Từ lâu, ngành sản xuất máy tính đã thảo luận về việc thiết lập một chuỗi cung ứng thứ hai bên ngoài Trung Quốc khi chi phí lao động ở nước này tăng lên. Nhưng không có nhiều công ty thử làm điều đó khi lợi ích vẫn chưa thực sự rõ ràng.
Đến khi căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, chủ đề này được nhiều người chú ý hơn. Nhưng đa số doanh nghiệp vẫn chọn cách tiếp cận thận trọng.
Tuy nhiên, khi đại dịch Covid-19 gây ra sự đổ vỡ chuỗi cung ứng toàn cầu do biện pháp phong tỏa của Trung Quốc, các thương hiệu máy tính bắt đầu yêu cầu các nhà cung cấp đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Làn sóng chuyển dịch sang Việt Nam trở thành tiên phong trong xu hướng chung của ngành.
Các hãng máy tính chọn Việt Nam làm nơi sản xuất vì lợi ích về địa lý và lao động.
Các hãng máy tính phần lớn chọn miền Bắc Việt Nam làm nơi sản xuất. Lý do chính là lợi ích về địa lý và lao động. Về mặt địa lý, Việt Nam tiếp giáp trực tiếp với Trung Quốc nên thuận tiện cho vận chuyển linh kiện. Về mặt lao động, công nhân Việt Nam đã khá quen thuộc với ngành lắp ráp điện tử.
Foxconn và Compal là hai trong số những công ty thành lập nhà máy sớm nhất tại Việt Nam. Năm 2007, Compal thông báo rằng họ thành lập một nhà máy ở Việt Nam để đa dạng hóa. Compal Việt Nam không thu hút được nhiều khách hàng cho đến khi các thương hiệu Mỹ bắt đầu chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc gần đây.
Trong số các thương hiệu máy tính của Mỹ chuyển sản xuất sang Việt Nam, Dell và Apple làm việc tích cực nhất. Dell hầu hết thuê lắp ráp từ Compal và Wistron, trong khi Apple thuê Foxconn và Quanta. Các địa điểm sản xuất mới của HP chủ yếu ở Mexico, với Thái Lan là lựa chọn của họ ở Đông Nam Á. Bước tiếp theo của HP là xem xét sản xuất tại Việt Nam.
Về lắp ráp máy tính, Việt Nam hiện là trung tâm sản xuất lớn nhất bên ngoài Trung Quốc. Compal, Wistron và Foxconn đều đang sản xuất và giao hàng hàng loạt. Một khi Quanta bắt đầu sản xuất hàng loạt, tỷ trọng sản xuất máy tính tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng lên.
Quanta kỳ vọng nhà máy của mình tại tỉnh Nam Định sẽ hoàn thành xây dựng vào năm 2024. Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 120 triệu USD.
Compal đang có 2 nhà máy ở tỉnh Vĩnh Phúc, với dây chuyền sản xuất chủ yếu sản xuất thiết bị mạng và thiết bị cầm tay thông minh. Các sản phẩm máy tính bắt đầu được sản xuất quy mô nhỏ từ năm 2022. Tháng 12/2022, Compal công bố xây dựng nhà máy thứ ba tại Khu công nghiệp Liên Hà Thái, dự kiến hoàn thành vào năm 2024.
Wistron bắt đầu xây 2 nhà máy tại Khu công nghiệp Đồng Văn III vào tháng 11/2019. Việc xây dựng hoàn thành vào năm 2020 và nhà máy bắt đầu sản xuất hàng loạt từ năm 2021, với sản phẩm chính là máy tính và màn hình. Tuy nhiên, 2 nhà máy này đã đạt gần hết công suất vào đầu năm 2023. Do đó, Wistron dự kiến lập nhà máy thứ ba, sản xuất hàng loạt dự kiến từ năm 2024, với sản phẩm chính là máy tính xách tay.
Foxconn bắt đầu mở nhà máy tại Việt Nam từ năm 2007, ban đầu có 2 nhà máy ở tỉnh Bắc Ninh. Năm 2020, Foxconn đầu tư thêm vào Việt Nam, chọn tỉnh Bắc Giang làm địa điểm xây dựng nhà máy mới. Có thông tin cho biết nhà máy này sẽ chủ yếu sản xuất máy tính xách tay và máy tính bảng, với công suất hàng năm khoảng 8 triệu chiếc.
Các nguồn tin trong chuỗi cung ứng cho biết trong thời kỳ đại dịch, khách hàng yêu cầu có một chuỗi cung ứng sản xuất thứ hai ngoài Trung Quốc, phá vỡ cách tiếp cận thận trọng trước đây của các doanh nghiệp lắp ráp.
Một số doanh nghiệp không chuyển đến Việt Nam do nhu cầu sản xuất máy tính mà vì lý do khác. Ví dụ, hoạt động của Foxlink tại Việt Nam tập trung vào sản xuất bảng mạch in. Nhà máy mới của họ chuyên môn hóa về lắp ráp bộ điều khiển máy chơi game và hệ thống tai nghe.
Liên doanh của Merry và Luxshare tại Việt Nam tập trung vào sản phẩm tai nghe. Sản phẩm của Lotes liên quan nhiều hơn đến máy chủ. Nhà máy Darfon tại Việt Nam, ngoài sản xuất bàn phím, chú trọng vào các sản phẩm năng lượng xanh như khung xe đạp. Một số công ty tập trung vào các ứng dụng cuối như ô tô và mạng.
Mặc dù mục đích của họ không phải luôn là để hỗ trợ chuỗi cung ứng máy tính, các nguồn tin trong ngành cho biết việc thiết lập dây chuyền sản xuất bên ngoài Trung Quốc đã trở thành một nhiệm vụ cần thiết. Xu hướng này không chỉ giới hạn ở Việt Nam. Trong tương lai, toàn bộ thế giới có thể được xem xét miễn là khách hàng hoặc chuỗi cung ứng yêu cầu.
