VNReport»Kinh tế»Tiêu dùng»Nguy cơ xung đột ở Ukraine đẩy giá dầu tăng

Nguy cơ xung đột ở Ukraine đẩy giá dầu tăng

11:05 - 14/02/2022

Với nguồn cung dầu và khí đốt dư thừa hạn chế trên toàn cầu, xung đột quân sự ở Ukraine trở thành một rủi ro nghiêm trọng đối với thị trường năng lượng thế giới.

Mối đe dọa về một cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đang làm rung chuyển thị trường dầu mỏ toàn cầu vốn đã mong manh, đẩy giá lên gần 100 USD/thùng. Theo tính toán của các nhà giao dịch, sẽ rất khó để bù đắp được cho nguồn cung nếu có bất kỳ sự gián đoạn đáng kể nào trong xuất khẩu của Nga.

Nhu cầu về dầu vượt xa tốc độ tăng trưởng sản xuất khi các nền kinh tế từ từ phục hồi sau thời kỳ tồi tệ nhất của đại dịch, khiến cho thị trường có ít dư địa để đối phó với một cú sốc cung. Nga là nhà sản xuất dầu lớn thứ 3 trên thế giới, nên nếu một cuộc xung đột ở Ukraine ảnh hưởng đáng kể đến dòng chảy dầu từ Nga, thì sẽ rất nguy hiểm cho sự cân bằng giữa cung và cầu.

Theo giới phân tích, những động lực đó khiến các nhà giao dịch tăng phần bù rủi ro địa chính trị khá lớn trong những ngày gần đây. Giá dầu thô, chưa đạt mức 100 USD/thùng kể từ năm 2014, tăng lên mức cao nhất trong 8 năm qua do lo ngại tình hình Ukraine.

Giá dầu thô tiến sát 100 USD/thùng, mức chưa từng có từ năm 2014.

Giá dầu thô tiến sát 100 USD/thùng, mức chưa từng có từ năm 2014.

“Chúng ta đang bước vào một thời kỳ hỗn loạn”, theo Jason Bordoff, giám đốc sáng lập Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu của Đại học Columbia. “Mối đe dọa rõ ràng hơn khi thị trường năng lượng thắt chặt”.

Lo ngại về khả năng xâm lược của Nga đang làm tăng thêm nguy cơ lạm phát. Giới phân tích và tư vấn cho biết Nga cũng là nước xuất khẩu lớn các mặt hàng như lúa mì, có thể khiến giá cả bị ảnh hưởng trong trường hợp xung đột quân sự.

Hiện tại, các nhà phân tích cho rằng khó có thể xảy ra sự gián đoạn lớn, vì Mỹ chưa báo hiệu rằng những biện pháp trả đũa sẽ bao gồm lệnh trừng phạt chống lại ngành năng lượng của Nga. Về phía mình, Nga phụ thuộc rất nhiều vào doanh thu từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch, khiến nước này khó có khả năng đóng vòi để trả đũa.

Nhưng Nhà Trắng cho biết sẽ cân nhắc đến mọi biện pháp trừng phạt, và chiến tranh có thể dẫn đến những kết quả khó lường. Hôm thứ Sáu, Mỹ cảnh báo rằng một cuộc xâm lược quân sự của Nga có thể xảy ra bất cứ lúc nào, với hàng chục nghìn người thương vong. Nga phủ nhận ý định xâm lược nước láng giềng.

Những diễn biến tiếp theo đối với Ukraine có tác động lớn đến phần còn lại của thế giới. Giá khí tự nhiên và dầu tăng mạnh có thể tác động lên giá xăng và nhiều mặt hàng tiêu dùng, thúc đẩy lạm phát tăng cao hơn.

Giá khí tự nhiên và dầu tăng gây hiệu ứng dây chuyền lên giá xăng.

Giá khí tự nhiên và dầu tăng gây hiệu ứng dây chuyền lên giá xăng.

Nga đóng vai trò lớn trong thị trường hàng hóa toàn cầu. Theo ngân hàng đầu tư Cowen, nước này xuất khẩu khoảng 5 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, chiếm khoảng 12% kim ngạch thương mại toàn cầu và khoảng 2,5 triệu thùng/ngày sản phẩm dầu mỏ, chiếm khoảng 10% kim ngạch thương mại toàn cầu. Khoảng 60% lượng dầu xuất khẩu của Nga đến châu Âu và 30% khác đến Trung Quốc.

Căng thẳng về Ukraine diễn ra khi Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và các đồng minh bao gồm Nga, được gọi chung là OPEC+, cam kết thận trọng tăng sản lượng khi nhu cầu phục hồi, nhưng không đạt được mục tiêu sản xuất dầu.

Năm ngoái, nhóm này đã đồng ý nâng sản lượng lên 400.000 thùng/ngày mỗi tháng.  Nhưng Andy Lipow, một nhà phân tích dầu và chủ tịch của Lipow Oil Associates, cho biết đến nay, sản lượng của OPEC+ vẫn kém hơn 1 triệu thùng/ngày so với mục tiêu. “Thị trường hiện đặt câu hỏi về khả năng khôi phục sản xuất của OPEC+ về mức trước đại dịch”, ông Lipow nói.

