VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Chuỗi sản xuất cá tra đứt gãy

Chuỗi sản xuất cá tra đứt gãy

11:40 - 27/09/2021

Nhiều doanh nghiệp cá tra ở Đồng bằng sông Cửu Long phải dừng hoạt động. Các doanh nghiệp còn lại hoạt động với công suất thấp.

Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Trần Đình Luân cho biết, chuỗi ngành hàng cá tra đang bị đứt gãy nghiêm trọng. Cụ thể, sản lượng cá giống, cá thả nuôi và cá tra thương phẩm đều giảm mạnh. So với cùng kỳ năm 2020, tháng 7 năm nay, sản lượng thu hoạch cá tra thương phẩm làm nguyên liệu giảm 20%, tháng 8 giảm tới 44%. Đặc biệt, trong nửa đầu tháng 9/2021, sản lượng thu hoạch giảm 77% so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu cá tra trong quý III giảm mạnh.

Xuất khẩu cá tra trong quý III giảm mạnh.

Điều này khiến lượng cá tra tồn đọng rất lớn, giá cá tra nguyên liệu giảm mạnh, dao động từ 21.000-22.000 đồng/kg.

Tính đến đầu tháng 9, 52/106 nhà máy chế biến cá tra ở An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Hậu Giang, Vĩnh Long phải tạm dừng hoạt động. Số lao động phải nghỉ việc do dịch lên đến hơn 70%. Các nhà máy hoạt động hết công suất chỉ đạt 30-40%.

Ông Nguyễn Văn Liệt, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long, cho biết tỉnh này còn tồn 20.000 tấn cá tra thương phẩm. Vĩnh Long chỉ còn 2 doanh nghiệp sản xuất, chế biến cá tra.

Kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam 8 tháng đầu năm 2021 chỉ đạt 1,054 tỷ USD. Trong đó, riêng tháng 8 là 85 triệu USD, giảm 31% so với tháng 7/2021. Theo ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản, trong tháng 9, kim ngạch xuất khẩu cá tra dự kiến ​​sẽ giảm như tháng 8.

Ông cho rằng chuỗi sản xuất ngành cá tra đã đuối sức. Doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn do chi phí sản xuất đội lên cao, nguyên vật liệu đầu vào, chi phí vận chuyển tăng mạnh. Đặc biệt, các doanh nghiệp thiếu nguyên liệu chế biến và lao động để duy trì công suất sản xuất. “Giờ là cuối tháng 9, nếu không phục hồi khẩn cấp sẽ không kịp phục vụ đơn hàng cuối năm”, ông nói.

Bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), thừa nhận nhiều doanh nghiệp đang đứng trước nguy cơ không hoàn thành được các đơn hàng. Vì vậy, họ không dám nhận đơn hàng mới cho dịp cuối năm và đầu năm sau. Ngoài ra, các hộ nuôi cá đã ngừng thả giống từ 2 tháng nay. Do đó, cuối năm nay và đầu năm 2022, có thể sẽ thiếu giống cá tra, dẫn đến thiếu nguyên liệu cục bộ.

Cần linh hoạt để gỡ thế khó

Bà Lan cho rằng, nên thay phương án “3 tại chỗ” bằng các giải pháp hiệu quả hơn, giảm chi phí và tạo sự an toàn, yên tâm cho người lao động. Đồng thời, cho phép các nhà máy có trên 60% nhân công tiêm 2 mũi vaccine, có năng lực quản lý, kiểm soát dịch bệnh tốt trong 3 tháng qua và có điều kiện nhà xưởng đảm bảo quy định của Bộ Y tế, được hoạt động với quy mô tối đa.

Bà Trương Thị Lệ Khanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn, kiến ​​nghị cần có chính sách cho cá tra qua biên giới của các tỉnh. Các tỉnh nuôi và chế biến cá tra phải có tuyên bố chung công nhận công đoàn thực hiện “3 tại chỗ” và cấp “thẻ xanh công đoàn thu hoạch cá tra liên tỉnh”. Từ đó, tiến tới cấp “thẻ xanh công nhân” liên tỉnh. Theo bà Khanh, nếu tháo gỡ được những khó khăn này, doanh nghiệp sẽ nắm bắt được cơ hội khôi phục sản xuất, duy trì tốc độ phát triển của ngành.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan.

Tại Hội nghị “Giải pháp phát triển chuỗi cá tra sau giãn cách xã hội” chiều 25/9, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan cho biết: “Nếu các tỉnh tách rời 2 mục tiêu, chú trọng chống dịch mà bỏ qua kinh tế và ngược lại thì rất dễ. Cái khó là phải dung hoà 2 mục tiêu này mà vẫn đảm bảo an toàn. Chữ linh hoạt mới là cửa sống của chúng ta hiện nay”.

Theo ông Hoan, đôi khi cánh cửa rất hẹp nhưng nếu ngồi lại với nhau để tìm cách giải quyết thì cửa sẽ mở. Đây là lúc chúng ta phải liên kết vùng, tính đến phát triển không gian kinh tế vùng. Từ đó thay đổi tư duy để 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long trở thành một thực thể kinh tế chứ không phải 13 đơn vị hành chính như hiện nay.

“Một miếng cá tra phi lê xuất khẩu liên quan tới rất nhiều vùng: từ vùng làm giống tới ao nuôi, thức ăn rồi thu hoạch, chế biến, chở ra cảng để xuất khẩu. Nếu không có liên kết vùng thì không thể làm được”, ông nói và nhấn mạnh bộ của mình sẽ tạm thời đóng vai trò kết nối 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long thành một thực thể kinh tế.

Cũng theo Bộ trưởng, các doanh nghiệp chế biến phải tính toán, lên kế hoạch sản xuất trong trạng thái bình thường mới, sống chung với dịch.