VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Nguy cơ gãy chuỗi sản xuất thủy sản

Nguy cơ gãy chuỗi sản xuất thủy sản

14:39 - 31/08/2021

Nhiều doanh nghiệp thủy sản đã dừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng. Nếu tiếp tục giãn cách xã hội kéo dài sau 15/9, nhiều doanh nghiệp có thể đóng cửa hoàn toàn, theo VASEP.

Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP), đến nay, trên 50% nhà máy chế biến cá tra ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và các nhà máy chế biến thủy sản ở phía Đông TP HCM đã đóng cửa. 100% doanh nghiệp được khảo sát cho rằng “3 tại chỗ” chỉ là giải pháp tạm thời để doanh nghiệp duy trì sản xuất. Nếu Chính phủ và các địa phương không có biện pháp cấp bách thì nguy cơ sụp đổ toàn bộ chuỗi sản xuất ngay từ nuôi trồng – khai thác – chế biến – kinh doanh – xuất khẩu đang hiện ra trước mắt.

Trên 50% nhà máy chế biến cá tra ở ĐBSCL đã đóng cửa.

Trên 50% nhà máy chế biến cá tra ở ĐBSCL đã đóng cửa.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp chế biến tôm ở Cà Mau, Sóc Trăng và Bạc Liêu (3 địa phương dẫn đầu về sản lượng tôm của cả nước), hiện nay, các tỉnh đều thực hiện biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16. Điều này không chỉ gây khó cho lưu thông hàng hóa, mua bán con giống, thu hoạch tôm mà các nhà máy phải giảm công suất chế biến từ 60-70% do thiếu hụt nhân công và chi phí tăng cao.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng ngành tôm Việt Nam hiện đang đi sau cơ hội thị trường, nhưng nếu các địa phương nhanh chóng khôi phục sản xuất vào cuối tháng 8 thì vẫn còn cơ hội. Nhưng cơ hội năm nay sẽ trôi qua nếu để muộn hơn. Từ tháng 9 trở đi là thời điểm các nhà máy bước vào cao điểm thu mua, chế biến và xuất khẩu, nhưng với tình hình hiện tại, nguồn cung tôm chắc chắn sẽ bị đảo lộn, khan hiếm cho đến cuối năm, thậm chí kéo dài đến năm 2022.

Còn với các doanh nghiệp chế biến cá tra ở ĐBSCL, từ cuối tháng 7/2021, khi dịch bệnh lan từ TP HCM ra các tỉnh miền Tây, thì các doanh nghiệp ngành này hứng chịu đầu tiên. Có tới 50% doanh nghiệp tại một số vùng trọng điểm phải đóng cửa. Cá tra nuôi trong ao của các công ty vượt kích thước do các nhà máy ngừng hoạt động hoặc giảm công suất tối đa. Một số doanh nghiệp nuôi cá tra lâu ngày, mật độ dày khiến hàng chục tấn cá chết mỗi ngày. Hiện, công suất hoạt động ước tính của toàn ngành cá tra mới đạt 10-20%.

Tại Hậu Giang, hầu hết các nhà máy thủy sản đều đóng cửa nếu không đáp ứng được “3 tại chỗ”, thiếu công nhân, đi lại khó khăn. Hơn nữa, nhiều nhà máy chế biến nằm trong “vùng đỏ” nên toàn bộ công nhân từ “vùng xanh” không tới làm việc được tại nhà máy. Một số nhà máy ban đầu cố gắng thực hiện “3 tại chỗ” để duy trì việc làm cho người lao động, hoàn thành hợp đồng cho các đơn hàng đã ký; nhưng sau 1 tháng buộc phải ngừng hoạt động do các khoản chi phí quá lớn như: tiền thuê khách sạn, ký túc xá, tiền nhà, tiền lương, tiền ăn, tiền khám bệnh, thuê nhân viên y tế xét nghiệm…

Một số doanh nghiệp khác ở ĐBSCL dừng hoạt động, sau đó chuyển hàng từ kho để trả dần đơn hàng cho khách. Đến nay, hầu hết các doanh nghiệp chế biến đã hết nguyên liệu cũng như thành phẩm tồn kho nên đồng loạt ngừng hoạt động.

Nhiều doanh nghiệp chế biến cá tra ở Bến Tre đã ngừng hoạt động từ đầu tháng 8/2021 do đi lại, vận chuyển, nuôi trồng khó khăn, công nhân sợ bị nhiễm bệnh nên cũng xin nghỉ. Để duy trì sản xuất, một số doanh nghiệp đang tìm cách chế biến nghêu nhưng giá thấp nên cũng đang tính đóng cửa hoạt động. Ngoài ra, nhiều khách hàng nhập khẩu đòi hủy hợp đồng và tìm nguồn cung thay thế với lý do hàng về chậm.

Tại Đà Nẵng, sau khi thành phố công bố giãn cách, tất cả các cơ sở kinh doanh chế biến thủy sản cũng phải đóng cửa. Một số doanh nghiệp có kế hoạch thực hiện “3 tại chỗ” để sản xuất cầm cự, nhưng lại thiếu lao động trầm trọng để chế biến sâu. Doanh nghiệp xuất khẩu tôm của địa phương này xác định khi mới đi vào hoạt động chỉ thu mua tôm nguyên liệu để chế biến thành sản phẩm tôm PD đơn giản. Tuy nhiên, giá tôm này của Việt Nam không thể cạnh tranh được với Ấn Độ và Ecuador trên nhiều thị trường.

Ngoài ra, tại các địa phương ven biển như Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bà Rịa – Vũng Tàu, Kiên Giang, doanh nghiệp đã giảm tối đa công suất chế biến, hoạt động cầm chừng. Cả người dân và doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn do một số cảng cá bị phong tỏa do nhiễm Covid-19, trong khi chi phí cho “3 tại chỗ” quá cao.

Vì vậy, nhiều doanh nghiệp tính đến phương án đóng cửa hoàn toàn nếu đến ngày 15/9, các biện pháp giãn cách xã hội tiếp tục kéo dài.