VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Các hãng công nghệ tăng tốc độ rời Trung Quốc

Các hãng công nghệ tăng tốc độ rời Trung Quốc

11:13 - 11/07/2022

Những biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt ở Trung Quốc thúc đẩy các nhà sản xuất công nghệ rời nước này – điều trước đó chủ yếu xảy ra với các nhà sản xuất ở những ngành như may mặc.

Sự dịch chuyển của các nhà sản xuất sử dụng nhiều lao động từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á đã tăng tốc do những biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt ở Trung Quốc từ tháng 3 đến tháng 5, theo bằng chứng của một số nhà phân tích và tin truyền thông.

Những nhà sản xuất mới nhất muốn cắt giảm chi phí đến từ lĩnh vực công nghệ, vốn không bị ảnh hưởng mạnh mẽ trước đó, khi sự chuyển dịch chủ yếu đến từ các nhà sản xuất hàng may mặc và những sản phẩm cấp thấp hơn.

Sau khi nhiều nhà sản xuất dệt may và đồ nội thất ở Trung Quốc chuyển đến Bangladesh và Indonesia trong thập kỷ qua, làn sóng di chuyển sản xuất hiện nay chủ yếu liên quan đến các nhà sản xuất sản phẩm điện tử tiêu dùng như smartphone và máy tính bảng.

Một nhà máy smartphone ở Việt Nam. Việt Nam là một điểm đến phổ biến của các nhà sản xuất công nghệ muốn rời khỏi Trung Quốc.

Một nhà máy smartphone ở Việt Nam. Việt Nam là một điểm đến phổ biến của các nhà sản xuất công nghệ muốn rời khỏi Trung Quốc.

Trong quá trình phát triển của mình, Trung Quốc đã trải qua những thăng trầm thường thấy. Hong Kong, Singapore, Hàn Quốc và Đài Loan từng được ca ngợi là 4 “con hổ” châu Á giữa những năm 1960 và 1990 khi các nhà máy của họ cung cấp cho thế giới phương Tây các sản phẩm sản xuất giá rẻ.

Sau khi Trung Quốc bắt đầu mở cửa nền kinh tế vào những năm 1980, nhiều nhà sản xuất Hong Kong đã di chuyển về phía bắc đến đồng bằng sông Châu Giang và đồng bằng sông Dương Tử. Hong Kong sau đó chuyển đổi thành một trung tâm tài chính châu Á trong khi Trung Quốc đại lục trở thành trung tâm sản xuất lớn nhất thế giới.

Vào những năm 2000, Trung Quốc bắt đầu tăng lương tối thiểu. Tại Quảng Châu, mức lương tối thiểu hàng tháng tăng gần gấp đôi vào năm 2008 lên 860 nhân dân tệ từ mức 450 nhân dân tệ vào năm 2001. Nó tiếp tục tăng lên 1.895 nhân dân tệ vào năm 2015 và đạt 2.100 nhân dân tệ (313 USD) năm ngoái. Hiện tại, mức lương cơ bản của công nhân may mặc là khoảng 243 USD ở Indonesia, 190 USD ở Campuchia, 157 USD ở Myanmar và 95 USD ở Bangladesh, theo Statista – một nhà cung cấp dữ liệu kinh tế có trụ sở tại Đức.

Từ năm 2013 đến năm 2015, một số nhà sản xuất máy in Nhật Bản như Fuji Xerox, Kyocera và Canon đã công bố kế hoạch chuyển dây chuyền sản xuất của họ sang Việt Nam do chi phí nhân công ở Trung Quốc cùng với các chi phí khác tăng nhanh. Năm 2014, Samsung Electronics của Hàn Quốc cho biết sẽ rời Trung Quốc và xây dựng một nhà máy sản xuất điện thoại mới tại Việt Nam với giá 3 tỷ USD.

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng trong năm 2018, và năm ngoái, chính quyền Biden tuyên bố sẽ tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong khi đó, ngày càng có nhiều dây chuyền sản xuất chuyển từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á, trong đó Việt Nam nổi lên như một bên hưởng lợi lớn.

