Đăng nhập
Trang chủ
VNReport»Kinh tế»Doanh nghiệp»Nghịch lý về thị trường lao động gây khó cho các nhà máy Việt Nam
Thứ 6, 22/11/2024 Youtube Link

Nghịch lý về thị trường lao động gây khó cho các nhà máy Việt Nam

13:46 - 21/10/2021

Những mắt xích trong chuỗi cung ứng toàn cầu đang khó tìm công nhân ở Việt Nam mặc dù hàng triệu người thất nghiệp.

Một nghịch lý trong thời kỳ Covid xuất hiện ở nhiều nước đã đến với Việt Nam: Hàng triệu người không có việc làm, nhưng các nhà máy không thể thuê đủ công nhân để đáp ứng khách hàng nước ngoài, khi họ chuẩn bị cho mùa mua sắm lễ hội trong bối cảnh những nguy cơ khác từ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Người lao động nhận được những tin nhắn khuyến khích họ quay trở lại nhà máy, và các nhà tuyển dụng cố gắng thu hút lao động mới bằng những phúc lợi “điên rồ”, theo một giám đốc. Nhưng tình trạng thiếu lao động vẫn tồn tại, ngay cả khi những công ty từ Samsung đến Adidas và Lululemon cần tăng cường sản xuất tại Việt Nam, nguồn cung cấp quần áo và đồ điện tử hàng đầu thế giới. Ví dụ, tại tỉnh công nghiệp trọng điểm Bình Dương, các nhà cung cấp chỉ có một nửa số lao động họ cần, theo thông tin của Navigos, công ty điều hành trang web việc làm lớn nhất Việt Nam, nói với Nikkei Asia.

Nguồn cung lao động thiếu hụt

Lý do lớn nhất của sự thiếu hụt lao động có lẽ là đợt di cư của công nhân miền Nam, bắt đầu từ ngày 1/10 ra khỏi TP HCM, Bình Dương và các địa phương khác. Mùa hè chứng kiến những biện pháp hạn chế nghiêm ngặt để chống dịch, khiến nhiều công nhân phải ngủ tại chỗ làm hoặc mắc kẹt trong nhà và ngăn cấm di chuyển giữa các địa phương. Ngay sau khi nới lỏng, hàng chục nghìn người đã vội vã trở về quê.

“Tất cả chỉ là để sinh tồn”, Jeffery Lee, phó giám đốc công ty nhân sự A8 Resource, cho biết trong một cuộc phỏng vấn. “Vì vậy, các nhà máy cần giúp công nhân của họ sinh tồn nếu không muốn họ rời đi”.

Việc đóng cửa trường học, các quy định thay đổi và kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vào đầu năm sau đang làm phức tạp thêm nghịch lý chưa từng có ở Việt Nam: thiếu lao động cùng lúc với thất nghiệp tràn lan.

Trong thời gian giãn cách xã hội, người lao động của các doanh nghiệp như Daphaco phải ngủ tại nhà máy.

Trong thời gian giãn cách xã hội, người lao động của các doanh nghiệp như Daphaco phải ngủ tại nhà máy.

Đáp lại, nhiều công ty đang gấp rút đảm bảo nhân lực. Chẳng hạn, một công ty con của Sharp thưởng thêm một tháng lương để đưa công nhân đến Bình Dương, nơi sản xuất module camera cho smartphone và máy tính bảng. Dệt may Hòa Thọ cũng vậy, công ty cung cấp dịch vụ trông trẻ và nhà trọ để thu hút lao động mới. Các công ty khác đang sáng tạo nhiều cách để giữ chân người lao động, từ gói chăm sóc da tay và vitamin của Ford, đến việc Công ty dây cáp điện Daphaco mua máy tính xách tay cho con em nhân viên để học tập. “Thật điên rồ vì điều đó vượt xa khả năng của các nhà máy ở khu vực này”, chủ tịch Liên đoàn doanh nghiệp Bình Dương, ông Mai Hữu Tín, nói. “Nhưng nó đang xảy ra”.

Chính quyền địa phương đang vào cuộc để đưa người lao động trở lại những khu công nghiệp bằng xe buýt, tàu hỏa hoặc máy bay. Các nhà máy phía Nam tăng lương 15-20% thay vì mức 5-10% thông thường, Navigos cho biết. Điều đó có thể dẫn đến việc người lao động có quyền thương lượng nhiều hơn và lạm phát gia tăng ở Việt Nam, ảnh hưởng đến những thị trường xuất khẩu chính từ Châu Mỹ đến Châu Âu.

