VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Đế chế của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani rơi vào khủng hoảng

Đế chế của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani rơi vào khủng hoảng

10:09 - 06/02/2023

Những cáo buộc thao túng chứng khoán, gian lận kế toán và một loạt hành vi sai trái khác từ công ty nghiên cứu bán khống Hindenburg Research gây thiệt hại lớn cho tập đoàn và giá trị tài sản cá nhân của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani.

Chỉ 2 tuần trước, Gautam Adani sở hữu hình ảnh là một ông trùm gần như bất khả chiến bại, với đế chế kinh doanh và khối tài sản dường như sẽ mở rộng không ngừng. Tập đoàn khổng lồ của ông nổi lên như một nhân tố chủ chốt trong nỗ lực thúc đẩy Ấn Độ phát triển đường cao tốc, sân bay và các công trình cơ sở hạ tầng đẳng cấp thế giới khác.

Nhưng vào ngày 25/1, mọi thứ thay đổi khi công ty nghiên cứu bán khống Hindenburg Research của Mỹ mở cuộc tấn công vào Tập đoàn Adani, cáo buộc tập đoàn này thao túng chứng khoán, gian lận kế toán và một loạt hành vi sai trái khác.

Tập đoàn Adani mạnh mẽ phủ nhận các cáo buộc, nhưng cổ phiếu các công ty của họ mất khoảng một nửa giá trị thị trường trong giao dịch hỗn loạn sau đó. Đợt bán tháo thậm chí buộc nhà lãnh đạo của tập đoàn – vốn có quan hệ gần gũi với Thủ tướng Narendra Modi – phải hủy bỏ một đợt bán cổ phần đã có đủ lượt đăng ký. Cuộc khủng hoảng cũng làm dấy lên lo ngại về sự lây lan tài chính ở quy mô rộng hơn tại Ấn Độ.

Gautam Adani từng là người giàu thứ 3 thế giới, nhưng hiện rơi xuống vị trí thứ 19 sau khi cổ phiếu Tập đoàn Adani bị bán tháo.

Gautam Adani từng là người giàu thứ 3 thế giới, nhưng hiện rơi xuống vị trí thứ 19 sau khi cổ phiếu Tập đoàn Adani bị bán tháo.

Với các hoạt động trải dài trên nhiều lĩnh vực, từ cảng, sân bay, đường sá đến mỏ và nhà máy điện, Tập đoàn Adani là một mảnh ghép trung tâm trong nỗ lực nâng cấp cơ sở hạ tầng cũ kỹ của Ấn Độ. Cơ sở hạ tầng hiện đại được coi là chìa khóa để thu hút các công ty và nhà đầu tư toàn cầu, điều mà ông Modi cần để biến Ấn Độ thành một nền kinh tế 5 nghìn tỷ USD. Cam kết đầu tư hàng tỷ USD của tập đoàn vào sản xuất hydro xanh cũng phù hợp với mục tiêu của New Delhi là đạt lượng khí thải carbon ròng bằng không vào năm 2070.

Trong báo cáo của mình, Hindenburg đưa ra những cáo buộc chống lại Adani, bao gồm “thao túng chứng khoán trắng trợn và gian lận kế toán”, đồng thời cho biết họ đang sở hữu vị thế bán khống đối với các công ty thuộc tập đoàn. Hindenburg cũng đặt câu hỏi về mức nợ cao của tập đoàn và cáo buộc rằng các công ty thuộc nhóm Adani đã “hợp tác để tạo ra các thực thể vỏ bọc ở nước ngoài tại các khu vực pháp lý thiên đường thuế như Mauritius, UAE và các đảo Caribe”, được sử dụng để “hút tiền” từ các công ty niêm yết.

Hindenburg cho biết cổ phiếu của 7 công ty niêm yết chính của tập đoàn đã tăng trung bình 819% trong 3 năm qua, bổ sung khoảng 100 tỷ USD vào giá trị tài sản ròng của ông Adani, ngay cả khi chúng “cũng gánh một khoản nợ đáng kể … bao gồm cả việc cầm cố những cổ phiếu có giá quá cao để vay nợ, đặt toàn bộ tập đoàn vào tình trạng tài chính bấp bênh”.

Tập đoàn Adani bác bỏ các cáo buộc là “vô căn cứ”, gọi báo cáo là “một cuộc tấn công có tính toán vào Ấn Độ.” Họ cũng cố gắng xoa dịu những lo ngại về mức nợ của mình. Bất chấp nỗ lực trên, cổ phiếu và trái phiếu của Adani vẫn chịu những tổn thất lớn. Đến cuối ngày thứ Sáu, tập đoàn này đã mất khoảng một nửa giá trị thị trường, từng đạt mức 223 tỷ USD vào ngày 25/1.

Tập đoàn Adani sở hữu nhiều sân bay và các công trình cơ sở hạ tầng khác ở Ấn Độ.

Tập đoàn Adani sở hữu nhiều sân bay và các công trình cơ sở hạ tầng khác ở Ấn Độ.

Việc bán tháo cổ phiếu cũng ảnh hưởng nặng nề đến tài sản cá nhân của ông Adani. Tỷ phú 60 tuổi rơi xuống vị trí thứ 19 trong danh sách những người giàu nhất thế giới của Forbes. Năm ngoái, ông từng đạt vị trí thứ 3 nhờ giá cổ phiếu các công ty của mình tăng vọt.