Năm ngoái, ít nhất 11.000 công ty nước ngoài, chủ yếu ở các thành phố ven biển của Trung Quốc, đã hủy đăng ký công ty của họ, so với mức tăng ròng 8.000 công ty nước ngoài đăng ký vào năm 2020, theo Qianzhan.com – một nhà cung cấp dữ liệu công nghiệp Trung Quốc.

Một nhà máy dệt may ở Bangladesh. Sự chuyển dịch sản xuất trước đây hầu hết đến từ các nhà sản xuất hàng may mặc hoặc những sản phẩm cấp thấp khác.

Một nhà máy dệt may ở Bangladesh. Sự chuyển dịch sản xuất trước đây hầu hết đến từ các nhà sản xuất hàng may mặc hoặc những sản phẩm cấp thấp khác.

Xu Qiyuan – Phó giám đốc Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc – nói với tạp chí Caijing trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 5 rằng quá trình dịch chuyển có thể là một điều tốt đối với Trung Quốc vì nó sẽ tăng cường sự phát triển của chuỗi cung ứng khu vực.

Ông cho biết, miễn là các nhà sản xuất của Trung Quốc có thể nhận được nhiều đơn đặt hàng hơn để tạo ra sản phẩm có giá trị cao hơn, thì việc những nhà sản xuất sản phẩm cấp thấp hơn chuyển sang các nước láng giềng là điều tự nhiên. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng sự di dời nhanh chóng này có thể dẫn đến khả năng phi công nghiệp hóa.

Li Wei – giáo sư tại Trường Nghiên cứu Quốc tế, Đại học Nhân dân Trung Quốc – cho biết: “Sự cạnh tranh chiến lược với Mỹ cho đến nay là động lực lớn nhất đẩy các công ty nước ngoài ra khỏi Trung Quốc”. “Tác động của chiến lược chuỗi cung ứng của Mỹ đối với Trung Quốc có thể lớn hơn nhiều so với các mức thuế bổ sung áp lên hàng hóa Trung Quốc, trong khi tác động lâu dài của nó không thể đảo ngược”, Li nói.

Li cho rằng Trung Quốc nên thiết lập quan hệ chặt chẽ hơn với các nước châu Âu và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Nhật Bản và Hàn Quốc – mặc dù 2 nước này cũng đang giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Đồng thời, Trung Quốc nên phát triển thêm nhiều sản phẩm mới và thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp của mình.

Trong những năm gần đây, các nhà sản xuất smartphone Trung Quốc như Huawei, Oppo và Xiaomi đã mở rộng sản xuất tại Việt Nam, nơi có lợi thế gần với tỉnh Quảng Đông. Theo Counterpoint – một công ty phân tích ngành – thị phần toàn cầu của điện thoại sản xuất ở Trung Quốc giảm dần xuống 67,4% vào năm ngoái từ 75% năm 2016 trong khi thị phần điện thoại sản xuất tại Ấn Độ và Việt Nam đang tăng lên.

Năm ngoái, Hong Kong và Trung Quốc đại lục đã xuất khẩu số điện thoại trị giá 160 tỷ USD với thị phần khoảng 60% trong khi Việt Nam bán số điện thoại trị giá 39 tỷ USD với thị phần khoảng 15%, theo công ty tư vấn Gartner.

Tháng trước, Nikkei Asia đưa tin rằng Apple đang chuyển một phần hoạt động sản xuất iPad ra khỏi Trung Quốc và sang Việt Nam sau khi chuỗi cung ứng và logistics bị gián đoạn do phong tỏa covid của Trung Quốc. Các báo cáo truyền thông cho biết vào tháng 4 rằng Apple sẽ sản xuất iPhone 13 của mình tại một nhà máy Foxconn gần Chennai, Ấn Độ – nhưng iPhone 13 Pro màn hình lớn hơn vẫn được sản xuất tại Trung Quốc.

Các biện pháp phong tỏa thúc đẩy sản xuất rời khỏi Trung Quốc nhưng khó có khả năng những nước châu Á khác có thể thay thế nước này trở thành trung tâm sản xuất toàn cầu trong tương lai gần, các chuyên gia cho biết trong một bài báo đăng trên Caixin ngày 27/6.