Ông cho biết thêm, Ả Rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là 2 nhà sản xuất OPEC+ duy nhất có công suất dự phòng đáng kể. IHS Markit dự kiến ​​nhu cầu dầu toàn cầu tăng từ 3,8 triệu thùng đến 4 triệu thùng/ngày từ tháng 1 đến tháng 12, với một đợt tăng trưởng mạnh khác dự kiến ​​sẽ đến sau khi làn sóng Omicron giảm bớt.

Mặc dù các nhà sản xuất dầu đá phiến của Mỹ đang điều động nhiều giàn khoan hơn nữa để phản ứng với giá cao, nhưng vẫn còn nhiều tháng nữa sản lượng của họ mới tăng đáng kể. Các công ty này đã cam kết hạn chế tăng trưởng sản xuất và trả lại nhiều tiền mặt hơn cho cổ đông. Điều này có thể hạn chế khả năng lấp đầy khoảng thiếu hụt nguồn cung. Công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie tuần trước dự báo sản lượng dầu từ Mỹ lục địa sẽ tăng 240.000 thùng/ngày vào cuối năm 2022.

Ả Rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là 2 thành viên OPEC+ duy nhất có công suất dư thừa đáng kể.

Ả Rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất là 2 thành viên OPEC+ duy nhất có công suất dư thừa đáng kể.

Các nhà phân tích cho biết hiện tại, khả năng gián đoạn năng lượng lớn nhất là đối với hoạt động xuất khẩu khí đốt tự nhiên của Nga. Theo Cowen, Nga xuất khẩu khoảng 650 triệu m3 khối khí đốt mỗi ngày, chiếm khoảng 25% kim ngạch toàn cầu. 85% lượng khí đốt đó đến châu Âu. Đặc biệt, dòng khí đốt tự nhiên của Nga đến châu Âu thông qua mạng lưới đường ống ở Ukraine có thể bị gián đoạn trong kịch bản xung đột. Theo Cowen, mạng lưới có công suất vận chuyển tối đa khoảng 110 triệu m3/ngày đến châu Âu nhưng hiện chỉ đang hoạt động ở mức khoảng 50%.

Dòng khí đốt tự nhiên của Nga đến châu Âu chảy chậm hơn bình thường trong những tháng gần đây. Nếu Nga giảm cung cấp hơn nữa hoặc các lệnh trừng phạt của Mỹ hạn chế nó, thì châu Âu sẽ gặp khó khăn trong việc thay thế nguồn cung. Gần đây, giá khí đốt ở châu Âu đạt mức kỷ lục và do đó, thị trường đã hướng phần lớn nguồn cung khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) dự phòng sang châu Âu. Hầu hết các cơ sở LNG ở những nước xuất khẩu lớn nhất thế giới – Mỹ, Qatar và Australia – đang hoạt động hết công suất và có rất ít nguồn cung dự phòng để bổ sung.

Nếu doanh số xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch giảm, Nga sẽ phải trả giá đắt. Theo ngân hàng đầu tư Raymond James, khoảng một nửa ngân sách liên bang của Nga đến từ với dầu và khí đốt. Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Nord Stream 2 do Nga xây dựng đến Đức sẽ bị đình chỉ nếu Nga xâm lược Ukraine. Chỉ riêng điều này có thể khiến công ty năng lượng nhà nước Gazprom mất 11 tỷ USD.

Giới phân tích cho rằng việc giảm lượng khí đốt tự nhiên cũng có thể gây ra tác động mạnh trên thị trường dầu mỏ. Lý do là cạnh tranh gay gắt và giá khí đốt cao hơn có thể buộc một số nhà máy điện và các nhà máy khác chạy bằng khí đốt phải sử dụng dầu để thay thế. Điều đó cuối cùng dẫn đến giá dầu cao hơn.

Ngay cả khi Mỹ không nhắm mục tiêu vào ngành năng lượng của Nga, các lệnh trừng phạt khác vẫn có thể có tác động dây chuyền đến thị trường hàng hóa. Matthew Reed, nhà phân tích của công ty tư vấn Foreign Reports, cho biết các biện pháp trừng phạt đối với những tổ chức tài chính có thể khiến việc cấp vốn cho hoạt động năng lượng trở nên khó khăn hơn.

Ông Reed cho biết một số người lo ngại rằng nếu vòng đầu tiên không răn đe được Nga, vòng trừng phạt thứ hai sẽ nhắm trực tiếp vào nguồn cung cấp năng lượng. “Rủi ro thực sự ở đây không nhất thiết phải là vòng trừng phạt đầu tiên”, ông nói. “Đó là vòng thứ hai sau đó, nếu mọi người nhận ra rằng vòng đầu tiên chỉ lãng phí thời gian”.