VNReport»Sự kiện & Bình luận»Quốc tế»Khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay ở Mỹ

Khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay ở Mỹ

15:33 - 03/02/2023

Vụ việc được phát hiện vài ngày trước chuyến đi dự kiến của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinkien đến Bắc Kinh.

Mỹ cho biết phát hiện một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc trên lãnh thổ của mình trong tuần này. Thông báo được đưa ra vài ngày trước khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken dự kiến thực hiện chuyến đi tới Bắc Kinh, đặt ra câu hỏi về nỗ lực hàn gắn mối quan hệ giữa hai cường quốc đang bất đồng về một loạt vấn đề toàn cầu và khu vực.

Theo giới chức Mỹ, khinh khí cầu lần đầu tiên được phát hiện vào thứ Tư bởi người dân trên một máy bay thương mại. Hai máy bay chiến đấu F-22 của Không quân Mỹ cất cánh từ Căn cứ không quân Nellis ở bang Nevada đến nơi khinh khí cầu được quan sát thấy ở bang Montana, trước khi chính quyền quyết định không bắn hạ nó.

Mỹ duy trì một kho vũ khí gồm 150 tên lửa đạn đạo liên lục địa Minuteman III được trang bị vũ khí hạt nhân tại Căn cứ không quân Malmstrom ở bang Montana. Một quan chức quốc phòng cấp cao cho biết chính phủ Mỹ đang thực hiện các bước để bảo vệ những địa điểm nhạy cảm. Nhưng người này nói thêm rằng hệ thống trinh sát trên khinh khí cầu được cho là có “giá trị bổ sung hạn chế” ngoài những gì Trung Quốc có thể thu thập được từ các vệ tinh quỹ đạo thấp của họ.

Hôm thứ Năm, Bộ Ngoại giao từ chối cho biết liệu họ có hủy chuyến đi của ông Blinken hay không – một phần trong nỗ lực khôi phục mối quan hệ căng thẳng do sự cạnh tranh địa chính trị của các nước và trở nên trầm trọng hơn bởi đại dịch Covid-19. Mỹ muốn sử dụng chuyến thăm ngắn để nói về các tranh chấp dai dẳng từ Đài Loan đến công nghệ và nhấn mạnh mối quan tâm của chính quyền Biden trong việc tìm kiếm những lĩnh vực hợp tác tiềm năng.

Một khinh khí cầu tầm cao – được cho là của Trung Quốc – bay trên lãnh thổ bang Montana, Mỹ vào thứ Tư.

Một khinh khí cầu tầm cao – được cho là của Trung Quốc – bay trên lãnh thổ bang Montana, Mỹ vào thứ Tư.

Sau vụ việc, Bộ Ngoại giao Mỹ triệu đại biện của Trung Quốc tại Washington, Xu Xueyuan, “để đưa ra một thông điệp rất rõ ràng và dứt khoát”. Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy lên án “sự coi thường trắng trợn của Trung Quốc đối với chủ quyền của Mỹ” và yêu cầu một cuộc họp của các lãnh đạo cấp coi ở quốc hội.

Vụ việc đánh dấu một trong những hoạt động thu thập thông tin tình báo quyết liệt nhất của Trung Quốc trong những năm gần đây. Một quan chức quốc phòng cấp cao Mỹ cho biết khinh khí cầu vẫn đang trôi trên bầu trời của Mỹ và Mỹ đang theo dõi chuyển động của nó. Quan chức này không chỉ rõ vị trí hoặc hướng di chuyển hiện tại của nó.

Khinh khí cầu “không gây ra mối đe dọa quân sự hoặc vật lý nào đối với người trên mặt đất vào thời điểm này”, Bộ Tư lệnh Phòng thủ Hàng không Vũ trụ Bắc Mỹ cho biết trong một tuyên bố trên Twitter vào tối thứ Năm. “Khinh khí cầu hiện đang di chuyển ở độ cao cao hơn nhiều so với giao thông hàng không thương mại”.

Các quan chức quốc phòng cho biết Mỹ tin chắc rằng khinh khí cầu thuộc về Trung Quốc. “Chúng tôi không nghi ngờ gì về việc đây là khinh khí cầu của [Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa], và đó là đánh giá chung trong cộng đồng phân tích và tình báo”, một quan chức quốc phòng cấp cao cho biết. Khinh khí cầu đã bay qua Quần đảo Aleutian của Alaska và Canada, một quan chức Mỹ cho biết.

Một quan chức Mỹ cho biết Trung Quốc trước đây từng gửi khinh khí cầu giám sát tầm cao qua lãnh thổ Mỹ. “Rủi ro đối với họ là khá thấp”, quan chức này nói. Các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết khinh khí cầu này khác ở chỗ là đã bay trên lãnh thổ Mỹ lâu hơn nhiều so với những sự cố tương tự trước đây.

