VNReport»Kinh tế»Tài chính»Tỷ lệ nợ kỷ lục của Trung Quốc, gấp ba lần GDP

Tỷ lệ nợ kỷ lục của Trung Quốc, gấp ba lần GDP

11:57 - 07/12/2022

Trung Quốc đang ghi nhận tốc độ tăng trưởng GDP chậm, trong khi nợ chính phủ tăng nhanh do thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng.

Tỷ lệ nợ so với quy mô nền kinh tế của Trung Quốc đạt mức cao mới vào cuối tháng 6, với việc các chính quyền địa phương phải vay nặng lãi để củng cố nền kinh tế bị đè nặng bởi chính sách zero Covid của chính quyền trung ương.

Tín dụng cho lĩnh vực phi tài chính lên tới 51,87 nghìn tỷ USD, tương đương 295% tổng sản phẩm quốc nội, đánh dấu tỷ lệ nợ trên GDP cao nhất trong dữ liệu từ năm 1995, theo số liệu thống kê được Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) công bố hôm thứ Hai. Tỷ lệ này vượt qua mức đỉnh trước đó vào cuối năm 2020.

Mặc dù đại dịch và những tác động lan tỏa của nó sau cùng chỉ là một vấn đề trong ngắn hạn, nhưng triển vọng dài hạn của Trung Quốc có thể không khả quan hơn nhiều. Tỷ lệ sinh giảm và dân số già hóa dự kiến sẽ làm tăng gánh nặng tài chính cho các chương trình an sinh xã hội, khiến chính phủ có ít nguồn lực hơn để thúc đẩy tăng trưởng.

Các chính quyền địa phương phát hành nhiều trái phiều để tài trợ các dự án xây cơ sở hạ tầng.

Các chính quyền địa phương phát hành nhiều trái phiều để tài trợ các dự án xây cơ sở hạ tầng.

Lý do tỷ lệ nợ trên GDP tăng nằm ở cả 2 phía. Về khía cạnh GDP, việc phong tỏa ở Thượng Hải và các thành phố khác nhằm ngăn chặn sự lây lan của biến thể Omicron ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế. GDP thực chỉ tăng 0,4% theo năm trong quý từ tháng 4 đến tháng 6. Nợ chính phủ cao là một yếu tố quan trọng khác. Việc chính quyền trung ương thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng để kích thích nền kinh tế khiến các chính quyền địa phương phát hành thêm trái phiếu. Khoản nợ mới dự kiến sẽ đạt mức cao nhất mọi thời đại là hơn 4 nghìn tỷ nhân dân tệ (570 tỷ USD) trong năm nay.

Dữ liệu của BIS cho thấy vay nợ của chính phủ là thủ phạm chính, với tỷ lệ nợ trên GDP tăng gần 6 điểm phần trăm vào tháng 6 so với cuối năm 2020, ngay cả khi nợ doanh nghiệp và hộ gia đình giảm so với cùng kỳ. Một chỉ số từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đo lường nhu cầu vay ngân hàng giảm xuống mức thấp nhất trong gần 6 năm vào quý II/2022 và chỉ phục hồi nhẹ trong quý trước.

Các doanh nghiệp tư nhân đặc biệt e dè chi tiêu. Dữ liệu của chính phủ cho thấy tổng đầu tư tư nhân vào tài sản cố định từ tháng 1 đến tháng 10 chỉ tăng khoảng 2% theo năm. Điều đó trái ngược với mức tăng 11% của doanh nghiệp nhà nước, có thể là do chính phủ huy động các ngân hàng quốc doanh cho những công ty này vay trong nỗ lực khởi động nền kinh tế. Các hộ gia đình còn ít hứng thú hơn với vay vốn, bao gồm cả vay thế chấp, do việc siết chặt lĩnh vực bất động sản và nền kinh tế nguội lạnh khiến thị trường nhà ở khủng hoảng kéo dài. Một cuộc khảo sát người gửi tiền PBOC trong quý III cho thấy kỳ vọng về giá nhà ở giảm xuống mức thấp nhất trong dữ liệu từ năm 2009.

Triển vọng kinh tế mơ hồ khiến 2 nhóm này trở nên thận trọng có thể kết hợp với sự không chắc chắn về tiềm năng tăng trưởng dài hạn của đất nước. Ước tính mới nhất của Liên Hợp Quốc cho thấy dân số Trung Quốc giảm theo năm tính đến ngày 1/7. Sự suy giảm này dự kiến trầm trọng hơn trong 25 năm do tác động của các chính sách trước đây hạn chế số trẻ em trong mỗi gia đình, với mức giảm khoảng 90 triệu người đến năm 2047. Trong khi đó, độ tuổi trung bình dự kiến tăng từ 38,5 năm nay lên hơn 50 vào năm 2047. Việc chính phủ đàn áp các công ty và thị trường – đặc biệt là khu vực tư nhân – dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình cũng khiến một số nhà quan sát lo ngại về hậu quả tiềm ẩn đối với tiềm năng tăng trưởng của Trung Quốc.

Mỹ – đối thủ địa chính trị chính của Trung Quốc – từng chứng kiến tỷ lệ nợ trên GDP cao hơn Trung Quốc vào cuối năm 2020 và đầu năm 2021. Nhưng kể từ đó, tỷ lệ này đã giảm xuống, thấp hơn 30 điểm so với tỷ lệ của Trung Quốc vào cuối tháng 6, trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi cũng như việc tăng lãi suất cản trở hoạt động vay nợ.