VNReport»Kinh tế»Xuất khẩu rau quả khó về đích

Xuất khẩu rau quả khó về đích

17:07 - 18/10/2022

Xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc giảm mạnh kéo theo kim ngạch xuất khẩu cả năm dự kiến chỉ đạt 3,2 tỷ USD, giảm 10% so với năm 2021.

Còn gặp khó ở nhiều thị trường

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), 9 tháng năm 2022, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 2,45 tỷ USD, giảm hơn 11% so với cùng kỳ. Mặc dù xuất khẩu rau quả sang nhiều thị trường như: Mỹ, Nhật Bản, EU… tăng mạnh, có thị trường tăng tới 100%, tuy nhiên tại thị trường Trung Quốc lại giảm mạnh.

Cụ thể, nếu năm 2021, thị trường Trung Quốc chiếm thị phần đến 57% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam thì năm nay chỉ còn 44%. Trong 9 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc chỉ đạt khoảng 1 tỷ USD, giảm đến hơn 30% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, xuất khẩu sang Mỹ tăng từ 151 triệu USD của năm 2021 lên 180 triệu USD, tương đương 19%. Tiếp theo là các thị trường Hàn Quốc đạt 125 triệu USD, Nhật Bản đạt 115 triệu và Thái Lan đạt 189 triệu.

Xuất khẩu rau quả vẫn gặp khó ở một số thị trường

Lý giải về thực trạng này, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Trần Thanh Hải cho hay, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc giảm mạnh trong những tháng qua do chính sách “Zezo covid”, siết kiểm soát nhập khẩu để chống dịch bệnh. Bên cạnh đó, thị trường này hiện trở nên khó tính hơn với nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật gắt gao. Điều này cũng làm nhiều loại rau quả Việt Nam như: Thanh long, dưa hấu, bưởi, xoài, chuối, mít… không tiêu thụ được.

Đáng chú ý, tại thị trường EU, xuất khẩu rau quả vẫn chiếm tỷ trọng khiêm tốn. Hiện trong cơ cấu trái cây, rau quả sang thị trường này, sản phẩm tươi khoảng 70%, sản phẩm chế biến chỉ chiếm 30%. Trong khi nhu cầu ăn uống của người dân EU đang nghiêng về sử dụng trái cây, rau củ đã qua chế biến. Đây là nguyên nhân khiến kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam vào EU chỉ chiếm tỷ trọng thấp.

Mặt khác, sản xuất rau quả an toàn theo hướng VietGAP hay Global GAP còn khá khiêm tốn (chiếm khoảng 10 – 15% trên tổng diện tích trồng trọt), do vậy doanh nghiệp gặp khó khăn trong huy động lượng hàng lớn, đạt tiêu chuẩn để thực hiện hợp đồng xuất khẩu.

Cần điểm tựa thúc đẩy xuất khẩu

Rau quả là 1 trong 13 sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Việt Nam. Xuất khẩu rau quả của Việt Nam chiếm khoảng 1,4% tổng nhập khẩu rau quả của thế giới. Tuy nhiên, nhiều thị trường chưa được các doanh nghiệp Việt Nam khai thác, còn bỏ trống.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, hiện rau xuất khẩu khó vì không đạt dư lượng các chất theo quy định của nước nhập khẩu, không đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Chia sẻ về giải pháp dành cho các doanh nghiệp, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng, trái cây tươi, chất lượng tốt luôn có giá trị xuất khẩu cao nhưng công nghệ thu hoạch, bảo quản, vận chuyển của Việt Nam còn hạn chế khiến nhiều loại sản phẩm khi đến các thị trường xa như châu Âu, Mỹ không còn tươi ngon, rất khó bán. Chính vì vậy, phát triển công nghiệp chế biến không chỉ là phát triển dây chuyền sấy, ép nước… mà còn phải đầu tư cho công nghệ xử lý, bảo quản sau thu hoạch và phát triển logistics phục vụ vận chuyển rau quả.

Ông Lê Văn Đức – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cũng cho rằng Việt Nam từ nước chủ yếu xuất khẩu gạo, cây công nghiệp trở thành nước xuất khẩu rau quả có mức tăng trưởng cao trong thời gian qua. Tuy nhiên, để chiếm vị trí cao ở các thị trường thì cần phải cố gắng hơn, chủ động hướng đi để đáp ứng quy định thị trường, hội nhập tốt hơn, kết nối mạng cung ứng toàn cầu, cũng như ứng dụng khoa học kỹ thuật.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp với các bộ, ngành đề xuất Chính phủ có cơ chế, chính sách thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư. Theo đó, những khu vực sản xuất tập trung, hợp tác xã và các cơ sở, đại lý thu gom lớn đều có cơ sở sơ chế, đóng gói và kho mát bảo quản có quy mô, trang thiết bị phù hợp với đặc tính từng loại rau quả.

Đồng thời, có chính sách khuyến khích đầu tư phát triển các trung tâm chiếu xạ thực phẩm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho rau quả xuất khẩu sang những thị trường chất lượng cao trên thế giới.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhận định, trong thời gian tới, sức tiêu thụ ở thị trường nhập khẩu rau quả vẫn gặp những khó khăn, thách thức không nhỏ. Do đó, Bộ Công Thương đang tiếp tục phối hợp với Bộ NN&PTNT phân tích và đưa ra nhận định cụ thể về các thị trường, từ đó giúp người sản xuất và doanh nghiệp có định hướng trong sản xuất, xây dựng chiến lược kinh doanh, tận dụng lợi thế từ những hiệp định thương mại tự do.