VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI): La bàn cho sức khỏe kinh tế

Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI): La bàn cho sức khỏe kinh tế

11:54 - 02/06/2025

PMI – được tổng hợp từ khảo sát hàng tháng các nhà quản lý mua hàng – cung cấp dữ liệu kịp thời về tương lai của nền kinh tế. S&P Global đã thực hiện khảo sát PMI ngành sản xuất của Việt Nam từ năm 2011.

Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI) là một trong những thước đo quan trọng và kịp thời về hoạt động kinh tế. Không giống như các chỉ số nhìn về quá khứ như GDP hay lạm phát, PMI là một tín hiệu về tương lai của nền kinh tế, cung cấp thông tin chi tiết về điều kiện kinh doanh hiện tại thông qua góc nhìn của các nhà quản lý mua hàng. Những chuyên gia này – chịu trách nhiệm mua sắm hàng hóa và dịch vụ nguyên liệu cho công ty của họ – có góc nhìn rất rõ từ hiện trường. Điều này khiến PMI trở thành một công cụ có giá trị đối với các nhà phân tích, nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách.

PMI là một chỉ số tổng hợp từ các cuộc khảo sát hàng tháng được tiến hành với các nhà quản lý mua hàng trên nhiều ngành khác nhau. Các cuộc khảo sát này nắm bắt ý kiến của họ về những điều kiện kinh doanh chính, bao gồm:

  • Đơn đặt hàng mới: Phản ánh nhu cầu hàng hóa và dịch vụ.
  • Sản lượng: Đo lường sản lượng.
  • Việc làm: Đo lường tỷ lệ tuyển dụng và sa thải
  • Tốc độ giao hàng của nhà cung cấp: Đo tốc độ mà nhà cung cấp giao hàng đầu vào đến doanh nghiệp.
  • Hàng tồn kho: Đánh giá lượng nguyên liệu và thành phẩm mà doanh nghiệp nắm giữ.

Các nhà quản lý mua hàng được hỏi liệu những điều kiện này trong tháng hiện tải cải thiện, xấu đi hay giữ nguyên so với tháng trước. Sau đó, kết quả từ các thành phần riêng lẻ này được tổng hợp thành một chỉ số duy nhất, PMI.

PMI hoạt động trên thang điểm đơn giản từ 0 đến 100. Ngưỡng quan trọng nhất là 50:

  • Trên 50: Cho thấy ngành mở rộng so với tháng trước. Con số càng cao trên 50 thì tốc độ mở rộng càng nhanh.
  • Dưới 50: Cho thấy ngành thu hẹp so với tháng trước. Con số càng thấp dưới 50 thì tốc độ thu hẹp càng nhanh.
  • 50: Cho thấy không có thay đổi nào trong ngành so với tháng trước.

Ví dụ: chỉ số PMI sản xuất 52,5 cho thấy ngành sản xuất nói chung đang mở rộng, trong khi chỉ số 48,0 cho thấy sự thu hẹp.

PMI cho thấy điều kiện kinh doanh từ góc nhìn của các nhà quản lý mua hàng. Ảnh: Nhịp sống thị trường.

PMI cho thấy điều kiện kinh doanh từ góc nhìn của các nhà quản lý mua hàng. Ảnh: Nhịp sống thị trường.

Mỗi thành phần của PMI được tính bằng phép cộng có trọng số các tỷ lệ từng nhóm người trả lời. Cụ thể, gọi tỷ lệ phần trăm số người trả lời cho biết điều kiện cải thiện là P1, tỷ lệ phần trăm số người trả lời cho biết điều kiện không đổi là P2, và tỷ lệ phần trăm số người trả lời cho biết điều kiện xấu đi là P3, thì:

PMI tổng thể thường là trung bình có trọng số của các chỉ số thành phần này. Ví dụ, PMI của S&P Global thường dùng các trọng số sau: Đơn hàng mới (30%), Sản lượng (25%), Việc làm (20%), Thời gian giao hàng của nhà cung cấp (15%) và Tồn kho hàng đầu vào (10%). Riêng đối với chỉ số Thời gian giao hàng của nhà cung cấp, sự cải thiện (thời gian giao hàng nhanh hơn) có thể là dấu hiệu cho thấy nhu cầu yếu hơn, nên nó được S&P Global đảo ngược để phù hợp với hướng của các chỉ số khác.

Một điều quan trọng cần lưu ý là không chỉ có một PMI. Những PMI phổ biến nhất là PMI sản xuất và PMI dịch vụ.

PMI sản xuất tập trung vào các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, tạo ra những hàng hóa hữu hình như ô tô, quần áo và đồ điện tử.

PMI dịch vụ (đôi khi được gọi là PMI phi sản xuất) bao gồm doanh nghiệp trong các lĩnh vực cung cấp dịch vụ vô hình, chẳng hạn như tài chính, chăm sóc sức khỏe và dịch vụ khách sạn.

