Chuỗi cung ứng dịch chuyển, Trung Quốc lần đầu xuất khẩu sang Việt Nam nhiều hơn Nhật Bản

Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy xuất khẩu của nước này sang Việt Nam năm 2024 tăng gần 18% lên kỷ lục 162 tỷ USD. Đà tăng được thúc đẩy chủ yếu bởi xuất khẩu linh kiện đến Việt Nam để lắp ráp và sau đó xuất khẩu sang những thị trường như Mỹ.

Việt Nam lần đầu vượt Nhật Bản để trở thành điểm đến xuất khẩu lớn thứ ba của Trung Quốc, khi thuế quan của Mỹ buộc các doanh nghiệp tìm địa chỉ cung cấp mới để né thuế trong khi vẫn tiếp tục phụ thuộc vào linh kiện từ các nhà sản xuất Trung Quốc.

Theo dữ liệu do cơ quan hải quan Trung Quốc công bố ngày 13/1, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Việt Nam năm 2024 đã tăng gần 18% lên kỷ lục 162 tỷ USD. Con số này vượt qua 152 tỷ USD giá trị hàng hóa đến Nhật Bản – nơi từng là thị trường lớn thứ ba cho các nhà xuất khẩu Trung Quốc.

Đà tăng được thúc đẩy chủ yếu bởi xuất khẩu linh kiện đến Việt Nam để lắp ráp và sau đó xuất khẩu sang những thị trường như Mỹ. Theo dữ liệu 11 tháng năm 2024 của Trung Quốc, các linh kiện điện tử bao gồm mô-đun màn hình và bộ nhớ máy tính chiếm 8/10 mặt hàng xuất khẩu tăng trưởng nhanh nhất.

Các mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc tăng trưởng nhanh nhất là linh kiện điện tử.

Việc định tuyến lại thương mại làm tăng chi phí cho doanh nghiệp và người tiêu dùng nhưng lại có lợi cho Việt Nam – ghi nhận đầu tư tăng khi các công ty tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng ngoài Trung Quốc. Những nhà sản xuất thiết bị điện tử hàng đầu như Samsung Electronics, Luxshare và Foxconn đã đầu tư hàng tỷ USD vào Việt Nam trong những năm gần đây để lắp ráp những sản phẩm như AirPods và MacBook.

“Chúng tôi thấy ngày càng nhiều công ty chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh rủi ro thuế quan trong tương lai”, theo Nguyễn Mại, chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Ông bổ sung rằng điều này có thể đã làm tăng đáng kể kim ngạch xuất khẩu từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Cuộc bùng nổ AI và các hạn chế xuất khẩu của Mỹ nhắm vào chip AI cũng đã thúc đẩy đầu tư vào Việt Nam trong khi vẫn giữ Trung Quốc trong cuộc chơi.

Foxconn bắt đầu sản xuất card đồ họa AI của Nvidia tại Việt Nam từ năm ngoái, với các bộ phận chính bao gồm mạch tích hợp và bảng mạch in có nguồn gốc từ Trung Quốc, theo dữ liệu từ NBD, một nhà cung cấp dữ liệu hải quan tư nhân.

Hầu hết các thành phẩm đều được vận chuyển đến khách hàng Mỹ, đẩy thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ lên mức kỷ lục trong năm 2024 tính đến tháng 11. Điều này có thể khiến Việt Nam trở thành mục tiêu của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ông từng nói về việc cần cân bằng thương mại với Việt Nam và vào năm 2019 gọi Việt Nam là “nước lạm dụng” thương mại.

Mỹ đã bắt đầu chống lại xu hướng thương mại này. Cuối năm ngoái, chính quyền Biden áp thuế chống bán phá giá đối với các tấm quang điện sản xuất tại Việt Nam và 3 nước Đông Nam Á khác. Hầu hết các tấm đó được sản xuất bởi những doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào Đông Nam Á, một phần để né thuế quan của Mỹ.

“Từ những gì Trump đã nói trước đây và với chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông, chúng ta có thể chứng kiến thuế quan cao hơn và những thách thức thương mại khác như rào cản kỹ thuật trong năm nay”, ông Mại cho biết. “Nhưng chúng tôi cũng tin rằng chính quyền Trump, giống như chính quyền Biden, cũng sẽ nhận ra tầm quan trọng của Việt Nam trong chính sách đối ngoại của họ và cách hai thị trường có thể hưởng lợi từ nhau”.

Theo: https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-01-13/china-exports-more-to-vietnam-than-japan-for-first-time-as-supply-chains-shift