Cú sốc chuỗi cung ứng Covid toàn cầu bắt đầu với việc có quá nhiều người mua sắm trực tuyến trong khi không có đủ tàu container hoặc chip máy tính. Nhưng đã xuất hiện thêm hết thách thức này đến thách thức khác, bao gồm cả việc Việt Nam đóng cửa trong quý III, khi nền kinh tế suy thoái lần đầu tiên kể từ năm 2000. Sự thiếu hụt lao động có nguy cơ gây ra thách thức lớn hơn nữa.

Pou Chen, nhà sản xuất giày theo hợp đồng lớn nhất thế giới cho Nike, Adidas và các thương hiệu khác, đã tái mở cửa cơ sở tại TP HCM vào ngày 6/10 lần đầu tiên kể từ tháng 7. Công ty cho biết với Zing rằng họ thiếu 40.000 công nhân trong số 56.000 công nhân lúc bình thường. Các công ty khác đang đăng quảng cáo tuyển dụng hàng trăm người cùng lúc, cung cấp bữa ăn miễn phí và tiền thưởng nếu họ ở lại từ một tháng trở lên.

Tại tỉnh Đồng Nai, Ban quản lý các khu công nghiệp đã bật đèn xanh cho các nhà máy mở cửa trở lại, có lúc lên đến hàng trăm nhà máy chỉ trong một ngày, bao gồm cả Chang Dae Vina, công ty sản xuất vỏ thiết bị cho Samsung, và WJM Furniture, cung cấp hàng cho Puma và Armani. Công nhân hiện có thể đi làm hàng ngày từ những khu vực được cho phép, thay vì phải ở lại qua đêm tại nhà máy.

Giám đốc điều hành Ford Việt Nam, ông Phạm Văn Dũng, nói rằng “đại dịch toàn cầu tác động tiêu cực đến toàn ngành ô tô. Rất may, với những biện pháp và nỗ lực kịp thời của Chính phủ Việt Nam, tình hình đã được kiểm soát, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất ô tô để sớm quay trở lại sản xuất”.

Khó khăn trong thu hút người lao động trở lại

Nhưng việc quay trở lại là một lựa chọn khó khăn cho người lao động, đặc biệt là sau mùa hè bi thảm ở miền Nam. Việt Nam đã làm điều ít thấy ở các nước để duy trì chuỗi cung ứng, theo một nhà quản lý logistics: Nhân viên sống tại nơi làm việc ở hầu hết các tỉnh miền Nam từ 15/7 đến 30/9.

Đối với lao động nhập cư mắc kẹt trong khu vực, ngày 1/10 là cơ hội đầu tiên trong nhiều tháng để họ rời đi. Nhà nghiên cứu lao động Nguyễn Tú Phương của Đại học Adelaide cho biết, nhiều người bị mất việc đã chọn giải pháp an toàn ở quê nhà, nơi họ có thể không tìm được việc làm nhưng ít nhất có gia đình cung cấp thức ăn và chỗ ở. Nhưng ngay cả những người có việc làm cũng về quê. Tại Đông Nam Bộ, 1,5 triệu người rời bỏ lực lượng lao động từ quý II đến quý III, theo thông tin từ Tổng cục Thống kê.

Công nhân dệt may trong một nhà máy ở Hà Nội, nơi phục hồi mạnh hơn so với miền Nam.

Công nhân dệt may trong một nhà máy ở Hà Nội, nơi phục hồi mạnh hơn so với miền Nam.

Michel Bertsch, Giám đốc điều hành của công ty sản xuất đồ nội thất Geuther Việt Nam, cho biết ông giữ lại gần như toàn bộ nhân viên của mình nhưng một số vẫn lấy tiền lương tiết kiệm được trong thời gian phong tỏa và về quê. “Nó giống như đánh bạc. Không ai từng trải qua điều này trước đây và không ai biết điều gì sẽ xảy ra”, ông nói. Trong lĩnh vực sản xuất, một số công nhân sẽ không quay trở lại và lương sẽ tăng, ông cho biết và nói thêm rằng cũng đã quá muộn để vận chuyển hàng hóa kịp thời gian cho kỳ nghỉ lễ.

