5 năm sau khi đại dịch Covid-19 bùng phát tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc, chúng ta biết gì về nguồn gốc của virus SARS-CoV-2?
Ban đầu, có hai giả thuyết chính: virus có nguồn gốc tự nhiên lây từ động vật sang người, hoặc vô tình rò rỉ vô từ phòng thí nghiệm. Khi Covid trở thành đại dịch toàn cầu, ngay lập tức, đã có một nhóm các nhà khoa học tên tuổi hăng hái tuyên truyền rằng bằng chứng ủng hộ mạnh mẽ nguồn gốc tự nhiên. Cũng với sự hăng hái đó, họ phán xét giả thuyết SARS-CoV-2 rò rỉ từ phòng thí nghiệm là “thuyết âm mưu”.
Trừ một số ngoại lệ, các kênh truyền thống chính thống và cộng đồng khoa học đều đồng ý nhiệt liệt với quan điểm này. Facebook thậm chí còn cấm các bài đăng cho rằng virus có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm.
Những lỗ hổng nghiêm trọng đã xuất hiện trong câu chuyện từng là “chính thống” này.
Nó luôn là một lời nói dối; một trong những lời nói dối có hậu quả nhiêm trọng nhất của thế kỷ 21. Giống như mọi lời nói dối lớn khác, nó đảo ngược sự thật một cách hoàn hảo. Trên thực tế, luôn có rất ít bằng chứng ủng hộ nguồn gốc tự nhiên, trong khi bằng chứng ủng hộ rò rỉ luôn thuyết phục hơn và ngày càng thuyết phục hơn theo thời gian.
Chợ thịt tươi sống Hoa Nam ở Vũ Hán, nơi những người ủng hộ giả thuyết nguồn gốc tự nhiên cho là điểm bắt đầu đại dịch. Ảnh: Noel Celis, AFP.
Các nhà khoa học tuyên truyền giả thuyết nguồn gốc tự nhiên luôn gặp phải một số vấn đề. Mặc dù đã tìm kiếm kỹ lưỡng trong gần 5 năm, không có ai tìm thấy được vật chủ trung gian nào. Họ hàng tự nhiên gần nhất với SARS-CoV-2 được tìm thấy ở loài dơi ở Lào và ở tỉnh Vân Nam cách Vũ Hán hơn 1.000 km.
Hai trong số những lập luận phổ biến nhất do mà những người này đưa ra – rằng đại dịch bắt đầu từ chợ thịt tươi sống Hoa Nam ở Vũ Hán, và nó lây sang người từ lửng chó và tê tê – đã bị bóc mẽ dưới sự xem xét kỹ lưỡng. Các bài nghiên cứu ủng hộ cả hai lập luận đều bị chỉ ra mắc những lỗi căn bản về dữ liệu, phương pháp hoặc kết luận.
Cho đến nay, giả thuyết rằng đại dịch Covid-19 lan truyền từ tự nhiên hầu như vẫn chỉ là một khả năng trên lý thuyết.
Giả thuyết rò rỉ từ phòng thí nghiệm
Bằng chứng hiển nhiên nhất cho giả thuyết rò rỉ từ phòng thí nghiệm luôn là sự tồn tại của một phòng thí nghiệm sinh học ở Vũ Hán chỉ cách nơi bùng phát ban đầu vài km. Đây không phải là một phòng thí nghiệm sinh học bình thường: Viện Virus học Vũ Hán (WIV) là một cơ sở tiên tiến chuyên nghiên cứu về virus và đã “hợp tác xuất bản và thực hiện các dự án bí mật với quân đội Trung Quốc”. Và đây không phải là nghiên cứu bình thường về virus corona – WIV đã tiến hành loại nghiên cứu virus nguy hiểm nhất thế giới.
Nghiên cứu tăng chức năng – có thể khiến virus dễ lây truyền sang người hơn và có mục đích nhằm giúp tạo ra vắc-xin – vốn rất rủi ro và có khả năng gây ra đại dịch ngoài ý muốn, đến mức chính phủ Mỹ đã cấm tài trợ cho nghiên cứu này vào năm 2014, nhưng sau đó dỡ bỏ vào tháng 12/2017. Tuy nhiên, ngay cả trong thời gian bị cấm, các cơ quan y tế Mỹ tiếp tục tài trợ cho loại nghiên cứu nguy hiểm này ở WIV.
