VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Nguồn cung gạo toàn cầu gặp rủi ro do thời tiết

Nguồn cung gạo toàn cầu gặp rủi ro do thời tiết

12:04 - 08/08/2022

Thời tiết bất lợi ở các nước cung cấp gạo lớn – bao gồm Ấn Độ ¬– đe dọa làm giảm nguồn cung gạo trong bối cảnh giá các loại lương thực khác đang cao.

Thời tiết bất lợi đối với các nhà cung cấp gạo hàng đầu ở châu Á – bao gồm cả nước xuất khẩu số một Ấn Độ – đe dọa làm giảm sản lượng loại lương thực quan trọng nhất của thế giới và gia tăng lạm phát lương thực vốn đang ở gần mức cao kỷ lục.

Gạo chống lại được xu hướng tăng giá lương thực trong bối cảnh vụ mùa bội thu và lượng tồn kho lớn tại các nước xuất khẩu trong 2 năm qua; ngay cả khi Covid-19, tắc nghẽn chuỗi cung ứng và gần đây là chiến tranh Nga-Ukraine khiến các loại ngũ cốc khác đắt đỏ hơn. Tuy nhiên, thời tiết khắc nghiệt ở những nước xuất khẩu tại châu Á – nơi chiếm khoảng 90% sản lượng gạo thế giới – có thể sẽ làm thay đổi quỹ đạo giá, theo các thương nhân và nhà phân tích.

“Giá gạo có thể tăng với khả năng sản lượng giảm ở các nước xuất khẩu chủ chốt”, theo Phin Ziebell, nhà kinh tế kinh doanh nông nghiệp tại Ngân hàng Quốc gia Australia. “Giá gạo tăng sẽ tạo thêm thách thức lớn đối với khả năng chi trả lương thực ở các nước đang phát triển”.

Ấn Độ – nước xuất khẩu gạo số một thế giới ¬– đang có thời tiết bất lợi trong vụ mùa hiện tại.

Ấn Độ – nước xuất khẩu gạo số một thế giới – đang có thời tiết bất lợi trong vụ mùa hiện tại.

Mưa không ổn định ở vành đai ngũ cốc của Ấn Độ, đợt nắng nóng ở Trung Quốc, lũ lụt ở Bangladesh và sự suy giảm chất lượng ở Việt Nam có thể hạn chế sản lượng của 4 trong số 5 nhà sản xuất hàng đầu, theo các nông dân, thương nhân và nhà phân tích.

“Gạo vẫn có thể tiếp cận được ngay cả khi giá lương thực chung đạt mức kỷ lục đầu năm nay”, nhà kinh tế Shirley Mustafa của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc cho biết. “Hiện, chúng ta đang chứng kiến ​​những khó khăn liên quan đến thời tiết ở một số nước sản xuất gạo chủ chốt, bao gồm Ấn Độ, Trung Quốc và Bangladesh, có thể dẫn đến sản lượng thấp hơn nếu tình hình không được cải thiện trong vài tuần tới”.

Các bang sản xuất gạo hàng đầu của Ấn Độ như Bihar, Jharkhand, Tây Bengal và Uttar Pradesh đã ghi nhận mưa thiếu đến 45% trong mùa gió mùa này, theo dữ liệu từ cơ quan thời tiết nhà nước. Điều đó một phần dẫn đến diện tích trồng lúa giảm 13% trong năm nay, có thể khiến sản lượng giảm 10 triệu tấn, tương đương khoảng 8% so với năm ngoái, theo B.V. Krishna Rao – chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo toàn Ấn Độ. Diện tích trồng lúa giảm cũng do một số nông dân chuyển sang cây họ đậu và hạt có dầu, Rao cho biết.

Lúa gieo sạ của Ấn Độ chiếm hơn 85% sản lượng hàng năm của nước này, đã tăng lên mức kỷ lục 129,66 triệu tấn trong niên vụ tính đến tháng 6/2022.

“Sản lượng giảm là điều chắc chắn, nhưng câu hỏi lớn là chính phủ sẽ phản ứng như thế nào”, một đại lý có trụ sở tại Mumbai cho biết.

Dự trữ lúa và gạo đã xay xát ở Ấn Độ tính đến ngày 1/7 đạt tổng cộng 55 triệu tấn, so với mục tiêu là 13,54 triệu tấn. Điều đó giữ giá gạo thấp trong năm qua cùng với lượng xuất khẩu kỷ lục 21,5 triệu tấn của Ấn Độ vào năm 2021, nhiều hơn tổng lượng xuất khẩu của 4 nước xuất khẩu lớn xếp sau là Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ.

“Nhưng chính phủ quá nhạy cảm về giá cả. Một mức tăng nhỏ có thể khiến họ áp đặt các biện pháp hạn chế xuất khẩu”, thương nhân này nói.

Ở Việt Nam, mưa vào thời điểm thu hoạch làm giảm chất lượng gạo. “Chưa bao giờ tôi thấy trời mưa nhiều như vậy khi thu hoạch. Đó là điều bất thường”, một nông dân ở tỉnh Bạc Liêu cho biết. “Chỉ trong 10 ngày, tổng lượng mưa đo được gần bằng cả tháng trước”, ông cho biết và ước tính lũ gây thiệt hại 70% sản lượng trên ruộng lúa 2 ha của mình.

Trung Quốc – nước tiêu thụ và nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới – cũng thiệt hại về năng suất do nắng nóng khắc nghiệt ở các khu vực trồng ngũ cốc và dự kiến ​​sẽ nâng nhập khẩu lên mức kỷ lục 6 triệu tấn vào niên vụ 2022/23, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ. Trung Quốc đã nhập khẩu 5,9 triệu tấn một năm trước.

Nước tiêu thụ lớn thứ 3 thế giới, Bangladesh, cũng dự kiến​​ nhập khẩu nhiều gạo hơn sau thiệt hại do lũ lụt tại các khu vực sản xuất chính của nước này, các thương nhân cho biết.

Ngoài Ấn Độ, các nhà phân tích hoặc cơ quan chính phủ chỉ công bố dữ liệu sản lượng vào cuối năm, nên vẫn chưa ước tính đầy đủ được mức độ thiếu hụt ở các nước này. Tuy nhiên, tác động của thời tiết không thuận lợi có thể nhận thấy được khi giá xuất khẩu từ Ấn Độ và Thái Lan tăng nhẹ trong tuần này.