Các nhà phân tích đồng ý, cho rằng bất kỳ sản phẩm nào chưa lên tàu sẽ không có mặt trên những kệ hàng nước ngoài vào Giáng sinh. Sau Trung Quốc, Việt Nam là nước xuất khẩu hàng may mặc, giày dép và dệt may lớn thứ 2 vào năm 2020, theo dữ liệu của Comtrade Liên Hợp Quốc. Việt Nam cũng là nhà xuất khẩu đồ nội thất lớn thứ 5 và là nhà sản xuất chính cho các công ty điện tử khổng lồ Intel và Samsung.

Còn một vấn đề khác cần xem xét là Tết Nguyên đán, thời điểm hàng triệu người Việt Nam rời bỏ các trung tâm kinh tế để về quê hằng năm. Hiện, doanh nghiệp không biết có bao nhiêu nhân viên sẽ trở lại trước kỳ nghỉ Tết, hay có thể hoàn thành bao nhiêu sản phẩm.

Điều đó đưa ra thêm một khó khăn nữa cho quá trình phục hồi kinh tế của Việt Nam. Những quốc gia khác đã trải qua tình trạng mất kết nối giữa cung và cầu lao động do lo ngại Covid khiến người lao động phải ở nhà. Đồng thời, hỗ trợ tài chính và sự cạnh tranh giữa các nhà tuyển dụng cho phép người lao động kén chọn hơn. Sự mất kết nối đó đang hiện rõ ở Việt Nam.

Ông Nguyễn Anh Khương, Giám đốc xuất nhập khẩu Daphaco cho biết: “Người lao động về quê sợ quay lại TP HCM vì không chu cấp được cho gia đình và lo sợ đại dịch”. Theo ông, nếu dịch lan rộng, khu vực có thể bị phong tỏa lại, một nguy cơ khiến việc thuyết phục người dân quay trở lại khó khăn hơn.

Trong khi miền Bắc phục hồi mạnh hơn, nhiều nhà máy ở miền Nam đang bước vào tuần tái mở cửa thứ 3 mà vẫn hoạt động dưới một nửa công suất. Họ chờ xem việc đi lại, tuyển dụng, tiêm chủng, xét nghiệm của công nhân và giấy phép mở cửa sẽ diễn biến như thế nào. Để khởi động lại nền kinh tế, chiến dịch tiêm chủng của TP HCM được triển khai nhanh hơn nhiều so với cả nước, đạt hơn 75% dân số trưởng thành tiêm đủ 2 mũi.

Một giám đốc logistics của Annam Gourmet, nhà cung cấp và bán lẻ thực phẩm, cho biết anh đã ngủ tại nhà kho của mình trong nhiều tháng và vẫn có hàng chục đồng nghiệp làm điều tương tự tại các cơ sở khác. Công ty của anh là một trong số nhiều công ty chuyển sang sử dụng lao động tự do và thuê ngoài để lấp đầy khoảng trống. Việc ngủ lại nhà máy là sự hi sinh trong ngắn hạn để duy trì sản xuất, anh nói. “Nếu người lao động không chọn làm điều đó, thì [chuỗi cung ứng] sẽ bị gián đoạn và nhiều công ty sẽ ngừng kinh doanh hơn nữa”.

Tags:

Tin liên quan

Nhà máy ở Việt Nam bị đóng cửa, nhiều tập đoàn trở lại Trung Quốc
Thu nhập bình quân tháng của người lao động trong quý III giảm gần 1 triệu đồng so với quý trước.
Hơn 28 triệu lao động bị ảnh hưởng do Covid-19
Nhiều công ty quốc tế lo lắng về chuỗi cung ứng khi mùa mua sắm cuối năm đang cận kề.
Các công ty quốc tế liên tục nhắc đến khó khăn về chuỗi cung ứng ở Việt Nam
Nhiều cảng biển trên toàn cầu đang xảy ra tắc nghẽn.
Chuỗi cung ứng toàn cầu có thể "sụp đổ hệ thống"

Tin mới nhất

Đầu Tư Tiết Kiệm - Trang tin về đầu tư
Quên mật khẩu

© 2021 Bản quyền thuộc về VNREPORT
Follow VNREPORT Youtube
Giấy phép thiết lập mạng xã hội trên mạng số 330/GP-BTTTT do Bộ Thông tin truyền thông cấp ngày 02/06/2021
Người đại diện: Văn Lê Hằng
Đơn vị chủ quản:
Công ty TNHH Truyền thông Đa phương tiện DigiMove
Trụ sở: số 5A, Ngõ 256, Mễ Trì Thượng, Mễ Trì, Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Điện thoại: (024) 3205.2389
Liên hệ nội dung: digimove.vn@gmail.com
Liên hệ quảng cáo: (024) 3205.2389