Đây là một quyết định cực kỳ vô trách nhiệm. Giới chức Mỹ đã đến WIV và thấy rằng nó có quy trình an toàn rất không đầy đủ. Thông tin sau đó chỉ ra WIV đã nghiên cứu virus trên lý thuyết có thể chấm dứt nền văn minh loài người ở cấp độ an toàn sinh học BSL-2, tương đương với một phòng khám nha khoa. “Thật tệ… Người ta không nên tìm hiểu virus dơi trong các phòng thí nghiệm BSL-2”, bác sĩ Ian Lipkin – một người ban đầu ủng hộ giả thuyết nguồn gốc tự nhiên – nhận xét. Ông đã thay đổi quan điểm sau khi biết về cấp độ an toàn của WIV.
Chỉ cách điểm bùng phát của đại dịch virus corona vài km, trong điều kiện luôn không an toàn, một phòng thí nghiệm của chính phủ hợp tác với quân đội Trung Quốc đã tiến hành nghiên cứu cực kỳ rủi ro về virus corona – bao gồm cả họ hàng gần nhất được biết đến của SARS-CoV-2.
Nhưng vẫn còn những bằng chứng khác.
Sự che giấu của Trung Quốc
Nếu đại dịch Covid-19 không phải là sản phẩm của rò rỉ, điều hợp lý mà chính phủ Trung Quốc sẽ làm là hợp tác ở một mức độ nào đó với cộng đồng quốc tế, ít nhất là để minh oan cho mình.
Tất nhiên, Trung Quốc đã làm điều ngược lại. Họ nhanh chóng bắt giữ các bác sĩ và người tố giác. Họ ra lệnh cho các phòng thí nghiệm chuyển hoặc tiêu hủy bất kỳ mẫu virus nào có liên quan và “không công bố bất kỳ thông tin nào liên quan đến căn bệnh chưa biết”. Họ trốn tránh nghĩa vụ tuân thủ các quy định y tế quốc tế. Họ từ chối cung cấp dữ liệu quan trọng cho các nhà điều tra quốc tế.
Khi Tổ chức Y tế Thế giới yêu cầu kiểm tra WIV và chợ, Trung Quốc một lần nữa từ chối. Họ cũng từ chối giao nộp các bằng chứng quan trọng, chẳng hạn như mẫu máu của các nhân viên phòng thí nghiệm hoặc động vật tại chợ.
Viện Virus học Vũ Hán (WIV) – nơi đã tiến hành nghiên cứu tăng chức năng đối với virus corona trước khi đại dịch bùng phát. Ảnh: Sky News.
Càng làm mọi chuyện thêm bí ẩn, một vài tháng trước khi dịch bệnh được thừa nhận bùng phát vào tháng 12/2019, “một số nhà nghiên cứu bên trong WIV đã bị ốm”. WIV đã thay đổi quy trình an ninh, đặt mua một lò đốt không khí và hệ thống thông gió mới đắt tiền, và bí mật xóa cơ sở dữ liệu trực tuyến gồm 22.000 mẫu virus ở dơi.
Một điều không thể giải thích được khác là một nhà khoa học Trung Quốc đã đăng ký bằng sáng chế vắc-xin Covid-19 vào tháng 2/2020. Hầu hết các nhà khoa học tin rằng khoảng thời gian để tạo ra vắc-xin như vậy là ngắn một cách vô lý – trừ khi ai đó ở Trung Quốc đã tiếp cận được với SARS-CoV-2 trước tháng 12/2019.
Đáng chú ý, loại vắc-xin bí ẩn này được tạo ra bởi một nhà khoa học quân sự Trung Quốc. Thay vì được ca ngợi là một anh hùng vì sáng chế ra vắc-xin với tốc độ không tưởng, Zhou Yusen đã chết một cách đáng ngờ vài tháng sau đó và hầu như bị Đảng Cộng sản Trung Quốc xóa khỏi hồ sơ. Có một bài báo nói rằng ông chết vì “rơi” từ nóc tòa nhà WIV xuống đất.
