VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Tàu biển Việt Nam gặp thách thức với quy định môi trường mới

Tàu biển Việt Nam gặp thách thức với quy định môi trường mới

12:25 - 22/12/2023

Các hãng tàu Việt Nam đang cố gắng thích ứng với những quy định mới của quốc tế về môi trường như phí phát thải carbon và chỉ số hiệu quả năng lượng.

Đội tàu vận tải biển của Việt Nam đang gặp khó khăn khi cố gắng thích ứng với những quy định môi trường mới của quốc tế, theo các chuyên gia trong ngành.

Bắt đầu từ ngày 1/1/2024, theo quy định của Liên minh Châu Âu (EU), các tàu vào cảng EU sẽ phải chịu phí phát thải carbon. Chi phí ước tính để ngành vận tải hàng hải tuân thủ quy định này vào khoảng 3,6 tỷ USD, thúc đẩy các công ty vận tải đẩy nhanh nỗ lực giảm phát thải.

Các hãng tàu vận tải biển hàng đầu thế giới – bao gồm Maersk Line, Cosco, CMA-CGM và Evergreen ­– đang dẫn đầu nỗ lực đóng tàu chạy bằng nhiên liệu sạch. Đây là thách thức lớn đối với các hãng vận tải biển Việt Nam, đặc biệt là các hãng hoạt động trên tuyến quốc tế.

Một sự thay đổi quan trọng khác sắp tới là các tiêu chí của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) để ngăn ngừa ô nhiễm không khí từ tàu biển. Ủy ban Bảo vệ Môi trường Biển của IMO đã phê chuẩn Công ước Quốc tế về Ngăn ngừa Ô nhiễm từ Tàu tại phiên họp thứ 76 vào năm 2021.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, trong số khoảng 1.500 tàu Việt Nam, hơn 400 chiếc đã được phê duyệt chỉ số hiệu quả năng lượng EEXI. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 40% tuân thủ quy định, 60% vẫn cần thực hiện biện pháp giảm công suất. Đáng chú ý, các loại tàu chịu tác động lớn nhất của quy định EEXI là tàu chở dầu và tàu chở hàng rời.

Đối với các tàu không đáp ứng quy định, có thể áp dụng những biện pháp như giảm công suất, nâng cấp mũi hoặc đuôi tàu, sử dụng nhiên liệu thay thế hoặc áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, hạn chế công suất được xem là giải pháp thiết thực nhất.

Các tàu sử dụng nhiên liệu hiệu quả với thời gian chờ cảng ngắn hơn sẽ có lợi thế về khí thải carbon và tuân thủ Chỉ số cường độ carbon (CII) cho cùng một quãng đường di chuyển. Tuy nhiên, thách thức có thể còn khó hơn trong những năm tới khi các tiêu chí trở nên nghiêm ngặt hơn.

Theo đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam, các tàu cần nắm bắt nhiều công nghệ hơn để tối ưu hóa quy trình logistics và giảm thời gian chờ đợi tại cảng.

Ông Hoàng Lê Vượng – Phó trưởng Ban Vận tải biển, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) – nhấn mạnh vào việc ứng dụng công nghệ mới để giảm phát thải. Các hãng tàu của VIMC đã phối hợp với các cảng lắp đặt trạm cấp điện ven bờ nhằm giảm tiêu hao nhiên liệu.

Những biện pháp khác sẽ được thực hiện bao gồm tối ưu hóa công suất động cơ tàu, lựa chọn công suất động cơ tối ưu trong quá trình quay, tăng cường kiểm tra vệ sinh thân tàu và chân vịt nhằm giảm lực cản, tiêu hao nhiên liệu và tăng tốc độ tàu.

Về lâu dài, giải pháp trước hết của doanh nghiệp là loại bỏ các tàu cũ, không tuân thủ và đầu tư trẻ hóa đội tàu bằng các tàu thế hệ mới. VIMC có kế hoạch đóng 6 tàu container, 4 tàu chở dầu và 8 tàu chở hàng rời vào năm 2030, đồng thời mua lại các tàu đã qua sử dụng dưới 10 tuổi. Công ty cũng đang nghiên cứu đầu tư phát triển các tàu sử dụng nhiên liệu xanh như metanol hoặc LNG.

Tuy nhiên, ông Vượng lưu ý, để đạt được chỉ số EEXI, các tàu hiện nay phải giảm công suất động cơ chính, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. Ông nhấn mạnh một số tàu có thể gặp thách thức trong thực hiện hợp đồng vận tải do không thể đạt được tốc độ khai thác cần thiết.

Chia sẻ quan điểm tương tự, ông Nguyễn Đại Hải – Phó tổng giám đốc Công ty Vận tải biển Tân Cảng – nhấn mạnh rằng các hợp đồng thuê tàu chuyến hiện nay đều xem xét những tiêu chí liên quan đến phát thải carbon.

Điều này đặt ra thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp có tàu cũ. Trong khi đó, chi phí đóng tàu mới chạy bằng nhiên liệu sạch với lượng khí thải thấp cao hơn đáng kể, chênh lệch khoảng 10 triệu USD so với tàu thường.

Là đơn vị lớn trong đội tàu hàng hải Việt Nam, VIMC cho biết rằng hiện tại, 45/60 tàu của hãng đã được cấp phép EEXI. Trong đó, 11 tàu được miễn hạn chế công suất, hơn 40 tàu phải lắp đặt thiết bị hạn chế công suất (giảm tới 70-60%). Ngoài ra, 52 tàu VIMC thuộc danh mục cần đánh giá về CII.