VNReport»Sự kiện & Bình luận»Quốc tế»Đề xuất thành lập “NATO thương mại” chống Trung Quốc

Đề xuất thành lập “NATO thương mại” chống Trung Quốc

10:12 - 28/06/2021

Những người đề xuất cho biết liên minh “NATO thương mại” sẽ coi một động thái tấn công thương mại của Trung Quốc vào một thành viên là tấn công vào cả nhóm.

Các chính trị gia cứng rắn của Anh và một nhóm vận động hành lang công nghiệp của Mỹ đã kêu gọi các đồng minh phương Tây thành lập “NATO thương mại” để chống lại việc Trung Quốc “vũ khí hóa các công cụ chính sách để trừng phạt bất kỳ quốc gia nào không khuất phục trước Bắc Kinh”.

Đề xuất này hướng tới việc thành lập một liên minh dựa trên thương mại dọc theo chiến tuyến của nhóm quân sự Bắc Đại Tây Dương được thành lập để chống lại Liên Xô vào năm 1949.

Theo quy tắc của NATO, các thành viên đồng ý bảo vệ bất kỳ nước nào trong số họ bị tấn công. Tương tự, những người ủng hộ Tổ chức Hiệp ước Liên minh các Nền dân chủ (DATO) ủng hộ việc trả đũa để đáp lại các biện pháp ép buộc của Trung Quốc đối với bất kỳ thành viên nào.

Một báo cáo về đề xuất đã được ủy quyền bởi Nhóm Nghiên cứu về Trung Quốc, một nhóm cứng rắn gồm các thành viên đảng Bảo thủ của Anh trong quốc hội và Quỹ Công nghệ Thông tin và Đổi mới, một viện nghiên cứu về chính sách khoa học và công nghệ có mối liên hệ với chính phủ Mỹ và các công ty công nghệ lớn.

Bản báo cáo cung cấp các ví dụ về cách một liên minh như vậy sẽ hoạt động. Ví dụ, nếu Trung Quốc đe dọa rút sinh viên của mình khỏi một quốc gia phụ thuộc vào thu nhập từ du học sinh Trung Quốc, các quốc gia khác sẽ cấm sinh viên Trung Quốc để trả đũa. Hoặc nếu Trung Quốc đe dọa đưa các công ty của một quốc gia vào danh sách thực thể không đáng tin cậy – danh sách đen của Bắc Kinh – thì liên minh sẽ đồng ý hạn chế nhập khẩu từ các công ty Trung Quốc.

Tài liệu cho biết: “Bất kỳ quốc gia dân chủ nào cũng được hoan nghênh tham gia, bao gồm cả Đài Loan, nhưng nếu bất kỳ quốc gia nào không thực hiện các bước cần thiết để phản ứng sau quyết định của DATO, họ sẽ mất quyền trở thành thành viên”.

Đề xuất không có sự ủng hộ chính thức, chính phủ Anh từ chối bình luận về báo cáo. Nhưng nó thể hiện sự thúc đẩy hơn nữa từ các nhà lập pháp “diều hâu”, những người có ảnh hưởng đến việc định hình chính sách về Trung Quốc của Westminster, cũng như thái độ của Anh đối với Bắc Kinh.

Các tác giả cho biết báo cáo nhằm phản ứng lại sự gây hấn gia tăng từ Trung Quốc và sự thất bại nhất quán của phương Tây trong việc đối phó với điều đó.

Các hành vi kinh tế của Trung Quốc đã được chú ý trong 18 tháng qua khi đại dịch coronavirus bùng phát và thái độ chống Trung Quốc gia tăng.

Australia bị ảnh hưởng bởi hành động thương mại của Trung Quốc sau khi Canberra yêu cầu một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của virus, khiến Bắc Kinh cắt giảm nhập khẩu các sản phẩm của Australia, từ rượu vang, than đá đến gỗ và lúa mạch.

Hãng thông tấn Associated Press đưa tin rằng Trung Quốc đã gây sức ép buộc Ukraine rút lại sự ủng hộ của họ đối với việc tăng cường giám sát các điều kiện nhân quyền ở khu vực phía tây của Tân Cương bằng cách đe dọa không gửi vaccine coronavirus của Trung Quốc. Ukraine đã rút lại sự ủng hộ cho tuyên bố về Tân Cương được trình lên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc bởi Canada.

Nhiều nhóm đa phương khác nhau như NATO và G7 đã có những lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc. Đổi lại, Trung Quốc đã cáo buộc cả 2 tổ chức can thiệp vào công việc nội bộ của họ.

Stephen Olson, một nhà cựu đàm phán thương mại của Mỹ, cho biết việc một “NATO thương mại” thậm chí đang được thảo luận “cho thấy rằng các đối tác thương mại của Trung Quốc có sự dè dặt nghiêm túc về việc liệu thương mại với Trung Quốc có thể cùng có lợi hay không”.

“Các chính sách kiểu trọng thương của Trung Quốc đã đẩy các đối tác thương mại quan trọng của nước này đến mức mà các đề xuất như thế này ngày càng được xem xét”, Olson, hiện là nhà nghiên cứu cấp cao tại Hinrich Foundation, cho biết. “Câu hỏi đặt ra cho giới lãnh đạo Trung Quốc là liệu cách tiếp cận theo kiểu chủ nghĩa trọng thương này có thực sự mang lại lợi ích tốt nhất cho Trung Quốc hay không nếu nó thúc đẩy chúng ta theo hướng một hệ thống thương mại toàn cầu phân nhánh”.

Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc và là cố vấn của Quốc vụ viện nói rằng bất kỳ kế hoạch nào xây dựng thêm các liên minh chống lại Bắc Kinh “sẽ không tốt cho Trung Quốc”, ngay cả khi chi tiết về các đề xuất như vậy vẫn còn mơ hồ.

“Điều bất lợi hiện nay đối với Trung Quốc là về nguyên tắc, các nước NATO nói chung tin rằng họ không thể phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc. nếu không, họ có thể rơi vào tình cảnh mà Australia và Canada đang gặp phải, cả hai nước đang bị Trung Quốc bóp nghẹt”, Shi nói. “Nguyên tắc đồng thuận này rất bất lợi đối với Trung Quốc, nhưng làm thế nào để thực hiện nó là một vấn đề phức tạp hơn”.

Các nhà phân tích tỏ ra nghi ngờ về việc liệu một khái niệm như vậy có thực tế hay không, trong bối cảnh lợi ích thương mại đang bị đe dọa và khó khăn trong việc khiến các nước đồng ý về hành động chung.

Bryan Mercurio, giáo sư luật thương mại tại Đại học Trung Văn Hương Cảng, cho biết khi lúa mạch Úc bị Bắc Kinh áp thuế vào năm ngoái, các nhà xuất khẩu Mỹ đã nhanh chóng lao vào khoảng trống. “Trong các vấn đề thương mại, lợi ích của ngành có rất nhiều ảnh hưởng. Tôi nghĩ rằng các ranh giới sẽ bị phá vỡ khi liên quan đến lợi ích thương mại”, Mercurio nói.

“Thậm chí hơn thế nữa, các chính phủ sẽ hình thành liên minh này không thực sự có mô hình tăng trưởng kinh tế do nhà nước lãnh đạo. Khi Trung Quốc thực hiện các biện pháp chống lại lúa mạch Úc, người Mỹ vui lòng bán, bởi vì không phải nhà nước bán hàng mà là các công ty. Tôi không nghĩ rằng nó khả thi”.