Tóm lại, thay vì hợp tác hoặc tỏ ra minh bạch về nguồn gốc của sự kiện chết chóc nhất thế kỷ 21, Trung Quốc hành động giống như một nhà nước cộng sản lo sợ sự thật lộ ra và cố gắng che giấu việc rò rỉ từ phòng thí nghiệm.
Nhưng vẫn còn những bằng chứng khác.
Bằng chứng rõ ràng
Danh sách những bằng chứng lại kéo dài hơn khi người ta phát hiện và xem xét đề xuất “DEFUSE”, do một nhóm các tổ chức dẫn đầu bởi Peter Daszak và EcoHealth Alliance trình lên Lầu Năm Góc năm 2018.
Dưới ống kính hiển vi, SARS-CoV-2 là một bí ẩn với những đặc điểm kỳ lạ. Virus này dường như được thiết kế để nhắm vào con người tốt hơn động vật, “hoàn toàn được tối ưu hóa để tương tác với thụ thể ACE2 của con người” và “phù hợp với một loại virus corona được tối ưu hóa trong phòng thí nghiệm và đã tiến hóa hoàn toàn khi xâm nhập vào quần thể người”, theo một nghiên cứu.
Một đặc điểm lạ thậm chí còn quan trọng hơn là sự hiện diện của enzym FCS (Furin Cleavage Site), có đặc tính làm tăng khả năng lây truyền của virus. Sự hiện diện của FCS đặc biệt khó hiểu vì không có chủng nào trong số hơn 1.500 chủng sarbecovirus (phân chi của SARS-CoV-2) đã biết trong tự nhiên có FCS. Mặt khác, chuyện các nhà virus học chèn FCS khi thực hiện thí nghiệm tăng chức năng không phải là hiếm.
Đã có lúc, tưởng như sự hiện diện của FCS trong SARS-CoV-2, nằm ở ranh giới S1/S2, sẽ không bao giờ có lời giải. Nhưng theo đề xuất DEFUSE trị giá 14 triệu USD, 1 năm trước đại dịch, ông Daszak và các cộng sự đã đề nghị Lầu Năm Góc tài trợ để tiến hành nghiên cứu tăng chức năng tại WIV. Cụ thể, họ đề xuất đưa FCS vào một loại virus corona ở ranh giới S1/S2 – chính xác là đặc điểm chưa từng thấy trước đây trong SARS-CoV-2 giúp virus này lây truyền nhanh chóng.
Lầu Năm Góc từ chối tài trợ cho đề xuất DEFUSE, nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy nghiên cứu này vẫn tiếp tục dưới một hình thức nào đó – hoặc đã được tiến hành từ trước – và có khả năng sau đó thoát khỏi phòng thí nghiệm Vũ Hán và bắt đầu đại dịch Covid-19. “Nếu bạn nghiên cứu hàng trăm loại virus dơi khác nhau ở [cấp độ an toàn] BSL-2, bạn có thể sẽ hết gặp may”, Tiến sĩ Ralph Baric – một trong những người đỡ đầu của nghiên cứu tăng chức năng và là cộng tác viên thường xuyên của WIV – thừa nhận.
WIV nghiên cứu virus trong cấp độ an toàn sinh học BSL-2, tương đương với một phòng khám nha khoa. Ảnh: Johannes Eisele/AFP.
Trong 2 giả thuyết chính về nguồn gốc của Covid-19, chỉ có một có nhiều bằng chứng thuyết phục. Nhưng những người ủng hộ giả thuyết nguồn gốc tự nhiên vẫn tìm cách bác bỏ bản cáo trạng này, cho rằng chúng chỉ là một chuỗi các sự kiện trùng hợp. Địa điểm của WIV, nghiên cứu tăng chức năng, vắc-xin bí ẩn, nhà khoa học quân đội Trung Quốc chết, cấp độ an toàn không đảm bảo, FCS, cơ sở dữ liệu bị xóa, các bác sĩ bị bịt miệng, đề xuất DEFUSE, không có vật chủ động vật… họ cho rằng tất cả chỉ là trùng hợp.
