩm, tuy nhiên, thực tế không ít trường hợp kết quả không như mong đợi và thậm chí gây hại cho sức khỏe.

Đơn cử như sản phẩm kẹo rau Kera, đang gây ồn ào những ngày gần đây. Sản phẩm này được quảng cáo là cung cấp chất xơ thay thế rau xanh, tuy nhiên, kết quả kiểm nghiệm cho thấy mỗi viên kẹo chỉ chứa rất ít chất xơ. Thậm chí ngay cả Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk đã kiểm tra và không tìm thấy vườn rau như quảng cáo.

  1. Nguyễn Thanh Phong, nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, nhấn mạnh rằng thực phẩm chức năng chỉ hỗ trợ sức khỏe và không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lợi vẫn dụng tâm lý người tiêu dùng để quảng cáo sai sự thật, sử dụng người nổi tiếng để tăng độ tin cậy.

Cục An toàn thực phẩm đã cảnh báo người tiêu dùng về những quảng cáo thổi phồng. Một số dấu hiệu nhận biết sản phẩm quảng cáo sai sự thật bao gồm tuyên bố chữa khỏi hoàn toàn bệnh, sử dụng ngôn từ khoa trương, quảng bá bởi những người không có chuyên môn y tế. Giới y khoa thậm chí có cụm từ “bác sĩ TikTok” nhằm chỉ những “bác sĩ” không có chuyên môn, lan truyền thông tin với mục đích lợi nhuận…

Những quảng cáo này không chỉ gây mất niềm tin mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng bởi các sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể chứa chất cấm, gây ra tác dụng phụ nguy hiểm. Người tiêu dùng cần tỉnh táo, kiểm tra thông tin sản phẩm, và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đang xem xét sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP về An toàn thực phẩm, nhằm nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm. Các doanh nghiệp vi phạm sẽ bị đưa vào “danh sách đen,” và việc quản lý sẽ trở nên nghiêm ngặt hơn.

Đặc biệt, Bộ Y tế đang phối hợp với các cơ quan liên quan để rà soát Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, nhằm đảm bảo mức phạt đủ sức ngăn chặn quảng cáo sai sự thật. Bộ cũng đề xuất yêu cầu các sản phẩm chỉ ghi rõ thành phần tạo công dụng và các thành phần hỗ trợ ổn định, nhằm hạn chế việc sử dụng nhiều chất không cần thiết trong sản phẩm.

https://vneconomy.vn/nguoi-tieu-dung-dung-lac-loi-giua-ma-tran-thuc-pham-chuc-nang.htm