VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Giá hàng hóa toàn cầu tăng mạnh nhất 27 năm

Giá hàng hóa toàn cầu tăng mạnh nhất 27 năm

09:25 - 10/02/2022

Giá hàng hóa toàn cầu tăng gần 50% trong một năm qua, gây áp lực lên lạm phát và lo ngại về nguy cơ bất ổn chính trị.

Giá dầu thô, kim loại, ngũ cốc và những mặt hàng giao dịch quốc tế khác đang tăng với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 1995, gây lo ngại về bất ổn chính trị ở các quốc gia phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu như Thổ Nhĩ Kỳ.

Thị trường hàng hóa chịu áp lực từ 2 hướng. Một mặt, nhu cầu bùng nổ khi các nền kinh tế phục hồi sau đại dịch. Mặt khác, nguồn cung đang bị cản trở bởi những yếu tố địa chính trị.

Chỉ số CRB Refinitiv CoreCommodity, một thước đo tổng hợp của giá hàng hóa, tăng 46% tính đến cuối tháng 1/2022 trong vòng một năm. Đó là mức tăng lớn nhất kể từ năm 1995, khi bắt đầu có dữ liệu tương đương.

Giá cả hàng hóa đang gia tăng trên diện rộng, đặc biệt là dầu thô và những loại nhiên liệu khác. Trong số 22 mặt hàng chính, có 9 mặt hàng tăng hơn 50%, bao gồm giá các mặt hàng quen thuộc như cà phê (tăng 91%) và bông (tăng 58%). Nhôm tăng 53%.

Giá năng lượng tăng cao thúc đẩy giá các loại hàng hóa khác như nhôm và ngũ cốc.

Giá năng lượng tăng cao thúc đẩy giá các loại hàng hóa khác như nhôm và ngũ cốc.

Trong khi nhu cầu dầu thô tăng vọt, đầu tư vào nguồn cung bị kìm hãm bởi động thái giảm phát thải carbon của các nền kinh tế. Giá khí đốt tự nhiên bị đẩy lên do căng thẳng gia tăng giữa Nga và Ukraine. Trong khi đó, sự gián đoạn chuỗi cung ứng và tình trạng thiếu lao động làm gia tăng áp lực lên cân bằng giữa cung và cầu.

Áp lực ở thị trường hàng hóa gây ra hàng loạt phản ứng dây chuyền đối với nền kinh tế. Các nhà máy luyện nhôm, sử dụng lượng điện năng khổng lồ, buộc phải cắt giảm sản lượng do chi phí sản xuất tăng, khiến loại kim loại này bị thiếu hụt. Giá khí đốt tự nhiên tăng cao thúc đẩy giá amoniac, một thành phần chính của phân bón, khiến giá ngũ cốc lên cao.

Giá hàng hóa cao đang đè nặng lên đà phục hồi kinh tế toàn cầu. Nếu giá năng lượng duy trì ở mức hiện tại, Quỹ Tiền tệ Quốc tế ước tính tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm 0,5 điểm phần trăm.

Các quốc gia nghèo tài nguyên chịu áp lực đặc biệt lớn. Theo Mizuho Research & Technologies, chi phí nhập khẩu nguyên liệu thô của Nhật Bản trong năm tài chính hiện tại (kết thúc vào tháng 3) ước tính sẽ tăng khoảng 10 nghìn tỷ yên (86,7 tỷ USD).

Mỹ và các nước đang nhanh chóng thắt chặt chính sách tiền tệ để đối phó với lạm phát, nhưng “khó kiểm soát lạm phát do sốc nguồn cung bằng chính sách tiền tệ”, theo Hiroshi Ugai, nhà kinh tế trưởng tại JPMorgan Securities Nhật Bản.

Tác động của cơn bão giá hàng hóa đối với sự ổn định chính trị đang trở thành mối lo ngại ngày càng tăng. Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia nhập khẩu 70% năng lượng, chứng kiến ​​chỉ số giá tiêu dùng tăng 49% so với cùng kỳ năm ngoái. Kể từ đầu tháng này, nước này trải qua một làn sóng biểu tình của công nhân đòi trả lương cao hơn và người dân phản đối giá năng lượng tăng cao.

Trong số 143 quốc gia và khu vực tự quản trên thế giới, 47 quốc gia dựa vào nhập khẩu để đáp ứng hơn một nửa nhu cầu năng lượng của họ trong năm 2019, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế. Đầu năm nay, Kazakhstan chứng kiến các cuộc biểu tình bạo lực phản đối giá khí hóa lỏng cao.

Sự gia tăng giá hàng hóa cũng khiến thực phẩm trở nên đắt đỏ hơn. Tại Thái Lan, giá thịt lợn tăng khoảng 50% trong 3 tháng tính đến hết tháng 1. Giá thịt lợn – loại thịt được tiêu thụ nhiều nhất trong nước – bị đẩy lên do giá đậu tương và ngô cao hơn. Đây là 2 loại thức ăn chăn nuôi phổ biến.

Giá cả hàng hóa tăng cao từng gây ra bất ổn chính trị nhiều năm trước. Mùa xuân Ả Rập năm 2011 được cho là khởi nguồn do giá lương thực tăng cao.

Đất nước giàu tài nguyên Indonesia đã áp đặt hạn chế xuất khẩu, đầu tiên là than đá và sau đó là dầu cọ – được sử dụng trong nhiều loại thực phẩm và sản phẩm tiêu dùng. “Chủ nghĩa dân tộc tài nguyên”, trong đó một quốc gia ưu tiên tài nguyên của mình cho nền kinh tế trong nước, đang trở thành một lý do khác gây áp lực lên giá quốc tế.