Bất kỳ một bằng chứng nào cũng là lý do chính đáng để điều tra và quan tâm. Hàng chục bằng chứng, theo luật xác suất và lẽ thường, tạo thành một bằng chứng rõ ràng.
Họ nói gì với nhau?
Điều đó dẫn đến câu hỏi cuối cùng: Làm sao những nhà khoa học tên tuổi này lại có thể trả lời sai hoàn toàn một câu hỏi quan trọng như vậy?
Câu trả lời tất yếu là: Họ không sai. Họ nói dối.
Các liên lạc nội bộ bị rò rỉ cho thấy một số nhà khoa học từng công khai kịch liệt bác bỏ giả thuyết rò rỉ đã xem xét SARS-CoV-2 và kết luận rằng, theo lời nhà sinh vật học Kristian Andersen, “cực kỳ có khả năng” virus này đã thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán “vì họ đã thực hiện loại công việc này và dữ liệu phân tử hoàn toàn phù hợp với kịch bản đó”.
Virus này có vẻ như đã “thích nghi trước ngay từ đầu”, nhà virus học Edward Holmes nhận xét. Sự hiện diện của một FCS chưa từng có trong SARS-CoV-2 khiến nhà khoa học Bob Garry “thức trắng đêm”. Bộ gen SARS-CoV-2 “không phù hợp với thuyết tiến hóa”, Tiến sĩ Andersen kết luận vào ngày 31/1/2020.
Một ngày sau hôm đó, một số những nhà khoa học trên đã công khai lên án giả thuyết rò rỉ là một âm mưu “điên khùng” và tấn công dữ dội bất kỳ ai đặt câu hỏi về kết luận bịa đặt của họ. Một mạng lưới lớn gồm các nhà khoa học và nhà báo khoa học nhanh chóng đi theo họ. Việc che giấu bắt đầu.
Sự che giấu của các nhà khoa học
Một mạng lưới các nhà khoa học tên tuổi có quan hệ thân thiết sớm tham gia vào nỗ lực để lừa dối thế giới. Cùng nhau, họ nói với chính phủ Mỹ, Tổ chức Y tế Thế giới và truyền thông rằng khoa học đã nhất trí virus không rò rỉ từ phòng thí nghiệm. Một số người đã viết một bài nghiên cứu có sức ảnh hưởng lớn vào tháng 3/2020 để khẳng định “Chúng tôi không tin rằng bất kỳ kịch bản dựa trên phòng thí nghiệm nào có thể xảy ra”.
Nỗ lực của họ được hỗ trợ đáng kể bởi Chủ tịch EcoHealth Alliance, Peter Daszak. Ông đã nhiều lần hợp tác với Viện Virus học Vũ Hán, bao gồm đề xuất DEFUSE đề cập ở trên, trong đó có một bản thiết kế đích thực để tạo ra SARS-CoV-2. Các thí nghiệm rất nguy hiểm và quy trình an toàn ở WIV rất kém, nên ông Daszak đã cố tình tìm cách lừa dối Lầu Năm Góc bằng cách gợi ý rằng nghiên cứu sẽ được tiến hành tại Mỹ – không phải Trung Quốc.
Sau khi đại dịch bùng phát, ông Daszak đã tránh tiết lộ quan hệ cá nhân của mình với nghiên cứu nguy hiểm về virus corona tại WIV khi ông tổ chức và đồng soạn thảo một lá thư trên tập san The Lancet để “lên án mạnh mẽ các thuyết âm mưu cho rằng Covid-19 không có nguồn gốc tự nhiên”.
“Ý tưởng cho rằng loại virus này thoát ra từ phòng thí nghiệm chỉ là chuyện bịa đặt. Điều đó hoàn toàn không đúng”, ông Daszak tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 4/2020.
Năm 2018, Peter Daszak và tổ chức EcoHealth Alliance đã trình Lầu Năm Góc một đề xuất nghiên cứu tăng chức năng virus corona ở WIV có điểm tương đồng với SARS-CoV-2. Ảnh: Andrew Harnik/Getty Images.
