VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Thương mại điện tử nỗ lực thu hút người dùng Việt Nam

Thương mại điện tử nỗ lực thu hút người dùng Việt Nam

17:42 - 05/06/2021

Bài viết trên Bloomberg nói về cuộc chiến trên thị trường thương mại điện tử đang bùng nổ của Việt Nam.

Băng qua đường phố TP HCM đông đúc trên chiếc xe máy Honda của mình, Hồ Đức Quang làm nhiệm vụ giao đồ chơi, sách và các gói hàng khác cho khách hàng của nhà bán lẻ trực tuyến Tiki.vn.

Thanh niên 25 tuổi cần phải thật nhanh chóng, vì Tiki đảm bảo giao hàng trong hai giờ cho khách hàng sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh của mình tại thành phố lớn nhất Việt Nam. Anh sử dụng tai nghe không dây để cho khách hàng biết khi nào mình sắp đến, nhưng có một điều khiến anh bị chậm lại: Quang phải đợi khách hàng mở gói hàng và xác nhận hàng đúng như mô tả trước khi tăng tốc cho chuyến giao hàng tiếp theo. Đây là điều bắt buộc với nhiều người Việt Nam vẫn chưa chắc chắn tin tưởng vào các sàn thương mại điện tử.

Cuộc chạy đua của Quang qua thành phố 9 triệu dân là một phần của chiến dịch thuyết phục người tiêu dùng Việt Nam, trong đó có nhiều người thử mua sắm trực tuyến lần đầu tiên trong thời kỳ đại dịch. Không dễ gì thuyết phục một xã hội chủ yếu dùng tiền mặt với chỉ khoảng 1/3 người lớn có tài khoản ngân hàng, chưa đến 5% sở hữu thẻ tín dụng và hầu hết việc mua sắm được thực hiện tại các cửa hàng gia đình và chợ truyền thống.

Một nhân viên vận chuyển của Tiki giao hàng cho khách hàng tại TP.HCM

Một nhân viên vận chuyển của Tiki giao hàng cho khách hàng tại TP.HCM

Mặc dù Euromonitor International ước tính thương mại điện tử chỉ chiếm 3% thị trường bán lẻ của cả nước vào năm ngoái – tỷ trọng nhỏ nhất ở Đông Nam Á, tiềm năng phát triển rất hấp dẫn. Theo một nghiên cứu của Google, Temasek Holdings và Bain & Co., nền kinh tế số của Việt Nam được dự báo sẽ tăng lên 52 tỷ USD vào năm 2025, tăng trung bình 29% mỗi năm so với năm 2020.

Cuộc chiến giành giật khách hàng

Các công ty khởi nghiệp được hỗ trợ bởi Warburg Pincus, Goldman Sachs và JD.com, những đối thủ trong khu vực bao gồm Shopee của Sea Group có trụ sở tại Singapore và thậm chí cả Amazon cũng đang nhắm đến tầng lớp trung lưu đang phát triển của đất nước. Từ năm 2016 đến nửa đầu năm 2020, các nhà đầu tư đã rót 1,9 tỷ USD vào lĩnh vực bán lẻ trực tuyến của Việt Nam, theo nghiên cứu của Google, Temasek và Bain.

“Việt Nam đang bắt đầu trở thành một xã hội số hóa với dân số trẻ yêu thích công nghệ”, Ralf Matthaes, Giám đốc điều hành của Infocus Mekong Research có trụ sở tại TP.HCM cho biết. “Vì vậy, tất cả các công ty này đang giành giật thị phần cung cấp các dịch vụ này”.

Chính phủ đang đặt mục tiêu mua sắm trực tuyến chiếm 10% doanh số bán lẻ của Việt Nam – và lên tới 50% ở Hà Nội và TP.HCM – vào năm 2025. Các quan chức muốn tạo ra một nền kinh tế hiện đại minh bạch hơn bằng cách tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt cho các dịch vụ công và cải thiện khuôn khổ pháp lý cho thanh toán điện tử.

Một liên doanh do Alibaba Group Holding và Baring Private Equity Asia đang đầu tư 400 triệu USD cho 5,5% cổ phần trong chi nhánh bán lẻ của tập đoàn Masan của Việt Nam. Là một phần của thỏa thuận được công bố vào ngày 18/5, Masan sẽ hợp tác với Lazada, đơn vị thương mại điện tử Đông Nam Á của Alibaba. “Sự kết hợp giữa chuyên môn về bán lẻ trực tuyến của Alibaba, nền tảng thương mại điện tử của Lazada tại Việt Nam và mạng lưới ngoại tuyến hàng đầu của Masan sẽ là chất xúc tác mạnh mẽ để hiện đại hóa thị trường bán lẻ của Việt Nam”, Kenny Ho, Giám đốc đầu tư khu vực Đông Nam Á của Alibaba, cho biết trong một tuyên bố.

Shopee, Lazada và Tiki là 3 trong số những nền tảng thương mại điện tử hàng đầu Việt Nam

Shopee, Lazada và Tiki là 3 trong số những nền tảng thương mại điện tử hàng đầu Việt Nam

Công ty cổ phần M-Service, một công ty khởi nghiệp tại Việt Nam được hỗ trợ bởi Goldman Sachs, vận hành ứng dụng thanh toán MoMo. Vào tháng 1, công ty này đã huy động được hơn 100 triệu USD từ một nhóm các nhà đầu tư bao gồm Warburg Pincus.