Cả hai đều được xây dựng bằng phương pháp khảo sát tương tự, nhưng tập trung vào các khía cạnh riêng biệt của từng lĩnh vực.

Cũng có một chỉ số gọi là PMI tổng hợp, kết hợp dữ liệu từ cả PMI sản xuất và PMI dịch vụ để đưa ra một con số duy nhất cho sức khỏe của nền kinh tế.

PMI được theo dõi chặt chẽ vì một số lý do:

  • Tính kịp thời: Dữ liệu PMI thường nằm trong số những dữ liệu kinh tế đầu tiên được công bố hàng tháng, cung cấp bức tranh tổng quan sớm về tình hình kinh tế trước nhiều số liệu thống kê chính thức.
  • Chỉ báo trước: Những thay đổi trong PMI thường có thể báo trước các xu hướng kinh tế rộng hơn, chẳng hạn như những thay đổi trong tăng trưởng GDP, sản xuất công nghiệp và việc làm. Các doanh nghiệp có thể dùng thông tin này để lập kế hoạch, chẳng hạn như điều chỉnh mức tồn kho hoặc chiến lược tuyển dụng. S&P Global cho biết tương quan lịch sử giữa tăng trưởng GDP quý với PMI tổng hợp là khoảng 50%. Tương quan tăng lên 50% nếu dữ liệu được làm mịn bằng trung bình động hai quý để giám mức độ biến động.
  • Cái nhìn toàn diện: Bằng cách bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau của hoạt động kinh doanh, PMI cung cấp bức tranh toàn diện về hiệu suất của ngành.
  • Tác động thị trường: Thị trường tài chính thường phản ứng với các bản công bố PMI. PMI mạnh hơn kỳ vọng ​​có thể thúc đẩy sự tự tin của nhà đầu tư, dẫn đến giá cổ phiếu cao hơn và đồng tiền mạnh hơn. Số liệu yếu hơn dự kiến ​​có thể có tác dụng ngược lại. Các ngân hàng trung ương cũng theo dõi dữ liệu PMI khi họ xem xét quyết định chính sách tiền tệ.

Khái niệm khảo sát các nhà quản lý mua hàng để đánh giá điều kiện kinh tế có từ đầu thế kỷ 20. Tuy nhiên, PMI tương tự như ngày nay bắt đầu được chú ý nhiều trong nửa sau của thế kỷ trước. Viện Quản lý Cung ứng (ISM) tại Mỹ đã công bố PMI sản xuất (trước đây là chỉ số NAPM) kể từ năm 1948. Theo thời gian, các cuộc khảo sát và chỉ số tương tự đã được phát triển ở những nước khác và cho lĩnh vực dịch vụ, qua đó nâng cao hơn nữa tầm quan trọng của PMI trên toàn cầu.

S&P Global – công ty dịch vụ tài chính có trụ sở tại New York – thực hiện khảo sát PMI ở hơn 40 nền kinh tế, cùng với các PMI khu vực và toàn cầu. Họ cho biết việc họ dùng phương pháp khảo sát nhất quán giúp dễ so sánh PMI ở những vùng khác nhau.

Ở Việt Nam, S&P Global thực hiện khảo sát PMI sản xuất từ năm 2011. Dữ liệu mới nhất, cho tháng 5, được công bố ngày 2/6, là 49,8 – tăng mạnh so với 45,6 điểm của tháng 4. Nó cho thấy các điều kiện kinh doanh của ngành sản xuất đã gần ổn định, nhờ lệnh hoãn áp thuế quan đối ứng 90 ngày của Tổng thống Mỹ Donald Trump, sau khi xấu đi nhiều trong tháng 4.

PMI là một công cụ quan trọng trong bộ công cụ của các nhà kinh tế và nhà đầu tư. Bằng cách chắt lọc tâm lý và kinh nghiệm của các nhà quản lý mua hàng thành một con số duy nhất và dễ hiểu, PMI mô tả sức khỏe hiện tại và định hướng ngắn hạn của các lĩnh vực kinh tế chính. Tính kịp thời và hướng đến tương lai khiến nó trở thành một chỉ báo không thể thiếu.

Tham khảo:

https://www.spglobal.com/market-intelligence/en/solutions/products/resources/pmi-faq

https://www.spglobal.com/marketintelligence/en/mi/research-analysis/sp-global-pmi-and-ism-survey-comparisons.html

https://www.pmi.spglobal.com/Public/Home/PressRelease/e0463990764b42f79788f88c96f77bda

https://www.investopedia.com/terms/p/pmi.asp

https://www.forex.com/en-us/news-and-analysis/purchasing-managers-index/

https://www.strike.money/fundamental-analysis/

https://www.ismworld.org/supply-management-news-and-reports/reports/ism-report-on-business/

https://financialsource.co/purchasing-managers-index-pmi/

https://www.cmcinvest.com/en-sg/learn/decoding-the-pmi-a-vital-economic-indicator

https://en.wikipedia.org/wiki/Purchasing_Managers%27_Index