Ông Daszak cũng xoay xở để được bổ nhiệm tham gia cuộc điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về nguồn gốc của Covid. Cuộc điều tra này đưa ra một báo cáo vào tháng 3/2021 kết luận rằng “cực kỳ khó có khả năng” SARS-CoV-2 rò rỉ từ một phòng thí nghiệm. Dưới sự giám sát chặt chẽ hơn, giai đoạn thứ hai của cuộc điều tra WHO đã “lặng lẽ gác lại”.
Ông Daszak cũng giành được ghế lãnh đạo một nhóm đặc trách thuộc “Ủy ban Covid-19” của The Lancet. Một năm sau, chủ tịch Tiến sĩ Jeffrey Sachs giải tán ủy ban vì “lo ngại về xung đột lợi ích của một trong những thành viên và mối quan hệ của người này… với Viện Virus học Vũ Hán”. Sau đó, ông phàn nàn rằng ông Dazsak “không nói sự thật với tôi” và “rất muốn đánh lạc hướng”, nói rằng “đã đến lúc phải thừa nhận [SARS-CoV-2] có thể đến từ một phòng thí nghiệm”.
“Chúng tôi không có bằng chứng xác thực về bất kỳ giả thuyết nào”, ông Sachs cho biết. “Nhưng chúng tôi có bằng chứng xác thực cho thấy giới chức đã cố gắng khiến chúng tôi không xem xét giả thuyết rò rỉ”.
Âm mưu thực sự
Đây mới là âm mưu thực sự. Từ lâu, nhiều nhà khoa học tên tuổi muốn dập tắt giả thuyết rò rỉ đã biết rằng đó là cách giải thích đáng tin cậy nhất. Họ không chỉ cố tình lừa dối thế giới mà còn vu khống bất kỳ nhà khoa học hay nhà báo nào thách thức họ.
Vậy, tại sao giới khoa học lại hành động một cách đáng xấu hổ và lừa dối như vậy? Động cơ của họ đến từ nhiều nguyên nhân.
Đầu tiên, một số nhà khoa học này đã cộng tác trực tiếp với Viện Virus học Vũ Hán. Tiến sĩ Peter Hotez đã chuyển tiền của chính phủ Mỹ cho 5 dự án nghiên cứu về virus corona do Viện Hàn lâm Khoa học Quân y Trung Quốc và WIV thực hiện từ năm 2016 đến năm 2019. Đề xuất DEFUSE của ông Daszak bao gồm một bản thiết kế đích thực cho SARS-CoV-2. Họ có lý do lo ngại rằng họ có thể phải chịu trách nhiệm cá nhân.
Thứ hai, một số người này đã đấu tranh trong nhiều năm để bảo vệ nghiên cứu tăng chức năng trước sự phản đối của các nhà virus học khác. Nếu đại dịch thực sự là sản phẩm của một vụ rò rỉ từ phòng thí nghiệm, nó sẽ giáng một đòn chí mạng vào chiến dịch của họ nhằm bảo vệ loại nghiên cứu rủi ro này. Tệ hơn nữa, họ cho rằng nó sẽ là dấu chấm hết cho sự hợp tác khoa học với Trung Quốc.
Thứ ba, một số nhà khoa học này có động cơ rất mạnh về tài chính và danh tiếng, vì họ có quan hệ sự nghiệp với những người ủng hộ giả thuyết nguồn gốc tự nhiên như giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ Anthony Fauci.
Thứ tư và cuối cùng, cuộc tranh luận về giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm đã bị chính trị hóa quá mức ngay từ đầu. Khi Tổng thống Donald Trump gợi ý về khả năng này, các nhà khoa học xem việc ủng hộ nó là “ủng hộ Trump”. Không có gì – kể cả khoa học, đạo đức, uy tín hay sức khỏe cộng đồng – quan trọng hơn việc phản đối thuyết âm mưu “phân biệt chủng tộc” mà ông Trump tin theo, ngay cả khi nó nhiều khả năng là sự thật.
Kết luận
Với những bằng chứng khách quan trên, người đọc có thể tự quyết định xem giả thuyết nguồn gốc tự nhiên của Covid-19 là chuỗi sự kiện trùng hợp khó tin nhất hay là lời nói dối của thế kỷ.
Theo: https://www.heritage.org/public-health/commentary/the-lie-the-century-the-origin-covid-19