Thay đổi thói quen mua sắm

Lần đầu tiên, nhiều người Việt Nam được tiếp cận với hình thức bán lẻ khách hàng trên hết phổ biến ở các nền kinh tế phát triển khi hàng chục công ty thương mại điện tử đang cố gắng xây dựng lòng trung thành trong tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng.

Các nhà bán lẻ trực tuyến đang cố gắng thu hút những người mua sắm cảnh giác với gian lận và các cửa hàng theo truyền thống né tránh các chính sách trả hàng. “Người Việt Nam không tin tưởng vào những gì họ không thể nhìn thấy”, nhà kinh tế Nguyễn Trí Hiếu tại Hà Nội cho biết. “Thường thì người ta cần xem những gì họ mua. Họ cần phải ngửi nó, chạm vào nó”.

Vì vậy, các trang thương mại điện tử đưa ra các chương trình khuyến mại – Shopee gọi là “giờ săn sale” – với việc giảm giá cho mọi thứ, từ AirPods đến máy giặt Samsung. Các công ty khởi nghiệp về ví điện tử cung cấp dịch vụ thanh toán. Chính sách của Tiki cho phép trả lại tối đa 30 mặt hàng mỗi ngày.

Người mua sắm tại Hà Nội Nguyễn Thị Kim Chi, 31 tuổi, làm việc tại một trang web truyền thông giải trí, cho biết sự tập trung vào khách hàng của thương mại điện tử và các đợt giảm giá nhanh (flash sale) 70% đã thuyết phục cô. Cô cho rằng các đánh giá sản phẩm và dịch vụ trực tuyến củng cố quyền lực của người tiêu dùng.

“Thông thường khách hàng phải đến các cửa hàng để phàn nàn về các sản phẩm kém chất lượng, thậm chí đôi khi còn cãi nhau”, Chi nói, “nhưng họ vẫn không thể khắc phục được điều gì”.

Quảng cáo cho một đợt khuyến mại của sàn thương mại điện tử Shopee.

Quảng cáo cho một đợt khuyến mại của sàn thương mại điện tử Shopee.

Đại dịch đã thúc đẩy ngành bán lẻ kỹ thuật số với 30% người Việt Nam mua trực tuyến mọi thứ từ thực phẩm đến hàng điện tử vào năm ngoái, Matthaes nói. Một đợt virus mới trên khắp cả nước có thể giúp thương mại điện tử tăng trưởng hơn nữa khi TP.HCM, Hà Nội và các khu vực khác đối mặt với các biện pháp hạn chế giao tiếp xã hội.

Jeffrey Perlman, Giám đốc điều hành Warburg Pincus tại Singapore chịu trách nhiệm về bất động sản Đông Nam Á và Châu Á – Thái Bình Dương, cho biết thị trường bán lẻ của Việt Nam đang thay đổi nhanh hơn các thị trường đã phát triển. Việc chuyển dịch sang bán lẻ trực tuyến đã bỏ qua việc mua sắm theo danh mục và các cửa hàng bán lẻ độc lập khi các trung tâm thương mại bắt đầu mọc lên phần lớn trong thập kỷ qua.

Nỗ lực thu hút người tiêu dùng

Tiki là trang thương mại điện tử nội địa lớn nhất Việt Nam trong số hàng chục nền tảng mua sắm trực tuyến trong nước. Kỹ sư phần mềm Trần Ngọc Thái Sơn ra mắt Tiki vào năm 2010 với 5.000 USD. Anh viết mã, mua 100 cuốn sách tiếng Anh từ Amazon, và sau đó giao chúng bằng xe máy của mình.

Tiki hiện có 3.100 nhân viên và hệ thống quản lý kho hàng hiện đại được giám sát bởi Henry Low, cựu giám đốc điều hành của Amazon và Coupang – sàn thương mại điện tử lớn nhất Hàn Quốc. Khi công ty của anh phát triển, các nỗ lực thu hút người tiêu dùng cũng tăng theo.

Sơn đã triển khai hệ thống loại bỏ hàng giả và cho biết Tiki sẽ hỗ trợ các khiếu nại hợp pháp của khách hàng. “Nếu có sai sót trong một chiếc điện thoại mới và khách hàng muốn trả lại, chúng tôi sẽ hỗ trợ khách hàng 100%”, anh nói. “Nếu người bán không đồng ý với điều đó, chúng tôi sẽ loại bỏ người bán”.

Theo Crunchbase, các nhà đầu tư bao gồm Sumitomo và JD.com đã hỗ trợ cho công ty khởi nghiệp này 192,5 triệu USD. Sơn cho biết anh mong đợi nhiều vòng tài trợ hơn và có kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng.

Một nhân viên kiểm tra các mặt hàng trên kệ tại một kho của Tiki tại TP.HCM.

Một nhân viên kiểm tra các mặt hàng trên kệ tại một kho của Tiki tại TP HCM.

Low cho biết, công ty khởi nghiệp xử lý gần hai triệu đơn hàng mỗi tháng, khi các công nhân xếp lên các kệ hàng mọi thứ từ hộp tã đến lốc bia Corona trong một kho hàng rộng 10.000 m2 vào một buổi chiều gần đây. Tiki đang triển khai trí tuệ nhân tạo và robot có khả năng di chuyển 800kg sản phẩm để tăng tốc độ.

“Quá nhanh,” Sơn nói về hệ thống logistics của mình có thể sẽ đạt khả năng giao 500.000 trong hai giờ so với mức 200.000 sản phẩm hiện nay. “Khách hàng không có cơ hội thay đổi quyết định”.