Nếu chuyến đi của ông Blinken diễn ra, ông sẽ là quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm Bắc Kinh trong hơn 4 năm. Mục tiêu hàng đầu của chuyến thăm là khôi phục liên lạc giữa các quan chức cấp cao vốn đã sụt giảm trong bối cảnh đại dịch và những bất đồng về sự hỗ trợ của Mỹ đối với Đài Loan, mối quan hệ chặt chẽ của Bắc Kinh với Moscow, sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc trong việc kiểm soát các công nghệ tiên tiến và một cuộc cạnh tranh rộng lớn hơn để giành ảnh hưởng toàn cầu.

Năm ngoái, cuộc xâm lược Ukraine của Nga trở thành một điểm nóng mới trong mối quan hệ, khi Trung Quốc tiếp tục giao thương và hỗ trợ về ngoại giao và các mặt khác cho Moscow, đi ngược nỗ lực của phương Tây nhằm cắt giảm các nguồn lực để Nga tiến hành chiến tranh.

Thư ký báo chí của Lầu Năm Góc Pat Ryder nói rằng Mỹ đang theo dõi vị trí và đường đi của khinh khí cầu.

Thư ký báo chí của Lầu Năm Góc Pat Ryder nói rằng Mỹ đang theo dõi vị trí và đường đi của khinh khí cầu.

Trong những tuần gần đây, Washington và Bắc Kinh đã đổ lỗi cho nhau sau một cuộc đối đầu suýt xảy ra vào ngày 21/12 trên Biển Đông giữa một máy bay chiến đấu Trung Quốc và một máy bay trinh sát RC-135 của Không quân Mỹ. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đề nghị phía Trung Quốc mở cuộc đối thoại về cách tránh đối đầu ngoài ý muốn sau vụ việc đó.

Bắc Kinh thường xuyên phản ứng trước những lo ngại của Washington về việc quân đội Trung Quốc mở rộng sự tham gia quân sự bằng cách viện dẫn phạm vi tiếp cận rộng rãi của quân đội Mỹ – điều mà họ cho là làm suy yếu sự ổn định toàn cầu và thúc đẩy quá trình quân sự hóa.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một báo cáo vào tháng 6 năm ngoái rằng “các hoạt động do thám tầm gần nhắm vào Trung Quốc” tăng hơn gấp đôi trong thập kỷ qua. Bộ này lưu ý rằng trung bình có 5 tàu hải quân Mỹ đi lại gần bờ biển Trung Quốc mỗi ngày và Hải quân Mỹ đi qua eo biển Đài Loan khoảng một tháng một lần, trong khi các máy bay trinh sát của Mỹ đã bay khoảng 800 lần gần lãnh thổ Trung Quốc và liên tục vi phạm không phận của nước này. “Mong muốn khuấy động rắc rối ở Biển Đông, Mỹ cũng đã khuyến khích các đồng minh và đối tác đưa tàu hải quân của họ vào Biển Đông”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết.

Vẫn chưa rõ tại sao Trung Quốc lại thả khinh khí cầu tầm cao qua lãnh thổ Mỹ khi nước này có các phương tiện thu thập thông tin tình báo kín đáo hơn. Theo những thông báo trước đây của Bắc Kinh, Trung Quốc đã theo đuổi việc phát triển khí cầu hiện đại. Vào tháng 5 năm ngoái, một tổ chức nghiên cứu của chính phủ Trung Quốc công bố chuyến bay kỷ lục bằng khí cầu nổi, mà hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã cho biết được thiết kế để quan sát khí quyển. Tân Hoa Xã cho biết khí cầu do Viện nghiên cứu thông tin hàng không vũ trụ thuộc Viện khoa học Trung Quốc phát triển – có thể tích 9.060 m3 – đạt dộ cao 9.032 m trên Tây Tạng.

Cũng trong năm ngoái, chính quyền Trung Quốc chứng nhận 3 loại khinh khí cầu có hình dáng đặc biệt do AVIC – một tập đoàn hàng không vũ trụ của chính phủ – sản xuất. Chính quyền Trump phân loại AVIC là công ty dành cho người dùng cuối quân sự. Một số hoạt động của công ty này đã bị Mỹ trừng phạt. AVIC cho biết khinh khí cầu mới dành cho mục đích thương mại.

Vào tháng 2 năm ngoái, truyền thông Đài Loan đưa tin rằng một số khinh khí cầu do quân đội Trung Quốc sử dụng đã bay qua lãnh thổ của hòn đảo này sau khi rời khỏi Trung Quốc đại lục. Thông tấn xã Trung ương của Đài Loan dẫn lời một phát ngôn viên Bộ Quốc phòng nói rằng những khinh khí cầu không gây ra mối đe dọa an ninh nào và được sử dụng để quan sát khí tượng.

Mỹ đã phát triển khinh khí cầu tầm cao của riêng mình trong nhiều thập kỷ, dành cho mục đích quân sự và thương mại.