VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Việt Nam là trung tâm dịch chuyển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Nhật Bản

Việt Nam là trung tâm dịch chuyển chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Nhật Bản

14:59 - 14/02/2023

Theo một cuộc khảo sát các doanh nghiệp Nhật Bản, mục tiêu mở rộng hàng đầu của họ tại Đông Nam Á là Việt Nam.

Theo Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO), vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng đang khiến các doanh nghiệp điện tử Nhật Bản đầu tư nhiều hơn vào nước ta.

Ông Matsumoto Nobuyuki – trưởng đại diện của JETRO – cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Nikkei Asia rằng các nhà sản xuất đã đầu tư vào thiết bị tiên tiến và các lĩnh vực khác tại Việt Nam một phần nhờ trợ cấp của chính phủ Nhật Bản để rời khỏi Trung Quốc và cũng để đa dạng hóa sản xuất trên khắp Đông Nam Á.

Cuộc khảo sát gần đây của cơ quan ông về doanh nghiệp Nhật Bản cho thấy mục tiêu mở rộng trong khu vực hàng đầu của họ là Việt Nam, nơi đã có các nhà sản xuất điện tử lớn như Sharp và Murata.

Nhật Bản là một trong những nước đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam.

Nhật Bản là một trong những nước đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam.

Nhưng ông Matsumoto cho biết cuộc đàn áp tham nhũng, tệ quan liêu, tình trạng thiếu kỹ năng và linh kiện, và một đợt đóng cửa vì Covid tác động xấu lên môi trường kinh doanh. Và các vấn đề xã hội như biến đổi khí hậu đang làm tăng thêm sự phức tạp cho hoạt động kinh doanh.

Lần đầu tiên, cuộc thăm dò hàng năm của JETRO đặt câu hỏi liệu các công ty có đang cắt giảm khí thải hay không, cho thấy chỉ 29% doanh nghiệp ở Việt Nam nói có – mức thấp nhất trong số 18 quốc gia được khảo sát. Mặt khác, quyền con người đang được đề cao, với 65,4% số người được hỏi ở Việt Nam cho rằng đây là một yếu tố quan trọng trong chuỗi cung ứng, tăng 16,6 điểm phần trăm từ năm 2021 đến năm 2022.

“Doanh nghiệp ở Mỹ và Châu Âu yêu cầu các đối tác xem xét vấn đề nhân quyền”, ông Matsumoto nói với Nikkei. Ông giải thích rằng kết quả khảo sát mới nhất có nghĩa là các nhà máy Nhật Bản tại Việt Nam ngày càng xuất khẩu nhiều hơn không chỉ sang thị trường trong nước mà còn sang phương Tây. “Việc kinh doanh của họ đang thay đổi”, ông nói. “Họ đang xây dựng lại chuỗi cung ứng toàn cầu”.

Vào tháng 6 năm ngoái, Mỹ ban hành Đạo luật Ngăn ngừa Lao động Cưỡng bức của người Duy Ngô Nhĩ và cảnh báo Việt Nam về hoạt động sản xuất liên quan đến việc lạm dụng người dân tộc thiểu số Trung Quốc.

Khi được hỏi điều gì làm ông ngạc nhiên trong cuộc khảo sát được công bố hôm thứ Hai, ông Matsumoto cho biết đó là tỷ lệ doanh nghiệp trả lời ở Việt Nam kỳ vọng có lãi trong năm 2022. Chỉ ở mức 59,5%, con số này thấp hơn tất cả trừ 6 nước khác. Ông cho rằng điều này là do Việt Nam vẫn đang phục hồi sau đợt đóng cửa nhà máy tàn khốc năm 2021. “Vạch xuất phát của Việt Nam khác xa các nước khác” không đóng cửa, ông cho biết.

Việt Nam đang đi lên trong chuỗi giá trị, với tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa công nghệ cao đạt 42% vào năm 2020, tăng từ 13% vào năm 2010, theo Ngân hàng Thế giới. Nhưng tỷ lệ nội địa hóa nguồn cung chỉ đạt 37,3%, thấp hơn Indonesia hay Thái Lan. Hơn nữa, 72,6% số người tham gia khảo sát cho biết họ cần đào tạo nhân viên, cao hơn mức trung bình 66% ở Đông Nam Á, JETRO cho biết.

Ông Matsumoto cho rằng năng suất thấp đang cản trở Việt Nam. Ông lấy ví dụ: Một công ty ở Nhật Bản có thể thử nghiệm một thiết bị điện bằng cách chụp ảnh nó và kiểm tra ảnh bằng máy tính để xem nó có hoạt động không. Nhưng ở Việt Nam, sẽ có một hàng dài công nhân kiểm tra thiết bị bằng tay.

Ông cho rằng Việt Nam sẽ tự động hóa các quy trình sử dụng nhiều lao động này và sự bất ổn từ cuộc chiến chống tham nhũng cũng sẽ qua đi.

Trong số những doanh nghiệp trả lời JETRO, 60% có kế hoạch mở rộng hoạt động tại Việt Nam trong 1-2 năm tới, cao hơn mọi nơi khác ngoại trừ Ấn Độ và Bangladesh. Nhật Bản và Hàn Quốc thường xuyên là hai nước đầu tư nhiều nhất tại Việt Nam, và năm 2020, chính quyền Nhật Bản thúc đẩy thêm bằng cách trợ cấp cho các công ty rời khỏi Trung Quốc.

Ông Matsumoto cho biết trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị, các nhà sản xuất đang vào Việt Nam để đa dạng hóa sản xuất các sản phẩm công nghệ và các sản phẩm khác. “Điều đó không có nghĩa là, OK, quên Malaysia đi, quên Thái Lan đi”, ông nói. “Hiện họ đang cố gắng mở rộng những vai trò đó sang nhiều quốc gia”.