Ngoài ra, các ngân hàng Credit Suisse và Citigroup được cho là đã ngừng chấp nhận trái phiếu từ nhiều công ty thuộc Tập đoàn Adani làm tài sản thế chấp cho những khoản vay ký quỹ. Trong lời phản bác lại Hindenburg vào tuần trước, Adani ca ngợi “mối quan hệ ngân hàng sâu sắc” với một loạt các tổ chức tài chính, bao gồm cả Citi và Credit Suisse.

Trong một thách thức khác đối với tập đoàn, vào thứ Sáu, S&P Global Ratings hạ triển vọng xếp hạng tín dụng đối với Adani Electrical và Adani Ports từ ổn định xuống tiêu cực. Moody’s Investors Service cảnh báo rằng “những diễn biến bất lợi” có thể làm giảm khả năng huy động tiền của Tập đoàn Adani trong 1-2 năm tới.

Ngoài ra, S&P Dow Jones Indices cho biết họ sẽ loại Adani Enterprises khỏi các chỉ số bền vững của mình từ thứ Ba tuần này, một động thái có khả năng ngăn cản các quỹ đầu tư bền vững bất chấp cam kết của tập đoàn là bơm hàng tỷ USD vào sản xuất hydro xanh.

Trong khi đó, Sở giao dịch chứng khoán quốc gia Ấn Độ đặt cổ phiếu của Adani Enterprises, Adani Ports và Ambuja Cements dưới “sự giám sát bổ sung”.

Sự hỗn loạn sau báo cáo của Hindenburg cũng khiến Adani Enterprises phải hủy bỏ một đợt chào bán cổ phiếu trị giá 2,5 tỷ USD – có quy mô lớn nhất từ trước đến nay ở Ấn Độ. Số cổ phiếu này đã được đăng ký mua hết, với các nhà đầu tư bao gồm doanh nghiệp và quỹ đầu tư nước ngoài, cũng như những cá nhân giàu có.

Nhưng tập đoàn quyết định hủy bỏ đợt bán đó sau khi cổ phiếu của Adani Enterprises đóng cửa thấp hơn 30% so với giá sàn chào bán. “Lợi ích của nhà đầu tư là tối quan trọng và do đó để bảo vệ họ khỏi bất kỳ tổn thất tài chính tiềm ẩn nào, hội đồng quản trị quyết định không tiếp tục thực hiện [đợt chào bán]”, ông Adani cho biết trong một tuyên bố.

Việc hủy bỏ đợt chào bán làm tiêu tan hy vọng đa dạng hóa quyền sở hữu của tập đoàn. Từ lâu, Adani Enterprises và những công ty chị em phải đối mặt với những lời chỉ trích về quyền sở hữu tập trung. Gia đình Adani và những người liên quan sở hữu trung bình 72,9% cổ phần các công ty niêm yết của tập đoàn trong quý cuối năm ngoái, với các tổ chức nước ngoài nắm giữ 13,6%.

Gautam Adani có quan hệ gần gũi với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi

Gautam Adani có quan hệ gần gũi với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi

Báo cáo của Hindenburg cũng làm dấy lên lo ngại về khả năng thanh toán nợ và huy động vốn của tập đoàn. Phe đối lập ở quốc hội Ấn Độ đang kêu gọi điều tra các cáo buộc. Điều đó có thể khiến các tổ chức tài chính trong nước thận trọng trong hơn trong việc cho Adani vay.

Adani có mặt trên toàn cầu thông qua các cảng mà tập đoàn này vận hành ở Israel và Sri Lanka, cùng với các mỏ than ở Úc và Indonesia. Cáo buộc của Hindenburg khiến tập đoàn phải cải tổ hình ảnh của mình để đảm bảo nguồn tài chính nhằm duy trì tốc độ tăng trưởng. Trong khi đó, việc hủy đợt bán cổ phần giáng một đòn mạnh vào tập đoàn. Theo kế hoạch, họ muốn đầu tư gần một nửa số tiền thu được để tài trợ cho những dự án hydro xanh, sân bay và đường cao tốc, trong khi khoảng 20% được dùng để trả nợ.

Tập đoàn Adani luôn khẳng định rằng họ có dòng tiền mạnh và “thành tích hoàn hảo” về thanh toán nợ, mà công ty nghiên cứu Jefferies ước tính là 1,6 nghìn tỷ rupee (19 tỷ USD) cho năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2022.

“Quyết định [hủy bỏ việc bán cổ phần] này sẽ không có bất kỳ tác động nào đến các hoạt động hiện tại và kế hoạch trong tương lai của chúng tôi. Chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào việc thực hiện và bàn giao kịp thời các dự án”, Adani cho biết trong một tuyên bố. “Một khi thị trường ổn định, chúng tôi sẽ xem xét lại chiến lược thị trường vốn của mình”.

Vào thứ Năm, Adani Ports và Adani Transmission đã thực hiện thanh toán lãi cho trái phiếu bằng USD như dự kiến. Hôm thứ Sáu, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cho biết hệ thống ngân hàng của nước này vẫn ổn định.