VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Xuất khẩu rau quả giảm 3 tháng liên tiếp

Xuất khẩu rau quả giảm 3 tháng liên tiếp

15:44 - 25/03/2025

Xuất khẩu rau quả đã có tháng giảm thứ 3 liên tiếp khi xuất khẩu rau quả cả nước tháng 3 ước đạt 421 triệu USD, giảm 10,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Kim ngạch xuất khẩu đi xuống là một tín hiệu đáng lo ngại cho thị trường xuất khẩu rau quả Việt Nam. Nó không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người nông dân và các doanh nghiệp, mà còn có thể tác động đến mục tiêu tăng trưởng chung của ngành nông nghiệp.

Theo số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), trong ba tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả ước đạt hơn 1,1 tỷ USD, giảm hơn 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân chính cho sự sụt giảm này là do xuất khẩu sầu riêng, mặt hàng chủ lực của ngành, giảm mạnh.

Theo nguồn Thời báo VTV, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Vinafruit, cảnh báo rằng nếu tình trạng này tiếp tục, xuất khẩu rau quả trong năm nay có thể giảm so với 2024. Nguyên nhân chủ yếu là do quy định mới của Trung Quốc, thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Theo đó, từ đầu năm nay, Trung Quốc yêu cầu tất cả lô hàng sầu riêng nhập khẩu phải có kết quả phân tích dư lượng Cadmium và chất vàng O từ các phòng thí nghiệm được công nhận. Cadmium là kim loại nặng độc hại, và chất vàng O là phẩm nhuộm công nghiệp, cả hai đều bị kiểm soát chặt chẽ do nguy cơ gây ung thư.

Quy định này không chỉ áp dụng với Việt Nam, mà còn áp dụng với tất cả các nước xuất khẩu mặt hàng sầu riêng vào quốc gia này, khiến quy trình xuất khẩu trở nên phức tạp, kéo dài thời gian thông quan. Chính quy định này đã khiến cho không chỉ sầu riêng tươi mà cả các sản phẩm đông lạnh cũng gặp khó và nhiều doanh nghiệp chưa dám tham gia thị trường.

Thực tế hiện nay, sản phẩm từ Việt Nam xuất đi chỉ kiểm nghiệm mẫu với tỷ lệ nhất định. Vậy nên vẫn có trường hợp sầu riêng đã mang đi kiểm nghiệm nhưng đến cửa khẩu bị trả về. Nguyên nhân là do một số doanh nghiệp xuất khẩu lấy mẫu kiểm định không đủ tính đại diện cho lô hàng.

Quy định mới của Trung Quốc là một trong nhiều nguyên nhân khiến kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam giảm

Thêm vào đó, sầu riêng đang ở thời điểm nghịch vụ (từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm nay), dẫn đến sản lượng thấp. Việc kiểm tra toàn bộ lô hàng nhập khẩu vào Trung Quốc càng khiến doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn, và một số đã tạm dừng xuất khẩu sang thị trường này.

Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam giảm còn do các thị trường lớn như Mỹ và châu Âu cũng đang tăng cường kiểm tra chất lượng hàng nhập khẩu, tạo thêm áp lực cho doanh nghiệp Việt Nam.

Trong đó, theo cơ quan Hải quan, Mỹ là thị trường mua rau quả lớn thứ hai của Việt Nam, chỉ sau Trung Quốc. Các mặt hàng như dừa, thanh long, xoài và hạnh nhân đóng góp lớn nhất vào kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường lớn nhất thế giới. Trong số đó, dừa đứng đầu với gần 78 triệu USD, tăng 54% so với năm trước. Thanh long đạt 40 triệu USD, tăng 32%. Xoài và hạnh nhân theo sau. Trong tháng đầu năm nay, dừa, thanh long và xoài tiếp tục tăng trưởng, trong khi sầu riêng và chanh leo giảm.

Tuy nhiên, Mỹ cũng cấm 7 hoạt chất dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và yêu cầu mã số vùng trồng cũng như mã số đóng gói do Bộ Nông nghiệp Mỹ cấp. Châu Âu cũng tăng tỷ lệ kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật trên một số loại trái cây từ 10% lên 20%.

Trước những thách thức này, ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Chủ tịch Vinafruit, thừa nhận rằng ngành rau quả sẽ gặp khó khăn trong việc đạt mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD vào năm 2025.

Tuy nhiên, ông Bình cho biết: “Nếu toàn bộ chuỗi giá trị, từ nhà sản xuất, doanh nghiệp xuất khẩu đến cơ quan quản lý, cùng hành động có trách nhiệm và tăng cường kiểm soát chất lượng sản phẩm, ngành hàng vẫn có thể đạt được mục tiêu đã đề ra”.

Hiện tại, Việt Nam có 9 phòng kiểm nghiệm được Trung Quốc công nhận và đang chờ phê duyệt thêm 6 hồ sơ để mở rộng khả năng xét nghiệm, nhằm giảm bớt áp lực trong quá trình xuất khẩu. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đang tích cực đàm phán với Trung Quốc để khôi phục xuất khẩu sầu riêng theo các quy định trong nghị định thư mà hai nước đã ký kết.

Dù xuất khẩu giảm, ngành rau quả vẫn duy trì cán cân thương mại dương, với xuất siêu đạt gần 522 triệu USD trong ba tháng đầu năm. Điều này cho thấy ngành vẫn giữ được vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế, bất chấp các thách thức về kiểm định và nguồn cung.

Năm 2024, xuất khẩu sầu riêng đạt 3,4 tỷ USD, chiếm gần 50% kim ngạch toàn ngành rau quả (hơn 7,15 tỷ USD). Nếu các vấn đề về kiểm định chất lượng được giải quyết, mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm 2025 hoàn toàn khả thi.

https://vnexpress.net/xuat-khau-rau-qua-giam-3-thang-lien-tiep-4865363.html