Hàng trăm nhà máy chế biến hải sản có thể phải đóng cửa vì thiếu nguyên liệu

Giá xăng dầu tăng cao gây ảnh hưởng lớn đến sản lượng hải sản khai thác trong nước, khiến nhiều nhà máy không có nguyên liệu để chế biến.

Nhiều nhà máy chế biến hải sản có thể phải đóng cửa trong thời gian tới do thiếu nguyên liệu, trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao gây ảnh hưởng đến hoạt động khai thác, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP).

Xuất khẩu hải sản chế biến có thể chậm lại trong những tháng cuối năm do thiếu nguyên liệu.

Hải sản khai thác từ biển là mặt hàng xuất khẩu quan trọng của ngành thủy sản Việt Nam. Theo VASEP, 6 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu cá ngừ đạt 553 triệu USD, tăng 56%; cá biển khác đạt gần 950 triệu USD, tăng 12%; nhuyễn thể đạt 400 triệu USD, tăng 20,5%; cua ghẹ và các loài giáp xác khác đạt hơn 100 triệu USD, tăng 40,8%.

Tuy nhiên, VASEP cho biết, tốc độ tăng trưởng này có thể chậm lại trong 6 tháng cuối năm do các nhà máy chế biến hải sản bị giảm 60-90% nguồn nguyên liệu thu mua trong nước và không bù đắp được từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Hàng trăm nhà máy phụ thuộc 100% nguyên liệu trong nước sẽ phải đóng cửa trong 3-6 tháng tới.

Ông Trương Đình Hòe – Tổng Thư ký VASEP – cho biết rằng giá xăng dầu tăng cao là yếu tố ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản những tháng cuối năm. Giá dầu diesel tăng hơn 75% so với cùng kỳ năm trước đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động đánh bắt của ngư dân. Với chi phí hơn 1,5 tỷ đồng/chuyến, ngư dân không dám ra khơi vì thua lỗ, dẫn đến các nhà máy hải sản không có nguyên liệu để chế biến, xuất khẩu.

Ông Ngô Viết Hoài, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Chế biến Xuất nhập khẩu Bà Rịa – Vũng Tàu (Baseafood), cho biết toàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có đến 4.000 tàu cá nằm bờ trong khoảng 5.800 tàu khai thác. Trước đây, xăng chỉ chiếm 40-50% tổng chi phí một chuyến đi biển thì nay đã tăng lên 75-85%. Trải qua 12 đợt tăng giá nhiên liệu trong 6 tháng đầu năm, tàu cá làm ăn thua lỗ, các nhà máy chế biến thủy sản vừa và nhỏ không có nguyên liệu nên đã dừng sản xuất. Đối với Baseafood, nguồn nguyên liệu hải sản để chế biến đã giảm 80-90% vào cuối năm ngoái. Các doanh nghiệp lớn hơn muốn tồn tại buộc phải tìm nguồn nhập khẩu từ Indonesia, Thái Lan, Malaysia … hoặc gia công cho các đối tác nước ngoài.

Theo đại diện Công ty cổ phần Thủy sản và Xuất nhập khẩu Côn Đảo (Coimex), khi thiếu nguyên liệu, doanh nghiệp phải tiết giảm tối đa chi phí, đồng thời tìm nguồn cung ứng thay thế ở các tỉnh khác như Cà Mau, Kiên Giang … nhưng vẫn không đủ. Việc nhập khẩu không dễ dàng do thuế nhập khẩu cao hơn so với Thái Lan, Indonesia, vấn đề C/O (quy tắc xuất xứ) …

VASEP cũng cho biết rằng các doanh nghiệp phải nhập khẩu hơn 80% nguyên liệu cá ngừ từ các nước chưa có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam. Do đó, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam không thể tận dụng được lợi thế của các FTA để cạnh tranh với những thị trường khác.

Tháng trước, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết có khoảng 40-55% tàu cá trên cả nước ngừng hoạt động. Lý do chính là giá nhiên liệu tăng mạnh từ đầu năm. Bộ đề xuất hỗ trợ ngư dân ngừng sản xuất do tăng giá nhiên liệu khoảng 3-4,4 triệu đồng/người trong vòng 6 tháng.