VNReport»Công nghệ»Thế giới số»Cách “vibe coding” giúp người thường tự viết phần mềm cho mình

Cách “vibe coding” giúp người thường tự viết phần mềm cho mình

16:52 - 20/06/2025

Với “vibe coding”, bất kỳ ai cũng có thể viết app cá nhân hóa mà không cần biết về lập trình.

Priya Rose và bạn của cô là Irena Wang đã xây dựng app “BabyTime” để cho phép những đứa con nhỏ của họ gọi điện bằng cách chạm vào ảnh chụp khuôn mặt của các thành viên trong gia đình. Giao diện đơn giản này được thiết kế theo ý của họ. Không giống như FaceTime, không thể vô tình gọi nhầm người. “Chúng tôi không muốn các app chứa đầy quảng cáo và những thứ không liên quan”, cô Wang nói.

BabyTime là một ý tưởng thông minh, nhưng nó không có trên App Store. Rose và Wang – sống ở Thành phố New York – đã xây dựng nó chỉ trong một buổi chiều. Họ sao chép và dán code được tạo bởi phiên bản miễn phí của Claude, chatbot AI của Anthropic.

Vì BabyTime không cần phải chạy được cho bất kỳ gia đình nào khác, họ đã “code cứng” danh sách liên lạc, đưa trực tiếp ảnh và số điện thoại vào app. Hiện tại, đứa con 3 tuổi của cô Wang là người dùng duy nhất.

App BabyTime có ảnh các thành viên trong gia đình Priya Rose. Ảnh: Priya Rose/WSJ.

App BabyTime có ảnh các thành viên trong gia đình Priya Rose. Ảnh: Priya Rose/WSJ.

Hầu hết chúng ta đều sử dụng phần mềm nhưng không tạo ra chúng. Tuy nhiên, trong 2 năm trở lại đây, các sản phẩm AI viết code đã bắt đầu thay đổi điều đó. Những chatbot đa năng như Claude và ChatGPT có thể dịch ngay lập tức ngôn ngữ thông thường thành code dùng được, mặc dù người dùng vẫn cần tự biên dịch và triển khai. Có một số trình soạn thảo code hỗ trợ AI như Cursor – công ty SaaS (phần mềm dưới dạng dịch vụ) tăng trưởng nhanh nhất trong lịch sử – có thể viết ra toàn bộ phần mềm từ lời nhắc.

Cuối cùng, cách làm dễ nhất là những dịch vụ như Replit và Lovable – được cung cấp trên trình duyệt web và tối ưu hóa cho người không biết viết code. Bạn có thể đưa ra một lời nhắc như “Tạo cho tôi một trang web để hiện thị các album mới mà tôi nghe mỗi tháng”. Chỉ trong vòng vài phút, bạn sẽ có một trang web và địa chỉ URL dùng được.

Cách làm này được nhà nghiên cứu AI Andrej Karpathy gọi là “vibe coding” (lập trình theo cảm hứng). Các chương trình lập trình AI “đang trở nên quá tốt. Tôi thậm chí hầu như không chạm vào bàn phím”, ông viết trên X.

AI có thể sẽ giúp các doanh nghiệp tạo ra phần mềm nhanh hơn, gọn hơn, nhưng cũng đe dọa công việc của các kỹ sư. Hồi tháng 4, CEO Microsoft Satya Nadella cho biết có tới 30% code tại Microsoft do AI viết. CEO Meta Mark Zuckerberg kỳ vọng AI có thể lập trình ở tầm “kỹ sư trung cấp” vào cuối năm nay.

Nhưng tác động quan trọng nhất của những công cụ lập trình AI giá rẻ có thể là đưa việc phát triển phần mềm đến với công chúng, không cần bằng cấp khoa học máy tính hay kế hoạch kinh doanh. Tác giả và lập trình viên Robin Sloan ví rằng AI có thể cho phép nhiều người lập trình như một “đầu bếp tại gia” – vui vẻ tạo các app cho gia đình và cộng đồng của mình – thay vì dựa vào các chuỗi thức ăn nhanh tạo ra các app chung chung ở quy mô công nghiệp.

Michael Keating – nhà sáng lập một công ty xe đạp điện – cho biết AI giải quyết được vấn đề: làm thế nào để thuyết phục một kỹ sư viết phần mềm cho ý tưởng của bạn. Ảnh: David Paul Morris/Bloomberg News/WSJ.

Michael Keating – nhà sáng lập một công ty xe đạp điện – cho biết AI giải quyết được vấn đề: làm thế nào để thuyết phục một kỹ sư viết phần mềm cho ý tưởng của bạn. Ảnh: David Paul Morris/Bloomberg News/WSJ.

Michael Keating – người sáng lập một công ty xe đạp điện ở San Francisco – cho biết AI đã giải quyết được một vấn đề rất quan trọng: làm thế nào để thuyết phục một kỹ sư viết phần mềm cho ý tưởng của bạn. Anh đã dùng gói đăng ký 25 USD/tháng tại Replit để xây dựng một trò chơi cho con trái 7 tuổi và một app gõ emoji cho con gái 5 tuổi. “Tôi không cần phải thuyết phục ai khác rằng trò chơi xứng đáng với thời gian của họ hoặc của tôi”, anh nói.

