VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Biến đổi khí hậu có thể làm cà phê đắng và đắt hơn

Biến đổi khí hậu có thể làm cà phê đắng và đắt hơn

13:49 - 19/12/2023

Thời tiết nóng hơn ảnh hưởng đến cả các khu vực trồng nhiều giống robusta như Việt Nam.

Những cốc cà phê trong tương lai có thể trở nên đắng và đắt hơn, khi biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến các vùng trồng cà phê chính của thế giới.

Các giống cây trồng chống chịu tốt hơn – như robusta đối với cà phê – sẽ có lợi thế hơn khi thời tiết ngày càng trở nên thất thường. Nhưng ngay cả ở Việt Nam – nước trồng nhiều robusta nhất – hồi chuông cảnh báo đang gióng lên.

“Chúng tôi phải đào sâu hơn để lấy nước”, bà Trần Thị Liên, nông dân 46 tuổi, cho biết tại trang trại rộng 1 ha của mình ở Đắk Lắk. “Có năm, chúng tôi không có đủ nước tưới. Và có năm quá nhiều mưa”.

Điều kiện trồng khó khăn hơn khiến người nông dân Việt Nam đặt câu hỏi về giá trị của cây cà phê. Một số người đã chặt cây cà phê để trồng hồ tiêu và sầu riêng – loại quả đang rất thịnh hành với người tiêu dùng Trung Quốc. Nguồn cung giảm đẩy giá cà phê robusta năm nay lên mức cao nhất kể từ ít nhất năm 2008, và khí hậu nóng hơn có thể khiến sản lượng giảm trong tương lai.

Cà phê robusta chống chịu thời tiết tốt hơn so với arabica, nhưng sản lượng robusta vẫn có thể giảm do biến đổi khí hậu.

Cà phê robusta chống chịu thời tiết tốt hơn so với arabica, nhưng sản lượng robusta vẫn có thể giảm do biến đổi khí hậu.

Cà phê là ngành công nghiệp trị giá khoảng 200 tỷ USD, trải dài từ các trang trại nhỏ trên khắp Brazil hoặc Indonesia cho đến các cơ sở rang xay và sản xuất thành phẩm như Nestlé. Thông thường, các chuỗi cửa hàng lớn như Starbucks ưa dùng giống arabica có vị nhẹ và thơm hơn, còn robusta dùng làm cà phê hòa tan.

Nhưng người tiêu dùng có thể buộc phải thay đổi khẩu vị. Một nghiên cứu năm 2022 chỉ ra arabica – cùng với một số loại cây trồng nhiệt đới khác như bơ và điều – dễ bị tổn thương nhất trước biển đổi khí hậu. Các vùng thích hợp trồng loại cây này trên toàn cầu có thể bị the hẹp chủ yếu do nhiệt độ tăng. Việc thay thế arabica bằng robusta sữ là một giải pháp cần thiết để thích nghi.

Nestlé – đại gia Thụy Sĩ đứng sau thương hiệu Nescafé – là một trong số những công ty đang phải thích ứng.

“Các ước tính cho thấy rằng 30 năm nữa, khoảng 50% diện tích đất trồng cà phê hiện nay sẽ không còn khả năng trồng cà phê nữa” nếu không giải quyết được biến đổi khí hậu, Philipp Navratil – trưởng đơn vị chiến lược cà phê toàn cầu của Nestlé – cho biết trong một cuộc phỏng vấn khi tham quan các trang trại ở Việt Nam cung ứng cho công ty.

Nestlé là một đơn vị tiêu thụ cà phê robusta lớn trên thế giới, với hơn 6.000 cốc Nescafé được sử dụng trên toàn cầu mỗi giây. Họ chi 700 triệu USD hàng năm để mua khoảng 1/4 sản lượng cà phê của Việt Nam.

Năm ngoái, họ cho biết sẽ đầu tư hơn 1 tỷ franc Thụy Sĩ (1,2 tỷ USD) đến năm 2030 để khuyến khích người trồng cung cấp nguyên liệu cho thương hiệu Nescafé sử dụng các phương pháp canh tác bền vững hơn và thích nghi khi thời tiết khắc nghiệt đe dọa mùa màng. Điều đó bao gồm thay thế cây trồng hiện có bằng các giống có thể chống chịu tốt hơn với biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, khi thời tiết nóng hơn, ngay cả những giống cà phê khỏe nhất cũng sẽ trải qua thử thách.

“robusta không phải là giải pháp toàn diện cho biến đổi khí hậu”, theo Jennifer Vern Long – tổng giám đốc một tổ chức nghiên cứu World Coffee Research. “Nó có khả năng chịu nhiệt tốt hơn và chống lại một số bệnh tật cũng như sâu bệnh, nhưng chúng ta vẫn đang tìm hiểu các giới hạn của cà phê robusta”.

Trong một báo cáo tháng 10, World Coffee Research cho biết thế giới có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt cà phê robusta lên tới 35 triệu bao vào năm 2040 khi tính đến xu hướng tiêu dùng ngày càng tăng và tác động của biến đổi khí hậu đối với sản lượng. Thế giới hiện sản xuất gần 80 triệu bao cà phê robusta mỗi năm.

Bà Long cho biết hình thái thời tiết thay đổi có thể dẫn đến năng suất thấp hơn đáng kể, khiến hàng triệu nông dân nhỏ – những người sản xuất 60% sản lượng cà phê của thế giới – dễ bị tổn thương trước tình trạng mất an ninh kinh tế và lương thực. Ngành cà phê Việt Nam hình thành chủ yếu từ những người trồng nhỏ có diện tích khoảng từ 1-2 ha.

Thời gian khô hạn dài và tình trạng thiếu nước tưới trong những năm gần đây ở Việt Nam ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất của các trang trại trồng cà phê robusta ở Tây Nguyên, theo một nghiên cứu năm 2021 của các tác giả bao gồm Đại học Quốc gia Việt Nam.