VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Phong tỏa ở Đông Nam Á gây khủng hoảng chuỗi cung ứng nhiều mặt hàng

Phong tỏa ở Đông Nam Á gây khủng hoảng chuỗi cung ứng nhiều mặt hàng

13:47 - 20/09/2021

Dầu cọ, cà phê và thiếc là các mặt hàng đang tăng giá chóng mặt do nguồn cung ở Việt Nam và Malaysia bị ảnh hưởng.

Những đợt phong tỏa vì Covid-19 ở Đông Nam Á đã làm tắc nghẽn các cảng, đóng cửa nhiều đồn điền và nhà máy chế biến, gây ra sự gián đoạn kéo dài đối với những nguyên liệu thô như dầu cọ, cà phê và thiếc.

Những hạn chế ở Malaysia, nhà sản xuất dầu cọ lớn thứ 2 thế giới, đã ngăn cản người lao động nhập cư đến các đồn điền, làm tăng giá loại dầu ăn phổ biến được sử dụng để làm kẹo thanh, dầu gội đầu và nhiên liệu sinh học.

Đợt phong tỏa ở Việt Nam, nhà xuất khẩu cà phê số 2 thế giới tính theo khối lượng, gây trì hoãn việc chế biến và xuất khẩu hạt cà phê, làm tăng thêm lo ngại về sản lượng đã bị ảnh hưởng do thời tiết xấu ở Brazil.

Nguồn cung thiếc toàn cầu bị ảnh hưởng bởi sự gián đoạn liên quan đến Covid-19 tại một nhà máy luyện ở Malaysia, góp phần làm tăng giá kim loại công nghiệp được sử dụng để kết nối chip máy tính với bảng mạch trong thiết bị điện tử.

Giá của mỗi mặt hàng này tăng lên mức cao nhất nhiều năm qua trong những tháng gần đây, làm tăng thêm chi phí cho người tiêu dùng. “Những cú sốc về nguồn cung này gây ảnh hưởng trên toàn cầu vì Việt Nam và Malaysia chiếm thị phần lớn đối với các mặt hàng chủ lực”, Trịnh Nguyễn, chuyên gia kinh tế cấp cao của Natixis cho biết.

Các doanh nghiệp, bao gồm công ty hàng tiêu dùng Unilever và hãng thực phẩm J.M. Smucker, cho biết giá nguyên liệu ngày càng tăng đang góp phần gây áp lực lên chi phí.

Dầu cọ

Graeme Pitkethly, giám đốc tài chính của Unilever, cho biết: “Giá dầu cọ, một thành phần quan trọng trong các sản phẩm làm sạch da của chúng tôi, hiện cao hơn 70% so với mức trung bình dài hạn, với việc nhu cầu tăng lên và sản lượng thu hoạch giảm đẩy giá tăng cao”. Ông nói thêm rằng công ty đã tăng giá đối với một số sản phẩm.

Số công nhân làm việc tại các đồn điền cọ ở Malaysia sụt giảm nghiêm trọng.

Số công nhân làm việc tại các đồn điền cọ ở Malaysia sụt giảm nghiêm trọng.

Một lý do khiến giá dầu cọ tăng cao là các biện pháp kiềm chế đợt bùng phát Covid-19 ở Malaysia. Quốc gia Đông Nam Á gần đây đã ghi nhận khoảng 19.000 ca mắc mới và 400 ca tử vong mỗi ngày trong đợt bùng phát tồi tệ nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu.

Việc hạn chế đi lại được áp dụng kể từ tháng 3 năm ngoái đã khiến người lao động khó tiếp cận các đồn điền, dẫn đến số lượng lao động giảm dần. Ngành dầu cọ phụ thuộc vào những người di cư từ Indonesia, nhà sản xuất lớn nhất thế giới đối với mặt hàng này, cũng như Bangladesh và Ấn Độ. Những biện pháp kiềm chế di chuyển nội bộ cứng nhắc được đưa ra trong những tháng gần đây để đối phó với đại dịch đã làm tăng thêm thách thức mà các công ty sản xuất dầu cọ phải đối mặt. Ngoài ra, những đợt bùng phát ở các đồn điền cũng khiến nhiều cơ sở sản xuất phải đóng cửa.

Sime Darby Plantation cho biết tình trạng thiếu lao động của họ ở Malaysia đã trở nên tồi tệ hơn, chỉ còn khoảng 1/5 tổng nhu cầu lao động. Điều này tương đương với khoảng 6.000 vị trí trống so với 2.000 vào tháng 3/2020. Công ty cho biết họ sản xuất khoảng 6% lượng dầu cọ thô của Malaysia vào năm ngoái. Tình trạng thiếu lao động và lượng mưa giảm góp phần khiến sản lượng dầu cọ ở Malaysia giảm 5% trong nửa đầu năm nay, theo công ty.

