VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Thuế tối thiểu toàn cầu ảnh hưởng thế nào đến Việt Nam?

Thuế tối thiểu toàn cầu ảnh hưởng thế nào đến Việt Nam?

19:42 - 05/04/2023

Các chuyên gia lo ngại rằng khi nhiều nước áp dụng quy định thuế tối thiểu toàn cầu, những ưu đãi thuế sẽ không còn có tác dụng thu hút đầu tư nước ngoài.

Khi nhiều nước có kế hoạch áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu vào năm 2024, các chuyên gia lo ngại rằng điều này sẽ làm giảm khả năng thu hút đầu tư của các biện pháp ưu đãi thuế ở những nước như Việt Nam.

Theo quy định thuế tối thiểu toàn cầu, các tập đoàn có doanh thu hàng năm hơn 750 triệu euro (820 triệu USD) sẽ phải chịu mức thuế hiệu quả ít nhất là 15%. Việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu nhằm mục đích giảm tình trạng tránh thuế của các doanh nghiệp đa quốc gia và chấm dứt “cuộc đua về đáy” giữa các nước liên quan đến thuế suất doanh nghiệp.

Tháng 10/2021, 136 quốc gia – bao gồm Việt Nam – đồng ý với thỏa thuận áp đặt mức thuế tối thiểu này. Các nước này chiếm 90% nền kinh tế toàn cầu. Quá trình đàm phán được điều phối bởi Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).

Nhiều doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam đang trả thuế suất thấp hơn 15%.

Nhiều doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam đang trả thuế suất thấp hơn 15%.

Theo thỏa thuận, các chính phủ vẫn có thể tùy ý thiết lập thuế suất doanh nghiệp. Nhưng nếu một doanh nghiệp trả thuế suất thấp hơn 15% ở một nước, thì chính phủ nơi doanh nghiệp này đặt trụ sở có thể thu thêm thuế để thuế suất đạt đến 15%.

Liên minh Châu Âu nhất trí thực hiện quy định này vào ngày 1/1/2024. Nhật Bản dự kiến áp dụng từ ngày 1/4/2024. Các quốc gia khác đang chuẩn bị luật để áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu trong năm tới bao gồm Indonesia, Malaysia, và Hàn Quốc.

OECD ước tính quy định này sẽ giúp tạo ra thêm 150 tỷ USD doanh thu thuế mỗi năm trên toàn cầu.

Các chuyên gia lo ngại rằng việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu ở các nước khác sẽ làm mất đi lợi ích của những ưu đãi thuế mà Việt Nam đưa ra với các doanh nghiệp nước ngoài trong nhiều năm qua.

Ví dụ, một công ty Hàn Quốc hoạt động tại Việt Nam đang được áp dụng thuế suất ưu đãi 7%. Một khi luật thuế tối thiểu toàn cầu có hiệu lực tại Hàn Quốc, các công ty sẽ phải trả thêm 8% cho chính phủ Hàn Quốc.

Ông Đặng Ngọc Minh – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế – ước tính 1.015 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng bất lợi bởi các quy tắc thuế trên diện rộng.

Ông cho biết các đại gia toàn cầu ở Việt Nam đang hưởng thuế suất từ 2,75% đến 5,95%, thấp hơn nhiều so với thuế suất tối thiểu toàn cầu là 15%. Như vậy, việc thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu ở nước ngoài sẽ khiến Việt Nam mất vài tỷ USD tiền thuế mỗi năm.

Thomas McClelland – chuyên gia thuế tại Công ty TNHH Deloitte Việt Nam – kêu gọi Việt Nam hành động nhanh chóng và dứt khoát để áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu. Nếu không, nước ta sẽ mất quyền đánh thuế bổ sung vào tay các nước khác.

Một số chuyên gia khác cũng chia sẻ quan điểm này, cho rằng Việt Nam phải nhanh chóng đưa ra luật để áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu nhằm tăng nguồn thu thuế từ các công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Nhưng họ cũng cảnh báo rằng quy định này sẽ đặt ra một số thách thức mới cho các nhà hoạch định chính sách, khi phải tìm những cách khác ngoài ưu đãi thuế để thu hút FDI.

Ông Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế trưởng của BIDV – cho rằng việc thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu sẽ khiến các nước đang phát triển gặp bất lợi trong cạnh tranh, đặc biệt là những nước sử dụng ưu đãi thuế như một thỏi nam châm thu hút FDI.

Ông kêu gọi Việt Nam cải thiện môi trường kinh doanh và môi trường đầu tư để bù đắp cho những ưu đãi về thuế sẽ biến mất trong vài năm tới.

Theo ông Phan Vũ Hoàng – Phó Tổng giám đốc Deloitte Việt Nam – chất lượng môi trường đầu tư quan trọng hơn ưu đãi thuế. Việt Nam không thể không thực hiện quy định thuế tối thiểu, nhưng nếu thiết kế được một hệ thống chính sách ưu đãi phi thuế, thì chúng ta có vô số cơ hội.

Ở Việt Nam, thời gian sớm nhất có thể thông qua thuế tối thiểu toàn cầu là vào năm sau, với điều kiện Chính phủ trình Quốc hội dự thảo sửa đổi Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và Luật Thuế trước tháng 10/2023.