Reuters: Vấn đề thiếu điện của Việt Nam khó khắc phục dù đẩy mạnh năng lượng sạch

Với tốc độ tăng trưởng công suất phát điện không theo kịp nhu cầu trong những năm gần đây, vấn đề thiếu điện khó có thể nhanh chóng khắc phục, theo nhà bình luận Gavin Maguire của Reuters.

Nhu cầu điều hòa không khí tăng cao trong đợt nắng nóng kéo dài gây ra tình trạng cắt điện thường xuyên ở Việt Nam, ảnh hưởng đến các dây chuyền sản xuất quan trọng và khiến một số tổ chức kêu gọi có biện pháp khẩn cấp để khắc phục khủng hoảng.

Nhưng giải quyết điều này nói dễ hơn làm, theo nhà bình luận Gavin Maguire của Reuters, khi mà nhu cầu điện đang tăng rất nhanh với ngày càng nhiều nhà máy mọc lên.

Tình trạng cắt điện xảy ra thường xuyên trong mùa hè năm nay.

Để cố gắng theo kịp tốc độ tăng nhu cầu năng lượng, năng lực phát điện cũng đang tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Trong đó, công suất năng lượng sạch tăng gấp đôi kể từ năm 2018.

Mặc dù vậy, hệ thống điện quốc gia vẫn chịu áp lực lớn từ nhu cầu sản xuất và sinh hoạt. Nhiều khả năng, tình hình cắt điện sẽ tiếp diễn mỗi khi thời tiết khắc nghiệt cho đến khi tốc độ tăng trưởng tổng công suất phát điện vượt tăng trưởng tổng nhu cầu điện một cách ổn định.

Từ năm 2018 đến 2022, nhu cầu điện của Việt Nam tăng hơn 25%, gấp đôi tốc độ tăng trưởng của Philippines và hơn 3 lần so với Thái Lan, Indonesia và Malaysia trong cùng giai đoạn, theo dữ liệu từ viện nghiên cứu Ember.

Một động lực chính cho sự tăng trưởng nhu cầu năng lượng này là xu hướng chuyển dịch sản xuất của các công ty đa quốc gia sang Việt Nam, hầu hết từ Trung Quốc.

Vì nhiều dây chuyền sản xuất – bao gồm ở các cơ sở của Samsung Electronics, Foxconn, Canon và các công ty khác – cần phải chạy suốt ngày đêm, nên hệ thống điện của Việt Nam hầu như không được “nghỉ” ngay cả khi giờ làm việc bình thường kết thúc.

Để đảm bảo đủ mức phụ tải nền cho phát điện, Việt Nam sử dụng nhiều than và sản xuất hơn 40% điện năng từ than. Tuy nhiên, năm 2022, Việt Nam có hơn một nửa điện năng đến từ các nguồn sạch – tỷ lệ cao nhất trong hơn 20 năm – và có vẻ sẽ tiếp tục mở rộng công suất điện sạch trong những năm tới.

Dữ liệu của Ember cho thấy tổng công suất phát điện sạch đã tăng hơn 140% kể từ năm 2018, nhờ công suất điện mặt trời tăng hơn 18.000% và công suất điện gió tăng 1.800% trong giai đoạn đó.

Thủy điện – vẫn là nguồn cung cấp điện sạch lớn nhất của đất nước – tăng công suất lắp đặt 22% từ năm 2018 đến năm 2022. Đây là một thành phần quan trọng của hệ thống điện quốc gia vì nó cung cấp năng lượng sạch không nghỉ, ngay cả khi mặt trời không sáng và gió không thổi.

Tuy nhiên, thời tiết khô nóng trong mùa hè năm 2023 khiến sản lượng thủy điện của Việt Nam giảm mạnh so với các năm trước. Mực nước thấp ở các hồ chứa vẫn là mối lo ngại lớn khi bước vào giai đoạn nóng nhất trong năm với nhu cầu sử dụng điều hòa không khí lên đỉnh.

Mặc dù công suất phát điện mặt trời và gió tiếp tục tăng trưởng, nhưng tình hình điện ở Việt Nam có vẻ sẽ vẫn căng thẳng cho đến khi nhu cầu hạ nhiệt.