FGV Holdings, sản xuất khoảng 15% dầu cọ thô của Malaysia, cho biết họ phải đối mặt với những thách thức trong việc sản xuất khối lượng dự kiến ​​do sự gia tăng gần đây của các ca nhiễm Covid-19 trong nước. Đợt lây nhiễm ở các cơ sở và nhà máy xay xát của công ty đã dẫn đến việc đóng cửa bắt buộc.

Tổng cộng, xuất khẩu dầu cọ của Malaysia trong 8 tháng đầu năm 2021 giảm 13,6% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu từ Hội đồng Dầu cọ Malaysia, một tổ chức ngành.

Ivy Ng, người đứng đầu khu vực nghiên cứu kinh doanh nông sản tại CGS-CIMB Securities ở Malaysia, cho biết: “Không có đủ nhân công đi khắp nơi để thu hoạch trái cọ”. Khi chính phủ có kế hoạch mở cửa trở lại nền kinh tế vào cuối năm nay, bà Ng dự đoán các quy định về lao động nước ngoài sẽ được nới lỏng vào đầu năm tới. Điều này sẽ giúp các đồn điền cọ tăng cường lực lượng lao động của họ.

Cà phê

Các hạn chế Covid-19 ở châu Á cũng đang ảnh hưởng đến cà phê. Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê robusta lớn nhất thế giới, loại hạt dùng trong cà phê hòa tan và espresso. Từ tháng 7, đã xuất hiện các biện pháp hạn chế ảnh hưởng đến việc vận chuyển mặt hàng này.

Việt Nam là nhà sản xuất cà phê robusta lớn nhất thế giới.

Việt Nam là nhà sản xuất cà phê robusta lớn nhất thế giới.

Bà Lê Hoàng Diệp Thảo, giám đốc điều hành TNI King Coffee kiêm phó chủ tịch Hiệp hội Cà phê và Ca cao Việt Nam, cho biết: “Các nhà xuất khẩu Việt Nam đang gặp khó khăn trong việc vận chuyển hàng hóa, bao gồm cà phê nhân xanh robusta và các sản phẩm King Coffee, đến các cảng để vận chuyển đi khắp thế giới”.

“Các thương nhân trong và ngoài nước đang vô cùng lo lắng,” bà Thảo nói và cho biết thêm rằng hiệp hội cà phê đang vận động Chính phủ nới lỏng những hạn chế để tránh giao hàng chậm trễ.

Các công ty cà phê lớn thường sử dụng cả robusta và arabica trong hỗn hợp của họ. Giá của 2 loại cà phê này đều tăng mạnh trong năm nay, chủ yếu do hạn hán và băng giá ở Brazil, nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới. Những khó khăn trong sản xuất của Việt Nam trong những tháng qua cũng đang góp phần làm tăng giá.

Các công ty cà phê phương Tây cho biết giá cao hơn sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng. “Chi phí cà phê đã tăng”, giám đốc tài chính của Smucker, Tucker Marshall, cho biết trong cuộc họp báo kết quả kinh doanh tháng 8, đồng thời cho biết thêm, “Chúng tôi sẽ thực hiện các biện pháp và hành động định giá bổ sung để đảm bảo rằng chúng tôi khắc phục được tác động từ lạm phát”.

Michael Orr, phát ngôn viên của JDE Peet’s NV, cho biết công ty cà phê Hà Lan trong năm qua đã “chứng kiến ​​sự gia tăng mạnh về nguyên liệu, cước phí và các chi phí khác, điều này sẽ đòi hỏi chúng tôi phải có những biện pháp thích hợp”. “Trong lịch sử, những biến động đáng kể về giá cà phê nhân xanh đã được phản ánh trên thị trường và chúng tôi kỳ vọng tiền lệ đó sẽ tiếp tục”, ông nói thêm.

Thiếc

Giá thiếc tăng trong những tháng gần đây sau khi Malaysia Smelting Corp, một trong những nhà sản xuất thiếc tinh luyện lớn nhất thế giới, cắt giảm nhân viên nhà máy luyện và tạm dừng hoạt động trong nhiều tháng qua để tuân thủ các quy định của chính phủ nhằm hạn chế sự lây lan của Covid-19.

Xuất khẩu thiếc của Malaysia giảm 29% trong tháng 6 so với một năm trước đó.

Một đại diện của Malaysia Smelting cho biết hoạt động sản xuất thiếc vẫn chưa trở lại bình thường, nhưng nói thêm rằng họ dự kiến ​​sẽ khôi phục dần hoạt động về mức trước đại dịch khi chính phủ Malaysia mở cửa lại nền kinh tế.

Công ty cho biết trong một báo cáo tài chính tháng trước: “Giá thiếc tiếp tục có xu hướng tăng lên do nhu cầu liên tục đối với thiếc hàn trong thiết bị điện tử tiêu dùng và sự gián đoạn nguồn cung do việc phong tỏa ở các nước sản xuất thiếc trên thế giới”.