Xavier Maier – một sinh viên chuyên ngành nghiên cứu môi trường tại Đại học Waterloo – dành mùa hè để trồng hàng nghìn cây cho một công ty tái trồng rừng của Canada. Một người bạn đã đề nghị giúp anh tạo một trang web để theo dõi hoạt động trồng cây của mình. “Tôi không muốn bạn mình làm tất cả công việc này miễn phí, nhưng anh ấy khăng khăng rằng việc đó cực kỳ dễ dàng”, anh cho biết. Sau “vài giờ” tinh chỉnh bằng các công cụ viết code AI, trang web đã hoạt động.

Xavier Maier trồng cây ở Upper Fraser, British Columbia, Canada. Anh đã sử dụng các công cụ viết code AI để tạo một trang web theo dõi hoạt động trồng cây của mình. Ảnh: Xavier Maier/WSJ.

Xavier Maier trồng cây ở Upper Fraser, British Columbia, Canada. Anh đã sử dụng các công cụ viết code AI để tạo một trang web theo dõi hoạt động trồng cây của mình. Ảnh: Xavier Maier/WSJ.

Hudhayfa Nazoordeen – người bạn và bạn học cũ của Maier – là một lập trình viên theo cảm hứng. “Tôi có lẽ xây dựng một app mỗi ngày”, anh nói. Những app mà anh đã viết bao gồm một trình hướng dẫn và máy tính cho các công thức trong ngành định phí bảo hiểm, một app giúp anh hiểu các điểm Lagrange và lỗ đen qua hình ảnh tương tác thay vì văn bản.

Anh Nazoordeen cũng viết code theo cách truyền thống, bắt đầu xây dựng app đầu tiên của mình khi mới 10 tuổi. “Vibe coding và kỹ thuật phần mềm giống như hai lĩnh vực khác nhau”, anh nói. Anh dùng vibe coding cho các app “dùng một lần”, ví dụ như chỉ dùng trong thời gian học một môn nào đó ở trường.

Hiện tại, AI vẫn không thể tự viết ra phần mềm mà hàng triệu người có thể dùng ổn định và an toàn. Đối với việc phát triển phần mềm thương mại, chuyên môn vẫn quan trọng. Hiểu biết về phần mềm cũng có ích ngay cả với một người lập trình theo cảm hứng. “Người ngoài không dễ tiếp cận như bạn nghĩ. Ngay cả việc cố tạo một tài khoản GitHub cũng khó khăn”, anh Maier thừa nhận. “Tôi có lợi thế vì bạn bè tôi trong ngành khoa học máy tính”.

Một vấn đề khác là biết cần xây dựng phần mềm nào. Hầu hết chúng ta sống bằng cách dùng các đồ vật và công cụ mà người khác tạo ra. Cần phải thay đổi tư duy để chuyển từ “Ước gì mình có một app cho việc đó” sang “Tại sao không tự mình xây dựng nó?”

Nhà đầu tư mạo hiểm Nikunj Kothari, 34 tuổi sống ở khu vực Vịnh San Francisco, đang tạo ra hàng loạt app cho gia đình mình bằng vibe coding, như những trang web tô màu tùy chỉnh và app lập kế hoạch bữa ăn. Anh động não nghĩ các ý tưởng khi ngồi trong xe. Nhưng anh không chắc liệu vibe coding có hấp dẫn được người thường hay không. “Hầu hết mọi người không muốn duy trì phần mềm. Nếu họ muốn có thêm các tính năng, họ thà trả tiền”.

Hình ảnh in từ trang web tô màu tùy chỉnh của Nikunj Kothari. Ảnh: Nikunj Kothari/WSJ.

Hình ảnh in từ trang web tô màu tùy chỉnh của Nikunj Kothari. Ảnh: Nikunj Kothari/WSJ.

Cho hầu hết các mục đích, những app có sẵn là đủ. Nhưng trong thập kỷ qua, mô hình “một dành cho tất cả” của ngành công nghệ bắt đầu lộ ra những hạn chế. Người dùng phàn nàn các trang web yêu thích của họ tệ đi khi chủ sở hữu tăng giá và quảng cáo tràn ngập. Các nhóm có số lượng ít hơn hoặc khả năng chi trả thấp hơn – như người mù hoặc trẻ em – khó tìm thấy phần mềm thương mại phù hợp với nhu cầu của mình.

Vì vậy, vibe coding có thể là không gian mới cho các cá nhân tự tạo phần mềm phục vụ nhu cầu độc đáo của mình, bổ sung vào hệ thống phần mềm đại chúng do các doanh nghiệp phát triển.

Theo:

https://www.wsj.com/tech/ai/your-next-favorite-app-the-one-you-make-yourself-a6a84f5f